مارجین چیست؟ بررسی کاربرد Margin در صرافی ها
اگر شما هم یکی از علاقه‌مندان به بازارهای مالی هستید، احتمالاً برایتان سوالی پیش آمده است که مارجین چیست؟ و چه کاربردی در صرافی‌های ارزی دارد؟ در این نوشتار قصد داریم به بررسی این پلتفرم به طور کامل بپردازیم، پس با ما همراه باشید. مارجین(Margin) یکی از مهم‌ترین مفاهیم در بازارهای مالی، فارکس، صرافی‌های آنلاین و قراردادهای CFD است؛ بنابراین اگر شما هم قصد دارید که یک معامله‌گر حرفه‌ای شوید، قطعاً باید با مفهوم مارجین آشنا شوید.
مارجین چیست؟
به دارایی که یک تریدر به عنوان وثیقه نزد صرافی سپرده‌گذاری می‌کند، مارجین(Margin) می‌گویند. هدف از این سپرده‌گذاری جبران ریسکی است که یک تریدر با معاملات خود برای صرافی به وجود می‌آورد. در واقع می‌توان مارجین را یک پلتفرم وام‌دهی که کسری از پوزیشن‌های ترید شده را با درصد نشان می‌دهد، دانست. توجه داشته باشید که مقدار مارجینی را که یک صرافی در نظر می‌گیرد، حداکثر میزان اهرمی را مشخص می‌کند که کاربران بتوانند در حساب‌های معاملاتی خود از آن استفاده کنند. در نتیجه گاهی به معاملات اهرم‌دار، معاملات مارجین دار نیز می‌گویند. معامله‌گرانی که از این طریق ترید می‌کنند، می‌توانند حجم معاملاتی خود را افزایش دهند. همانطور که گفته شد، Margin به معامله‌گران این امکان را می‌دهد که پوزیشن‌های اهرم‌دار(Leverage) را باز کنند.
در نتیجه تریدرها می‌توانند از این طریق با سرمایه اولیه کم، سرمایه بیشتری را وارد معامله کنند. معامله از طریق مارجین، نیازمند قدرت ریسک‌پذریری بالایی است؛ چرا که مانند یک شمشیر دو لبه عمل می‌کند. در صورتی که به سود برسید، سود شما را چند برابر می‌کند و در صورتی تصمیم اشتباهی بگیرید، ضررهای سنگینی را باید متحمل شوید. با توجه به این موضوع که هر صرافی قوانین مختص به خود در زمینه مارجین را دارد، بهتر است ابتدا با این قوانین آشنا شوید.
کال مارجین چیست؟
یکی از بزرگ‌ترین ترس‌های هر معامله‌گر، کال مارجین شدن است. هنگامی که سطح مارجین از حد مشخصی که سطح کال مارجین نام دارد، پایین‌تر برود، صرافی مذکور به شما اخطار Margin Call می‌دهد. در نظر داشته باشید که سطح کال مارجین در هر صرافی متفاوت است؛ اما به طور معمول کال مارجین شدن پیش از استاپ اوت شدن اتفاق می‌افتد. این اخطار به این معنا است که در حال حاظر، بازار در جهت مخالف شما رو به حرکت است. در نتیجه باید در این زمان، اقدامات دیگری را انجام دهید. صرافی‌ها هم به همین دلیل اخطار کال مارجین را می‌دهند تا تریدرها از موقعیت‌هایی که نمی‌توانند از پس هزینه خود بر آیند، دوری کنند.
لازم به ذکر است که گاهی اوقات، زمانی که بازار به سرعت در جهت مخالف شما تغییر مسیر می‌دهد، ممکن است صرافی فرصت نداشته باشد که پیش از استاپ اوت شدن، به شما اخطار بدهد. ممکن است سوالی برای شما ایجاد شود، که چطور این موقعیت را پشت سر بگذاریم؟ اگر به صورت منظم موجودی حساب خود را چک کنید و در تمامی پوزیشن‌های خود از Stop Loss استفاده کنید، دیگر نیازی نیست نگران کال کارجین باشید.
از دیگر روش‌های مقابله با کال مارجین، می‌توان به برنامه‌ریزی مناسب برای مدیریت ریسک اشاره کرد. با مدیریت صحیح ریسک‌های احتمالی درک بهتری از آنها پیدا خواهید کرد و در نهایت پوزیشن‌های خود را در جایی باز می‌کنید که ریسک کمتری داشته باشند.
مزایا و معایب مارجین
همانطور که در ابتدای کار گفته شد، پلتفرم مارجین یک شمشیر دو لبه است که ممکن است سود و ضرر شما را چند برابر کند. این پلتفرم در مجموع همانند بسیاری از پلتفرم‌های دیگر دارای مزایا و معایب مختلفی است. در نظر داشته باشید که میزان ریسک یا پاداش این پلتفرم تا حد زیادی به استراتژی معاملاتی شما بستگی دارد. در ادامه این نوشتار به ویژگی‌های کلی مارجین می‌پردازیم.
مزایای مارجین
- با استفاده صحیح از این پلتفرم می‌توایند سود خیلی بیشتری نسبت به معاملات عادی کسب کنید.
- افزایش ارزش حساب خود به سرعت.
- به کمک این پلتفرم، تریدرها در ارزیابی معاملات تصمیم‌گیری می‌کنند.
- این پلتفرم به دلایل کال مارجین شدن شدن سرمایه کمی برای شروع نیاز دارد. در این حالت می‌توانید در موقعیت دیگری نیز سرمایه‌گذاری کنید.
معایب مارجین
- با در نظر گرفتن اینکه در معاملات مارجین‌دار، حجم معاملات بالا است، با استفاده از این پلتفرم، حساب خود را در معرض خطر ضررهای سنگینی قرار می‌دهید.
- بدون شک استرس معامله با مارجین بسیار بیشتر است معامله‌های عادی است.
- در صورتی که کال مارجین شدید، باید سرمایه بیشتری را وارد کنید یا مجبور می‌شوید سرمایه‌های دیگر خود را بفروشید تا بتوانید پول وثیقه را بدهید.
ارتباط مارجین و اهرم
همانطور که در ابتدای این مقاله گفته شد، مارجین و اهرم با یکدیگر در ارتباط هستند؛ اما تفاوت‌های نیز دارند که بهتر است آنها را نیز بدانید. تا اینجای کار گفتیم که مارجین به پول و دارایی گفته می‌شود که معامله‌گران نزد صرافی سپرده‌گذاری می‌کنند تا بتوانند پوزیشن‌های خود را باز نگه دارند؛ اما اهرم به معامله‌گران کمک می‌کند تا با حجم بیشتری وارد معامله شوند. برای درک بهتر از این موضوع به مثال زیر توجه کنید:
حال فرض کنید در یک صرافی نسبت اهرم ۱ به ۳۰ باشد. در این حالت شما می‌توانید به اندازه ۳۰ برابر موجودی حساب خودتان ترید کنید. یعنی اگر شما در حسابتان ۱۰ هزار دلار داشته باشید، این صرافی به شما اجازه می‌دهد تا به کمک اهرم بتوانید به اندازه ۳۰۰ هزار دلار ترید کنید.
در خصوص ارتباط مارجین و اهرم هم باید بگوییم که در واقع اهرم در معاملات مشخص می‌کند چه درصدی از ارزش کل ترید(مارجین) برای باز کردن یک پوزیشن لازم است. حال فرض کنید که مارجین برابر با ۳/۳ درصد باشد؛ در این حالت اهرم این صرافی ۱ به ۳۰ است. در ادامه اگر مارجین در این صرافی ۵ درصد در نظر گرفته شود، نسبت اهرم ۱ به ۲۰ در نظر گرفته می‌شود.
سخن آخر
در این نوشتار سعی کردیم پاسخ به سوال مارجین چیست را به طور کامل و روان بیان کنیم. اگر قصد دارید از این روش استفاده کنید، بهتر است بدانید که استفاده از پلتفرم مارجین نیازمند قدرت ریسک‌پذیری بالایی است. از سوی دیگر می‌تواند سوددهی شما را چند برابر کند. چنانچه قصد دارید از این روش وارد معامله‌ای شوید، سعی کنید از ترید‌هایی که مطمئن نیستید، دوری کنید؛ زیرا همانطور که مارجین می‌تواند سوددهی شما را بیشتر کند، می‌تواند ضررات را چند برابر کند.
خطر معاملات مارجین از زبان یک سرمایه‌گذار تازه‌کار: زندگی‌ام نابود شد!
معاملات مارجین (Margin Trading) یکی از سودآورترین و البته یکی از پرریسک‌ترین گزینه‌های معاملاتی در بازارهای سرمایه است؛ مخصوصا در بازار بسیار پرنوسان ارزهای دیجیتال. یکی از کاربران انجمن جهانی ردیت (Reddit) با انتشار پستی از خطرات معاملات مارجین در بیت کوین و ارزهای دیجیتال نوشته است.
این کاربر با نام کاربری ( nomoresaddays ) که تا پیش از این سرمایه‌گذاری زیادی روی ارزهای دیجیتال انجام داده بوده و حالا تمام آن را در معاملات مارجین باخته است، دلایل کال مارجین شدن شدن در بخشی از یادداشت خود می‌نویسد:
عمیقاً به این فناوری و آزادی عملی که در مسائل مالی توسط همین فناوری در اختیار من قرار گرفته است ایمان داشتم. من پول بدست آمده از یک شغل پاره‌وقت (در کنار دانشگاه و درس) و بخش عمده‌ی کمک هزینه‌های ماهیانه دانشگاهم را صرف خرید ارزهای دیجیتال کردم.
با اینکه بازار نزولی ارزش سرمایه‌های من را کاهش می‌داد، اما همچنان به خرید ادامه می‌دادم و با این فرض جلو می‌رفتم که روزی بالاخره نتیجه باورم به ثمر خواهد نشست.
اما وقتی «مارجین تریدینگ» ( Margin Trading ) را در وب‌سایت «بیت مکس» ( Bitmex ) آغاز کرد به گرفتاری بزرگی افتاد. او که خود را یک مبتدی در حوزه تجارت مارجین توصیف می‌کند، در ابتدا مانند هر کار دیگری، کمی خوش‌شانسی می‌آورد و به سود می‌رسد. اما کم‌کم ضررهایش شروع می‌شود.
تازه‌کاران در معاملات مارجین معمولا در ابتدا به دلیل احتیاط و تصمیم‌گیری درست، کمی سود بدست می‌آورند. اما عواملی مانند احساسات (طمع)، نوسانات شدید و همچنین عدم آگاهی درست از بازار، دست به دست هم می‌دهند تا سود به ضرر تبدیل شود. اغلب تحلیل‌گران معتقدند که بهترین کار ذخیره کردن ارزهای دیجیتال یا همان (هودل -Hodl- کردن) است و در بلند مدت سودآوری بیشتر و کم‌ریسک‌تری نسبت به ترید خواهد داشت.
ذخیره ارزهای دیجیتال (HODL) در مقایسه با معامله (ترید) از دیدگاه آدام بک، از فعالین مطرح بیت کوین
از دست رفتن ۱ بیت کوین در عرض یک ماه
این کاربر می‌گوید:
یک ماه پس از پیدا کردن بیت‌مکس، زندگی من نابود شد.
طی یک حرکت کوچک در بازار، تمام سرمایه‌های خود را از دست دادم. به خاطر همین با ایجاد یک حساب کاربری جدید و با این فرض که این بار کاملاً میدانم چه‌کاری انجام می‌دهم و کم‌کم مقدار بیشتری سپرده را وارد کار کردم.
سپرده گذاشتم و می‌باختم. سپرده می‌گذاشتم و می‌باختم و در نهایت به جایی رسیدم که دیگر پولی در حساب بانکی‌ام نمانده بود که وارد حساب بیت مکس خودم کنم و دقیقاً همین‌جا بود که بزرگ‌ترین اشتباه خود را انجام دادم و تصمیم گرفتم از کیف پول اتریوم و بیت کوینم که برای بلند مدت نگه‌داری می‌کردم، سرمایه برداشته تا شاید ضررهایم را جبران کنم.
خریدوفروش ارزهای دیجیتال به‌خودی‌خود کاری پرمخاطره است، بااین‌حال ورود به بازار تجارت مارجین آن هم توسط تازه‌کارها می‌تواند باعث از دست رفتن سرمایه‌هایشان شود.
این کاربر وب‌سایت ردیت می‌گوید که ای کاش هیچ‌وقت با وجود نداشتن اطلاعات کافی، وارد این حوزه نمی‌شد. به عقیده او وارد شدن در مبادلات مارجین تنها در صورتی باید صورت گیرد که یک معامله‌گر زبده باشید.
همیشه یادتان باشد که تنها درصورتی‌که از تبادلات مارجین اطلاعات کافی دارید و نحوه عملکرد این‌گونه معاملات را میدانید، وارد این حوزه شوید. در غیر این صورت به معنای واقعی کلمه زندگی‌تان از هم خواهد پاشید.
بنا بر ادعای این کاربر، طی این سلسله معاملات، چیزی در حدود یک بیت کوین یا به‌عبارت دیگر ۹,۰۰۰ دلار را از دست داده است. اوضاع وقتی بدتر می‌شود که یک بیت کوین، تمام دارایی او بوده است. متأسفانه این تصویری است از این حقیقت که سرعت نابود شدن سرمایه‌ها در دنیای ارزهای دیجیتال چقدر بالاست.
کال مارجین شدن سرمایه گذاران دلیل ریزش شدید قیمت طلاست !
فشار فروش سرمایه گذارانی که به علت ریزش شدید بازارهای سهام در آخر هفته گذشته، دچار Call Margin شده بودند و مجبور به نقد کردن طلا برای جبران کسری وجه موجود در حساب خود بودند، باعث شد طلا ریزش شدیدتری پیدا کند.
پس از آنکه سیاستمداران ایالات متحده آمریکا در بانک مرکزی این کشور، طی نشست دو روزه خود، اجرای برنامه های محرک اقتصادی و کاهش هزینه های بیهوده را به عنوان هدف اصلی در سرعت بخشیدن به روند رشد اقتصادی ایالات متحده اعلام کردند؛ روز چهارشنبه هفته گذشته بانک مرکزی آمریکا تحت تأثیر این تصمیم، در راستای اجرای مرحله سوم افزایش عرضه پول که به تسکین کمی ( Quantitative Easing ) یا به اختصار QE مشهور است از تغییر این برنامه خبر داد که همزمان با آن باعث برآشفتگی بازارهای مالی و کالایی و حتی بازار طلا شد.
این گفته علی دهدشتی، کارشناس بازارهای بین المللی بود که در گفتگو با بورس نیوز گفت: ایالات متحده آمریکا پس از آنکه از سال 2008 میلادی اجرای مرحله اول و دوم سیاست تسکین کمی خود را برای تزریق پول و باز خرید اوراق خزانه این کشور انجام داد، خواستار اجماع نظرات مقام های بانک مرکزی برای به اجرا در آوردن مرحله سوم این سیاست در نیمه دوم سال 2011 بود که با توجه به عدم ارایه برنامه ای برای تحریک رشد اقتصادی، از تغییر موقت اجرای آن در روز چهارشنبه هفته گذشته خبر داده شد.
وی افزود: همزمان با اعلام چنین خبر مهمی، به یکباره نرخ دلار نسبت به سایر ارزهای عمده جهان تا حد فوق العاده ای تقویت شد و از سوی دیگر بازارهای مالی، نفت و مواد خام در کنار بازار پر عطش طلا با افت های شدید مواجه شدند.
از سوی دیگر، فشار فروش سرمایه گذارانی که به علت ریزش شدید بازارهای سهام در آخر هفته گذشته، دچار Call Margin شده بودند و مجبور به نقد کردن طلا برای جبران کسری وجه موجود در حساب خود بودند، باعث شد طلا ریزش شدیدتری پیدا کند.
وی با بیان اینکه طی اجرای دو برنامه محرک اقتصادی قبلی فدرال رزو، در مجموع 2 تریلون و 300 میلیارد دلار به اقتصاد آمریکا تزریق شده است، افزود: اجرای چنین برنامه هایی با توجه به تثبیت نرخ بیکاری آمریکا در سطح 9 درصد و روند کاهنده رشد اقتصادی این کشور، ابراز چندان موثری برای کنترل وضعیت کنونی آن نبوده و این در حالی است که به گفته برخی کارشناسان در صورت وخیم تر شدن اوضاع اقتصادی و تشدید بحران های مالی در جهان، تکرار تجربه ای تلخ تر از سال 2008 میلادی دور از انتظار نخواهد بود.
مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری پارند در عین حال اخبار نا خوشایند اقتصادی کشور چین در زمینه کنترل تورم و از طرفی ناتوانی یونان در باز خرید اوراق قرضه را از دیگر دلایل تأثیر گذار بر تقویت ارزش دلار در دنیا اعلام کرد و افزود: در حال حاضر به لحاظ آمار های هفته ای و مختلف آمریکا و اروپا در زمینه شرایط اقتصادی، ترسیم هر گونه چشم انداز قابل اطمینانی فاقد اعتبار بوده و پیش بینی در این زمینه بسیار دشوار است.
در عین حال بررسی دورنمای بازارهای جهانی بیشتر از آنکه متکی به نماگرهای اقتصادی باشد عمدتا بر پایه جنبه های سیاسی و اظهار نظرهای دفعتی از سوی مدیران و مسئولان نهادها و سازمان های دولتی یا بین المللی استوار شده که هر گونه سناریوسازی را تغییر می دهد.
وی در ادامه از وضعیت بازار سکه و ارز کشور نیز سخن گفت و افزود: طی دو هفته گذشته بانک مرکزی به طرق مختلف از ریزش یکباره قیمت سکه طلا متناسب با بازارهای جهانی جلوگیری کرده و حال آنکه به رغم تسلیم شدن در برابر افت های مقطعی، از سویی دیگر با محدود کردن عرضه دلار، ریزش قیمت ها را جبران می کند. از اینرو این اقدام نشان می دهد بانک مرکزی اهدافی همچون ایجاد درآمدهای بیشتر برای دولت و یا جمع آوری نقدینگی سرگردان جامعه با تحریک بازار را دنبال می کند.
دهدشتی در خاتمه تقویت بیشتر دلار در برابر ارزهای عمده جهان و ترس از بحران مالی را به عنوان عوامل تأثیر گذار در ریزش بیشتر قیمت جهانی بازار کالاهای پایه و به تبع آن تأثیر گذاری فزاینده آنها بر بورس اوراق بهادار تهران اعلام کرد.
مارجین کال چیست؟ وقتی برای ادامه معامله باید اعتبار بیشتری واریز کنیم
هر کسی که در بازار بورس فعالیت می‌کند، می‌داند که احتمال پیش‌بینی نادرست همیشه وجود دارد. به هر حال روند بازار ممکن است برخلاف پیش‌بینی برخی از افراد تغییر کند. در این صورت تعدادی از سرمایه‌گذاران در پی این پیش‌بینی نادرست متضرر خواهند شد. اما در بازار آتی، از آن‌جا که تسویه حساب‌ها به صورت روزانه انجام می‌شود، معامله‌گرانی که دچار زیان شده‌اند، در معرض یک مسئله دیگر هم قرار می‌گیرند. وضعیتی که به آن مارجین کال یا کال مارجین گفته می‌شود. برای آنکه بهتر متوجه شویم منظور از مارجین کال چیست، بهتر است ابتدا دو وضعیت دیگر حساب را در بازار آتی بررسی کنیم. پس از آن متوجه می‌شویم که سیستم کال مارجین به چه صورتی عمل می‌کند و چگونه می‌توان با پیش‌بینی وضعیت حساب، پیش از آنکه مارجین کال (Margin Call) اتفاق بیفتد از این وضعیت خارج شد.
انواع وضعیت حساب
هر فردی که می‌خواهد در بازار آتی فعالیت کند، باید پیش از آنکه اقدام به خرید یا فروش کند، ابتدا حساب عملیاتی خود را به میزانی که موردنیاز است شارژ کند. می‌دانیم که بازار آتی یکی از بازارهای بورس کالا است که ماهیتی تعهدی دارد. به همین دلیل خریدار و فروشنده باید مبلغی را به عنوان وجه تضمین به حساب عملیاتی خود واریز کنند. حال با این تعریف می‌توانیم بگوییم مارجین چیست. مارجین به وجه تضمین اولیه‌ای گفته می‌شود که برای اخذ موقعیت معاملاتی باید پرداخت شود.
پس از اینکه موقعیت خرید یا فروش اخذ شد، بورس، وجه مذکور را در حساب معامله‌گر و در قالب وجه تضمین بلوکه می‌کند. حساب عملیاتی در طول مدت جلسه معاملاتی و با در نظر دلایل کال مارجین شدن شدن گرفتن قیمت تسویه به‌روزرسانی می‌شود. این تازه‌سازی هر نیم ساعت یک‌بار اتفاق می‌افتد. اما با توجه به اینکه میزان موجودی حساب عملیاتی در مقایسه با وجه تضمین اولیه چقدر است، می‌توان حالات مختلف وضعیت حساب را در سه شکل زیر دسته‌بندی کرد:
- وضعیت نرمال
- وضعیت ات ریسک (At Risk) دلایل کال مارجین شدن شدن
- وضعیت کال مارجین
در ادامه برای اینکه متوجه شویم مارجین کال چیست، هر یک از این حالات را توضیح می‌دهیم.
وضعیت نرمال حساب
اگر پس از اینکه تسویه حساب انجام شد، معامله‌گر سود کند، موجودی حساب عملیاتی‌اش به همان میزان افزایش پیدا می‌کند. دقت کنید کارمزد معاملات از این مبلغ کسر می‌شود. به این شرایط که در آن موجودی حساب عملیاتی در مقایسه با وجه تضمین اولیه بیشتر یا دست‌کم با آن برابر است، به اصطلاح وضعیت نرمال گفته می‌شود.
وضعیت ات ریسک (At Risk)
اما اگر پس از تسویه حساب مشخص شود که معامله‌گر ضرر کرده است، این مبلغ از موجودی حساب عملیاتی‌اش کم می‌شود. اما قرارداد آتی چند ویژگی دارد. یکی از این ویژگی‌ها این است که اگر موجودی حساب عملیاتی در مقایسه با وجه تضمین اولیه تا ۳۰ درصد کمتر باشد، مشکلی پیش نمی‌آید. به عبارت دیگر موجودی حساب عملیاتی در بدترین حالت برابر با ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه خواهد بود.
تا این‌جا مشخص است که به دلیل زیان، موجودی حساب عملیاتی معامله‌گر کمتر از وجه تضمین اولیه می‌شود. اما اگر این موجودی حداقل برابر با ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه یا بیشتر از آن باشد، در واقع حساب در شرایط خطر قرار می‌گیرد. به این وضعیت At Risk گفته می‌شود. درست است که در این حالت موجودی حساب عملیاتی از وجه تضمین کمتر است، اما به دلیل رعایت شرط ۷۰ درصدی، هیچ مشکلی معامله‌گر را تهدید نمی‌کند. در چنین شرایطی معامله‌گر باید مدیریت حساب خود را طوری انجام دهد که شرایط مارجین کال پیش نیاید.
مارجین کال (Margin Call)
اما اگر پس از به‌روزرسانی موجودی حساب عملیاتی، موجودی آن کمتر از ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه شود با وضعیت کال مارجین مواجهیم. دقت کنید اگر موجودی حساب عملیاتی حتی یک ریال کمتر از ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه شود، باز هم این وضعیت برقرار خواهد بود.
اما رسیدیم به پرسش اصلی که مارجین کال چیست. در واقع این اصطلاح بیان‌گر وضعیتی است که در آن میزان ضرر در معاملات از حد مجاز عدول می‌کند. یعنی ضرر بیش از ۳۰ درصد وجه تضمین اولیه است. به همین دلیل معامله‌گر اخطاری مبنی بر افزایش وجه تضمین جبرانی دریافت می‌کند. پس مشخص است که مارجین کال به معنای فراخوانی اعتبار است.
انجام معامله روی مارجین، در بیشتر سهام و اوراق قرضه و همچنین فارکس نیز امکان‌پذیر است. هرچند برخی از اوراق بهادار چنین قابلیتی ندارند یا در برخی از این اوراق از آن‌جا که مشکلاتی بر سر راه قیمت‌گذاری وجود دارد، انجام معامله روی مارجین مقدور نیست.
بیشتر بخوانید
چند نکته در مورد کال مارجین
- همان‌گونه که پیش‌تر گفتیم، به‌روزرسانی حساب عملیاتی هر نیم ساعت یک‌بار و طی جلسه معاملاتی اتفاق می‌افتد. قبلا تنها یک‌بار و آن‌هم بعد از پایان جلسه معاملاتی بود که به‌روزرسانی حساب انجام می‌شد.
- زمانی که حساب‌ها به‌روزرسانی می‌شوند، ضررها هر نیم ساعت یک‌بار روی حساب عملیاتی اعمال خواهند شد. اما اگر معامله‌گر سود کرده باشد، تمامی سودها در انتهای جلسه معاملاتی لحاظ خواهند شد.
- در بازار آتی ممکن است با دو اصلاح کال مارجین و مارجین کال مواجه شوید. هر دو اصطلاح مذکور به معنای همان Margin Call است و تفاوتی با هم ندارد.
دلایل وقوع کال مارجین چیست؟
برای درک مفهوم کال مارجین باید ابتدا علت آن را درک کنیم. به طور کلی برخی از اقدامات معامله‌گران موجب بروز چنین شرایطی می‌شود. از جمله این اقدامات می‌توان به سه مورد زیر اشاره کرد:
- معامله‌گر همچنان در یک معامله ناموفق باقی می‌ماند. این امر منجر به ضرر می‌شود و در نهایت مارجین قابل استفاده از دست خواهد رفت.
بیشتر بخوانید
- زمانی که معامله‌گر بیش از اندازه از اهرم استفاده کند و همچنان اصرار داشته باشد که در موقعیت ناموفق باقی بماند، Margin Call اتفاق می‌افتد.
- وقتی حساب معامله‌گر دارای سرمایه کمی است، این امر او را وادار می‌کند که معاملاتی انجام دهد که مارجین قابل استفاده آنها کمتر است.
پس به طور خلاصه، اگر بیش از حد در یک معامله ناموفق باقی بمانید و یا سرمایه‌تان کافی نباشد، یا بیش از اندازه به استفاده از اهرم روی بیاورید، وقوع مارجین کال امری بدیهی به نظر می‌رسد.
مثالی از Margin Call
این‌گونه در نظر بگیرید که قراردادهای آتی زعفران وجه تضمین اولیه‌ای معادل ۴۸۰ هزار تومان دارند. پس معامله‌گر باید مبلغ ۴۸۰ هزار تومان را به حساب عملیاتی خود واریز کند تا بتواند یک موقعیت معاملاتی باز کند. فرض کنید پس از اتمام جلسه معاملاتی، موجودی حساب معامله‌گر در روز‌های مختلف به این شکل است:
| روز | موجودی حساب | وضعیت حساب |
| اول | ۴۸۰.۰۰۰ | نرمال |
| دوم | ۴۹۰.۰۰۰ | نرمال |
| سوم | ۴۶۰.۰۰۰ | At Risk |
| چهارم | ۴۹۵.۰۰۰ | نرمال |
| پنجم | ۴۳۰.۰۰۰ | At Risk |
| ششم | ۳۸۰.۰۰۰ | At Risk |
| هفتم | ۳۲۰.۰۰۰ | کال مارجین |
باتوجه به آن‌چه گفتیم، حساب عملیاتی باید حداقل برابر با ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه باشد. یعنی:
تومان ۳۳۶.۰۰۰ = ۷۰% * ۴۸۰.۰۰۰
یعنی اگر موجودی حساب عملیاتی معامله‌گر کمتر از این میزان باشد، وضعیت حساب کال مارجین خواهد بود.
گفتیم که در این مثال وجه تضمین اولیه برابر است با ۴۸۰ هزار تومان. همچنین با انجام یک محاسبه ساده دریافتیم که حداقل وجه تضمین برابر است با ۳۳۶ هزار تومان. زمانی که موجودی حساب عملیاتی، مبلغی ما بین این دو عدد است، وضعیت At Risk پیش دلایل کال مارجین شدن شدن می‌آید. مجددا یادآور می‌شویم که در این شرایط، موجودی حساب معامله‌گر بیشتر از حداقل وجه تضمین مشخص‌شده است. اما میزان آن از وجه تضمین اولیه کمتر است.
راه خروج معامله‌گر از وضعیت کال مارجین چیست؟
پس از اینکه حساب‌های عملیاتی به‌روزرسانی شوند، مشخص خواهد شد که موجودی کدام‌یک از حساب‌ها کمتر از حداقل وجه تضمین است. در نتیجه افرادی که کال مارجین شده‌اند، از این امر مطلع خواهند شد. معامله‌گران این امکان را دارند که از طریق مراجعه به سامانه معاملاتی آنلاین خود، وضعیت حساب عملیاتی‌شان را بررسی کنند. همچنین کارگزار با برقراری ارتباط تلفنی و پیامک با معامله‌گرانی که کال مارجین شده‌اند، به آنها اطلاع می‌دهد که وضعیت حساب‌شان چگونه است. این افراد باید طی مدتی که از جانب کارگزار مشخص می‌شود، وجه خود را تکمیل کنند یا چند موقعیت باز خود را ببندند تا از وضعیت کال مارجین خارج شوند.
به این ترتیب مشخص است که راه خروج از مارجین کال چیست. به طور کلی سه راه‌حل در این مورد وجود دارد که عبارت‌اند از:
- واریز وجه
- بستن موقعیت‌های باز
- ترکیبی از دو روش قبلی؛ یعنی واریز وجه و بستن موقعیت‌های باز
زمان لازم برای واریز وجه مورد نیاز برای خروج از مارجین کال چقدر است؟
معامله‌گرانی که در این وضعیت به سر می‌برند، باید مطابق با دستورالعمل کارگزاری عمل کنند. کارگزاری به این افراد مهلت می‌دهد تا به منظور تضمین وجه جبرانی، مبلغی را به حساب عملیاتی واریز کنند. اما اگر معامله‌گر مبلغ مذکور را در زمان تعیین‌شده واریز نکند یا موقعیت‌های باز خود را نبندد، چه خواهد شد؟
بنابر دستورالعمل، اگر فردی طی مدتی که کارگزاری مشخص کرده، همچنان مارجین کال باقی بماند، کارگزار باید تعدادی از موقعیت‌های باز وی را ببندد تا از این حالت خارج شود. مثلا ممکن است فرد سه موقعیت باز داشته باشد. اما وجه تضمینش تنها برای دو موقعیت کافی باشد. از این رو کارگزاری یک موقعیت را می‌بندد تا وضعیت حساب معامله‌گر از مارجین کال خارج شود.پس چنانچه شخصی Margin Call شود و چند موقعیت باز داشته باشد، تنها آن تعداد از موقعیت‌های او بسته می‌شود که موجب خروج از سیستم مارجین کال شود.
اگر معامله‌گر اقدامی برای خروج از کال مارجین انجام ندهد چه می‌شود؟
ممکن است به هر دلیلی فرد وجه لازم را برای خروج از این موقعیت واریز نکند. یا تعدادی از موقعیت‌های باز خود را نبندد. اگر صف‌های زیادی در بازار تشکیل شده باشد و کارگزار هم نتواند موقعیت فرد مذکور را ببندد، راه چاره برای خروج از کال مارجین چیست؟ در چنین شرایطی، کارگزار سفارشی را با قیمت سرخطی تابلو ثبت می‌کند تا بتواند موقعیت او را ببندد.
بیشتر بخوانید
چنانچه شاهد صف در بازار باشیم، سفارش تا انتهای جلسه معاملاتی در سیستم باقی می‌ماند تا نهایتا انجام شود و منجر به بسته شدن موقعیت شود. اما اگر این اتفاق تا پایان جلسه معاملاتی رخ ندهد و سفارش انجام نشود، بازار جبرانی دلایل کال مارجین شدن شدن تشکیل خواهد شد تا بعد از پایان یافتن جلسه معاملاتی، موقعیت باز معامله‌گر در این بازار بسته شود.
در این بازار و در دوره زمانی اول، دامنه نوسان دارایی دوبرابر می‌شود. چنانچه باز هم سفارشی در سمت مقابل وجود نداشته باشد، در دوره زمانی بعدی دامنه نوسان سه برابر خواهد شد. اگر در این دوره هم معامله‌ای انجام نشود، در دوره زمانی بعدی محدودیت دامنه نوسان برداشته می‌شود.
بیشتر بخوانید
راه جلوگیری از مارجین کال چیست؟
تا کنون گفتیم که مارجین کال چیست و چطور می‌توان از این شرایط خارج شد. اما اجازه دهید کمی به عقب برگردیم و یک سوال مهم‌تر بپرسیم. چه‌کاری می‌توان انجام داد تا اصلا چنین شرایطی پیش نیاید؟ در این‌جا لازم است از ابزار مهمی به نام اهرم نام ببریم. اگر با مفهوم اهرم آشنایی ندارید، پیشنهاد می‌کنیم که مقاله «اهرم مالی چیست؛ سود بیشتر با سرمایه کمتر» را بخوانید.
اهرم مانند یه شمشیر دولبه عمل می‌کند. یعنی همان‌قدر که می‌تواند منجر به سود شما شود، احتمال دارد زیان شما را نیز افزایش دهد. هر چقدر اهرمی که برای نگه‌داری معاملات خود آن را مورد استفاده قرار می‌دهید بزرگ‌تر باشد (چندین برابر موجودی حساب)، به همان میزان مارجین قابل استفاده نیز کمتر خواهد بود. چرا که زمانی که یک معامله روندی بر خلاف پیش‌بینی شما داشته باشد، این شمشیر موجب ایجاد شکاف عمیق‌تری خواهد شد و به محض اینکه مارجین قابل استفاده به میزان صفر درصد برسد، اخطار Margin Call را دریافت خواهید کرد. به همین خاطر است که توجه به محدوده محافظتی برای کاهش ضرر به کمترین میزان ممکن، اقدامی بسیار هوشمندانه به شمار می‌رود.
جمع‌بندی
در این مطلب کوشیدیم به بیانی ساده توضیح دهیم که مارجین کال چیست. با توجه به توضیحاتی که ارائه شد دریافتیم سیستم کال مارجین به چه صورتی عمل می‌کند. به طور خلاصه زمانی که موجودی حساب عملیاتی معامله‌گر به کمتر از ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه کاهش یابد، شرایط کال مارجین اتفاق می‌افتد. سپس برای خروج از این وضعیت، یا باید وجه لازم تامین شود تا این میزان جبران شود، یا باید چند موقعیت بسته شوند تا حساب از حالت Margin Call خارج شود. به طور کلی توصیه می‌شود که در هنگام استفاده از اهرم‌های مالی به احتمال مارجین کال توجه داشته باشید زیرا هر چه اهرم معاملات شما بزرگ‌تر باشد، به همان میزان مارجین قابل استفاده نیز کمتر خواهد بود.
کال مارجین شدن سرمایه گذاران دلیل ریزش شدید قیمت طلاست !
فشار فروش سرمایه گذارانی که به علت ریزش شدید بازارهای سهام در آخر هفته گذشته، دچار Call Margin شده بودند و مجبور به نقد کردن طلا برای جبران کسری وجه موجود در حساب خود بودند، باعث شد طلا ریزش شدیدتری پیدا کند.
پس از آنکه سیاستمداران ایالات متحده آمریکا در بانک مرکزی این کشور، طی نشست دو روزه خود، اجرای برنامه های محرک اقتصادی و کاهش هزینه های بیهوده را به دلایل کال مارجین شدن شدن عنوان هدف اصلی در سرعت بخشیدن به روند رشد اقتصادی ایالات متحده اعلام کردند؛ روز چهارشنبه هفته گذشته بانک مرکزی آمریکا تحت تأثیر این تصمیم، در راستای اجرای مرحله سوم افزایش عرضه پول که به تسکین کمی ( Quantitative Easing ) یا به اختصار QE مشهور است از تغییر این برنامه خبر داد که همزمان با آن باعث برآشفتگی بازارهای مالی و کالایی و حتی بازار طلا شد.
این گفته علی دهدشتی، کارشناس بازارهای بین المللی بود که در گفتگو با بورس نیوز گفت: ایالات متحده آمریکا پس از آنکه از سال 2008 میلادی اجرای مرحله اول و دوم سیاست تسکین کمی خود را برای تزریق پول و باز خرید اوراق خزانه این کشور انجام داد، خواستار اجماع نظرات مقام های بانک مرکزی برای به اجرا در آوردن مرحله سوم این سیاست در نیمه دوم سال 2011 بود که با توجه به عدم ارایه برنامه ای برای تحریک رشد اقتصادی، از تغییر موقت اجرای آن در روز چهارشنبه هفته گذشته خبر داده شد.
وی افزود: همزمان با اعلام چنین خبر مهمی، به یکباره نرخ دلار نسبت به سایر ارزهای عمده جهان تا حد فوق العاده ای تقویت شد و از سوی دیگر بازارهای مالی، نفت و مواد خام در کنار بازار پر عطش طلا با افت های شدید مواجه شدند.
از سوی دیگر، فشار فروش سرمایه گذارانی که به علت ریزش شدید بازارهای سهام در آخر هفته گذشته، دچار Call Margin شده بودند و مجبور به نقد کردن طلا برای جبران کسری وجه موجود در حساب خود بودند، باعث شد طلا ریزش شدیدتری پیدا کند.
وی با بیان اینکه طی اجرای دو برنامه محرک اقتصادی قبلی فدرال رزو، در مجموع 2 تریلون و 300 میلیارد دلار به اقتصاد آمریکا تزریق شده است، افزود: اجرای چنین برنامه هایی با توجه به تثبیت نرخ بیکاری آمریکا در سطح 9 درصد و روند کاهنده رشد اقتصادی این کشور، ابراز چندان موثری برای کنترل وضعیت کنونی آن نبوده و این در حالی است که به گفته برخی کارشناسان در صورت وخیم تر شدن اوضاع اقتصادی و تشدید بحران های مالی در جهان، تکرار تجربه ای تلخ تر از سال 2008 میلادی دور از انتظار نخواهد بود.
مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری پارند در عین حال اخبار نا خوشایند اقتصادی کشور چین در زمینه کنترل تورم و از طرفی ناتوانی یونان در باز خرید اوراق قرضه را از دیگر دلایل تأثیر گذار بر تقویت ارزش دلار در دنیا اعلام کرد و افزود: در حال حاضر به لحاظ آمار های هفته ای و مختلف آمریکا و اروپا در زمینه شرایط اقتصادی، ترسیم هر گونه چشم انداز قابل اطمینانی فاقد اعتبار بوده و پیش بینی در این زمینه بسیار دشوار است.
در عین حال بررسی دورنمای بازارهای جهانی بیشتر از آنکه متکی به نماگرهای اقتصادی باشد عمدتا بر پایه جنبه های سیاسی و اظهار نظرهای دفعتی از سوی مدیران و مسئولان نهادها و سازمان های دولتی یا بین المللی استوار شده که هر گونه سناریوسازی را تغییر می دهد.
وی در ادامه از وضعیت بازار سکه و ارز کشور نیز سخن گفت و افزود: طی دو هفته گذشته بانک مرکزی به طرق مختلف از ریزش یکباره قیمت سکه طلا متناسب با بازارهای جهانی جلوگیری کرده و حال آنکه به رغم تسلیم شدن در برابر افت های مقطعی، از سویی دیگر با محدود کردن عرضه دلار، ریزش قیمت ها را جبران می کند. از اینرو این اقدام نشان می دهد بانک مرکزی اهدافی همچون ایجاد درآمدهای بیشتر برای دولت و یا جمع آوری نقدینگی سرگردان جامعه با تحریک بازار را دنبال می کند.
دهدشتی در خاتمه تقویت بیشتر دلار در برابر ارزهای عمده جهان و ترس از بحران مالی را به عنوان عوامل تأثیر گذار در ریزش بیشتر قیمت جهانی بازار کالاهای پایه و به تبع آن تأثیر گذاری فزاینده آنها بر بورس اوراق بهادار تهران اعلام کرد.
دیدگاه شما