مکدی هیستوگرام


اندیکاتور MACD

بورس و بازارهای مالی

چگونه با اندیکاتور مکدی کلاسیک درست معامله کنیم ؟

اندیکاتور میانگین متحرک همگرایی-واگرایی یا به طور خلاصه اندیکاتور مکدی کلاسیک (MACD)، توسط گرالد اپل (Gerald Appel) معرفی شد. آنچه باعث مفید بودن این اندیکاتور می شود ترکیب برخی از اصول اسیلاتورها با تفسیر عبور یک میانگین متحرک دوگانه می باشد.

اجزای اندیکاتور مکدی کلاسیک

در اندیکاتور مکدی کلاسیک دو خط دیده می شود، در صورتی که در حقیقت در محاسبات از ۳ خط استفاده شده است. در این اندیکاتور، خط سریع تر که خط MACD نامیده می شود، اختلاف بین دومیانگین متحرک نمایی می باشد. دوره های زمانی این دو خط میانگین متحرک به صورت رایج ۱۲ و ۲۶ می باشند که البته در صورت نیاز توسط تحلیل گران قابل تغییر است. خط کندتر که خط اخطار نامیده می شود معمولا یک میانگین متحرک نمایی ۹ دوره ای از خط MACD است. اغلب معامله گران به طور کلی از دوره های زمانی ۱۲، ۲۶ و ۹ استفاده می کنند که می توانند این دوره های زمانی روز یا هفته باشند.

هیستوگرام شامل میله های عمودی است که از اختلاف بین خطوط اندیکاتور MACD (خط MACD و خط اخطار) به دست می آید. هیستوگرام، خط صفر مخصوص به خودش را دارد. زمانی که خطوط اندیکاتور MACD در تراز مثبت باشند و خط سریع تر در بالای خط کند باشد، هیستوگرام بالای خط صفر قرار می گیرد. در شکل ۱ اجزای اندیکاتور مکدی کلاسیک نشان داده شده مکدی هیستوگرام اند. همانطور که مشخص است هر جا که خط MACD بالای خط اخطار قرار گیرد، هیستوگرام بالای خط صفر واقع می شود و در صورتی که خط MACD پایین خط اخطار قرار گیرد، هیستوگرام پایین خط صفر قرار می گیرد. البته باید توجه داشته باشید که رنگ های دو خط MACD و اخطار و همچنین هیستوگرام، در نرم افزارهای مختلف تحلیل تکنیکال متفاوت و حتی توسط کاربران نیز قابل تغییر می باشند.

ارزش واقعی هیستوگرام زمانی مشخص می شود که فاصله بین دو خط MACD و اخطار در حال بازتر یا بسته تر شدن است. زمانی که هیستوگرام در بالای خط صفر خودش قرار می گیرد اما شروع به کاهش به سمت پایین می کند، روند صعودی در حال مکدی هیستوگرام تضعیف است. برعکس زمانی که هیستوگرام در زیر خط صفر قرار دارد و شروع به بالا رفتن به سمت خط صفر می کند، روند نزولی در حال از دست دادن پتانسیل اش می باشد.

اندیکاتور مکدی کلاسیک

شکل ۱- اجزای اندیکاتور مکدی کلاسیک

اخطارهای خرید و فروش در اندیکاتور MACD

اخطارهای خرید و فروش در زمان تقاطع دو خط صادر می شوند. عبور رو به بالای خط MACD (خط سریع تر) از خط اخطار (خط کندتر)، اخطار خرید و عبور رو به پایین خط سریع تر از خط کندتر، اخطار فروش محسوب می شود. به طور کلی خطوط اندیکاتور MACD در بالا و پایین خط صفر نوسان می کنند. به این خاطر است که این خطوط همانند یک اسیلاتور عمل می کنند.

زمانی که خطوط اندیکاتور مکدی کلاسیک تا حد زیادی در بالای خط صفر فاصله می گیرند، شرایط خرید هیجانی محسوب می شود و همین طور وقتی در پایین خط صفر با یکدیگر فاصله زیادی دارند، فروش هیجانی رخ می دهد. بهترین اخطار خرید، زمانی است که قیمت ها کاملا در زیر خط صفر قرار می گیرند.

اندیکاتور MACD

شکل ۲- اخطار خرید و فروش در نمودار روزانه نماد ثاباد با استفاده از اسیلاتور مکدی

واگرایی در اسیلاتور مکدی

واگرایی منفی یا نزولی زمانی به وقوع می پیوندد که خط روند ترسیم شده از دو قله در نمودار قیمت، صعودی باشد اما خط روند مناظر با آن در هیستوگرام نزولی باشد. همچنین واگرایی مثبت یا صعودی زمانی به وقوع می پیوندد که خط روند ترسیم شده از دو حفره در نمودار قیمت نزولی اما خط روند متناظر با آن در هیستوگرام صعودی باشد. معمولا واگرایی مثبت و منفی در انتهای روندهای بازار شکل می گیرند و نشان دهنده این موضوع می باشند که روندهای کنونی سهم به زودی تغییر می کنند. بنابراین با توجه به توضیحات ارائه شده، معمولا واگرایی مثبت در انتهای روند نزولی و واگرایی منفی در انتهای روند صعودی موجب بازگشت قیمت و تغییر جهت روند می شوند.

هر چند واگرایی مثبت و منفی با استفاده از اندیکاتور مکدی اخطار خرید و فروش می باشد اما اخطار خرید و فروش واقعی فقط زمانی صادر می شود که هیستوگرام از خط صفر خودش عبور کند و یا به عبارتی دو خط MACD و اخطار با یکدیگر برخورد کنند. هر چرخش در هیستوگرام، اخطار زود هنگامی درباره تضعیف روند موجود است. چرخش های هیستوگرام بهترین کاربرد را برای نشان دادن اخطارهای به موقع درباره پایان وضعیت موجود دارند اما خطرناک ترین کار این است که از چرخش های هیستوگرام به عنوان بهانه ای برای انجام معامله برخلاف جهت روند موجود استفاده شود.

واگرایی در اندیکاتور MACD

شکل ۳- واگرایی مکدی هیستوگرام مثبت در نمودار روزانه نماد وبملت

واگرایی در اندیکاتور مکدی

شکل ۴- واگرایی منفی در نمودار روزانه نماد فاذر

ترکیب هفته ها و روزها

درست مانند همه اندیکاتورهای تکنیکال، اخطارهای مربوط به نمودارهای هفتگی مهمتر از اخطارهای نمودارهای روزانه است. بهترین راه برای ترکیب آنها به این صورت است که اخطارهای هفتگی برای تعیین جهت بازار و از اخطارهای روزانه برای تعیین نقاط ورود و خروج از بازار استفاده شود. اخطار روزانه وقتی ارزش دارد که موافق اخطارهای هفتگی باشد. در این روش اخطارهای هفتگی به عنوان فیلترهای روند برای اخطارهای روزانه عمل می کنند. این کار از انجام معامله در خلاف جهت روند موجود جلوگیری می کند. دو سیستم که این اصل در آنها رعایت شده MACD و استوکاستیک ها می باشند.

معایب اندیکاتور مکدی

هر مکدی هیستوگرام مکدی هیستوگرام چند استفاده از هر اندیکاتوری مزایا خاص خود را دارد، اما هر کدام معایبی نیز به همراه دارند که اندیکاتور مکدی کلاسیک نیز از این موضوع مستثنی نمی باشد. در ادامه به دو مورد از معایب اندیکاتور MACD می پردازیم :

۱- با توجه به اینکه اندیکاتور مکدی کلاسیک بر پایه میانگین های متحرک بنا شده است، از اندیکاتورهای پیرو یا تاخیری به حساب می آید. به طور کلی نمی توان از اندیکاتورهای تاخیری در بازارهای بدون روند استفاده نمود جرا که اخطارهای اشتباه صادر می کنند. مجدد به شکل ۲ توجه نمایید، در بخشی از نمودار قیمت که روند بر آن حاکم نیست، اندیکاتور مکدی اخطارهای اشتباه صادر کرده است. بنابراین باید توجه داشته باشید که از اندیکاتور مکدی فقط در بازارهای روند دار استفاده کنید.

۲- با توجه به اینکه اندیکاتور MACD فاقد مرز بالایی و پایینی مشخصی می باشد که بتواند حرکات آن را محدود کند، نمی توان از آن برای تشخیص سطوح اشباع خرید و اشباع فروش به طور موثری استفاده نمود.

اندیکاتور MACD

اندیکاتور مکدی، مخفف عبارت “Moving Average Convergence Divergence”، به معنای “میانگین متحرک همگرایی-واگرایی” است که به اختصار MACD گفته می‌شود.

همانطور که از اسم آن نیز پیداست، در محاسبات این اندیکاتور از میانگین‌های متحرک استفاده شده و فرمول محاسباتی پیچیده‌ای ندارد. MACD شامل ۳ میانگین متحرک بوده که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا جهت، قدرت و شدت روند را شناسایی کنند. میانگین‌های متحرک استفاده شده در این اندیکاتور، شامل میانگین‌های ۹، ۱۲ و ۲۶ روزه می‌باشند که پر کاربردترین زمان‌ها در MACD هستند.

اندیکاتور MACD یکی از شناخته ‌شده ‌ترین ابزار‌ها در تحلیل تکنیکال است زیرا امکان تشخیص سریع و آسان جهت روند در کوتاه‌مدت را برای معامله‌ گران فراهم می‌کند. سیگنال‌های معاملاتی شفاف باعث می‌شوند افراد از اعمال نظر شخصی، بپرهیزند. تقاطع‌های خط سیگنال، معامله‌گران را از معامله در جهت تکانه مکدی هیستوگرام مطمئن می‌کند.

اجزای اندیکاتور مکدی (MACD)

این اندیکاتور در نمایش نموداری از سه جز اساسی تشکیل شده است که عبارتند از:

خط: MACD خط مکدی از تفاضل دو میانگین متحرک نمایی (EMA) 26 دوره ای و ۱۲ دوره‌ای بدست آمده که به طور پیش فرض با رنگ آبی نمایش داده می‌شود. نوسانات این خط بسیار بالا و تند می‌باشد.

خط سیگنال: این خط در اصل همان میانگین متحرک نمایی (EMA) 9 دوره‌ای می‌باشد که تحت عنوان «خط سیگنال» شناخته می‌شود. به طور پیش فرض، خط سیگنال با رنگ قرمز نمایش داده شده و نوسانات آن نیز در مقایسه با خط مکدی، بسیار کند می‌باشد. دلیل این امر، تفاوت میانگین‌گیری خط سیگنال با خط مکدی است. خط سیگنال بر روی خط MACD ترسیم شده و در نتیجه آن، سیگنال‌های خرید و فروش صادر می‌گردد.

میله‌های هیستوگرام: هیستوگرام را می‌توان نشان‌دهنده اختلاف بین دو خط مکدی و خط سیگنال دانست که در قالب خطوطی عمودی ترسیم می‌گردد. به این صورت که، زمانی که خط مکدی و سیگنال، اختلاف زیادی داشته باشند، هیستوگرام بزرگ ‌تر و چنانچه اختلاف آنها کم باشد، هیستوگرام کوچک ‌تر خواهد شد. باید اشاره کرد که هیستوگرام، خط صفر مخصوص به خودش را دارد.

تنظیمات اندیکاتور مکدی

همانطور که گفته شده، اندیکاتور مکدی به طور پیش فرض با سه عدد ۱۲، ۹ و ۲۶ مورد استفاده قرار می گیرد. این اعداد با توجه به روش معاملاتی معامله‌گر قابلیت تغییر نیز دارند. برای این کار کافیست از منوی تنطیمات، اعداد مورد نظر خود را در قسمت‌های مربوط به هر یک وارد نمایید.

همان‌ طور که از عنوان آن پیداست، اندیکاتور MACD نشان‌ دهنده همگرایی و واگرایی دو میانگین متحرک است. همگرایی زمانی رخ می‌دهد که این دو میانگین به سمت یکدیگر حرکت کنند و در زمان واگرایی نیز، این دو میانگین از یکدیگر دور می‌شوند. میانگین متحرک کوتاه ‌مدت‌تر (۱۲ روزه) سریع ‌تر است.

میانگین متحرک بلندمدت ‌تر (۲۶ روزه) کندتر و واکنش‌های آن نسبت به تغییرات قیمت، کمتر است. خط اندیکاتور MACD در بالا و پایین خط صفر یا همان خط مرکزی نوسان می‌کند. این تقاطع‌ها نشان دهنده این هستند که میانگین متحرک ۱۲روزه از میانگین متحرک ۲۶روزه گذشته است، البته جهت آن بستگی به جهت تقاطع میانگین‌های متحرک دارد.

اندیکاتور MACD مثبت نشان‌دهنده بالاتر قرار گرفتن میانگین متحرک ۱۲روزه نسبت به میانگین متحرک ۲۶ روزه است. با واگرایی بیشترِ میانگین متحرک کوتاه‌مدت‌تر از EMA بلند مدت ‌تر، مقادیر مثبت افزایش پیدا می‌کنند. یعنی شتاب‌ روند صعودی در حال افزایش است. مقادیر منفی اندیکاتور MACD نشان‌ دهنده بالاتر بودن میانگین متحرک ۲۶ روزه از میانگین متحرک ۱۲ روزه است.مکدی هیستوگرام

تقاطع با خط مرکزی

تقاطع با خط مرکزی نیز یکی از موارد سیگنال‌دهنده در اندیکاتور MACD است. تقاطع صعودی خط مرکزی زمانی رخ می‌دهد که خط اندیکاتور MACD، بالاتر از خط صفر قرار بگیرد و مثبت شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که میانگین متحرک ۱۲ روزه بالاتر از میانگین متحرک ۲۶ روزه باشد. تقاطع نزولی خط مرکزی زمانی رخ می‌دهد که اندیکاتور MACD پایین‌تر از خط صفر باشد و منفی شود. این پدیده هنگامی رخ می‌دهد که میانگین متحرک ۱۲ روزه، پایین‌تر از میانگین متحرک ۲۶ روزه قرار بگیرد.

تقاطع با خط مرکزی نیز بسته به قدرت روند می‌تواند روزها یا هفته‌ها حفظ شود. در تصویر زیر می‌توانید نمودار قیمتی سهامی را با حداقل ۴ تقاطع با خط مرکزی در ۹ ماه مشاهده کنید. سیگنال‌های مشاهده شده، سیگنال‌های قوی بودند زیرا همراه با آن‌ها روند‌های قوی ظاهر شده‌اند.

واگرایی در اندیکاتور MACD

«واگرایی» (Divergence) زمانی رخ می‌دهد که اندیکاتور MACD از پرایس اکشن دارایی مورد نظر فاصله بگیرد. واگرایی صعودی هنگامی مشاهده می‌شود که قیمت سهام یا دارایی مورد نظر به قیمت پایینِ پایین‌تر و اندیکاتور MACD به قیمت پایینِ بالاتری برسد. پایین‌تر رفتن قیمت سهام نشان‌دهنده روند نزولی فعلی اما بالاتر رفتن اندیکاتور MACD نشان‌دهنده شتاب‌روند کمتر در جهت پایین است.

با وجود کمتر بودن شتاب روند در جهت پایین، تا زمان باقی ماندن اندیکاتور MACD در ناحیه منفی، شتاب‌روند به سمت پایین همچنان از شتاب روند به سمت بالا بیشتر خواهد بود. گاهی اوقات، شتاب روند به سمت پایینِ کاهنده، می‌تواند حاکی از معکوس شدن روند یا افزایش قابل‌توجه قیمت باشد.

در نمودار زیر، می‌توانید واگرایی را در ماه‌های اکتبر تا نوامبر ۲۰۰۸ میلادی مشاهده کنید. در ابتدا، توجه داشته باشید که در اینجا، از قیمت‌های بسته‌شدن برای تشخیص واگرایی استفاده شده است. میانگین متحرک‌های اندیکاتور MACD بر پایه قیمت‌های بسته شدن هستند و قیمت‌های بسته شدن دارایی نیز باید مورد ملاحظه قرار گیرند.

مورد دیگری که باید به آن توجه کنید این است که اندیکاتور MACD در نوامبر به نقطه پایینِ بالاتری رسیده حال ‌آنکه، در همین زمان، قیمت سهام به نقطه پایینِ پایین‌تری رسیده است. اندیکاتور MACD با یک واگرایی صعودی با تقاطع خط سیگنال در اوایل دسامبر، به حالت افزایشی رسیده و سهام، معکوس شدن روند را با شکست خط مقاومت تائید کرده است.

واگرایی صعودی زمانی رخ می‌دهد که سهام به نقطه بالای بالاتری و مکدی به نقطه بالای پایین ‌تری برسد. رسیدن به نقطه بالای بالا، در یک روند صعودی طبیعی اما نقطه بالای پایین در اندیکاتور MACD، نشان‌دهنده تکانه به سمت بالای ضعیف‌تر است. با اینکه امکان دارد تکانه به سمت بالا ضعیف باشد، تا زمان مثبت بودن اندیکاتور MACD، همچنان از شتاب روند به سمت پایین، بیشتر به شمار می‌رود. شتاب روند صعودی در حال کاهش، گاهی می‌تواند نشان‌ دهنده معکوس شدن روند یا کاهش قابل ملاحظه در قیمت باشد.

در نمودار زیر می‌توانید واگرایی نزولی قابل‌ توجهی را مشاهده کنید. سهام با سرعت افزایش پیدا کرده اما خط اندیکاتور MACD از نقطه بالایی پیشین پایین‌ تر آمده و نقطه بالای پایین‌ تری را تشکیل داده است. تقاطع بعدی با خط سیگنال و شکستن خط حمایت در اندیکاتور MACD، نزولی بوده‌اند.

اندیکاتور MACD

اندیکاتور MACD

باید با واگرایی‌ها با احتیاط برخورد شود. در روند‌های قوی صعودی، واگرایی‌های نزولی بسیاری مشاهده می‌شوند و به همین صورت می‌توان تعداد زیادی واگرایی صعودی در مکدی هیستوگرام روند نزولی پرقدرت، مشاهده کرد.

روند‌های صعودی عموماً با پیشروی قوی به سمت جلو آغاز می‌شوند که نیروی زیادی در تکانه به سمت بالا تولید می‌کند. با وجود ادامه پیدا کردن روند صعودی، سرعت ادامه آن کند تر خواهد بود که باعث می‌شود اندیکاتور MACD از نقاط بالایی فاصله بگیرد.

امکان دارد شتاب روند به سمت بالا، خیلی پرقدرت نباشد اما تا زمان قرار گرفتن اندیکاتور MACD در بالای صفر، شتاب روند به سمت بالا از شتاب روند به سمت پایین قوی‌ تر است. برعکس این اتفاق، در شروع روند نزولی پرقدرت رخ می‌دهد.

مکدی: اندیکاتور همگرایی و واگرایی میانگین متحرک (MACD) چیست؟

همگرایی و واگرایی میانگین متحرک (MACD) یک شاخص حرکتی پیرو روند است که رابطه‌ی بین دو میانگین متحرک قیمت اوراق بهادار را نشان می‌دهد. «مکدی» با کم کردن میانگین متحرک نمایی (EMA) ۲۶ دوره‌ای از EMA ۱۲ دوره‌ای محاسبه می‌شود.

نتیجه‌ی آن محاسبه، خط مکدی است. سپس یک EMA نه‌روزه‌ی مکدی به نام «خط سیگنال» در بالای خط مکدی رسم می‌شود که می‌تواند به عنوان یک محرک برای سیگنال‌های خرید و فروش عمل کند. معامله‌گران ممکن است زمانی که مکدی از خط سیگنال خود عبور کند، اوراق بهادار را بخرند و زمانی که مکدی از خط سیگنال عبور کند، اوراق بهادار را بفروشند. اندیکاتورهای مکدی را می‌توان به روش‌های مختلفی تفسیر کرد، اما روش‌های رایج‌تر عبارتند از تقاطع (کراس‌اوور)، واگرایی، و افزایش/افت سریع.

نکات کلیدی

  • همگرایی و واگرایی میانگین متحرک (مکدی) با کم کردن میانگین متحرک نمایی (EMA) ۲۶ دوره‌ای از EMA ۱۲ دوره‌ای محاسبه می‌شود.
  • مکدی هنگامی که از خط سیگنال خود (برای خرید) یا پایین (برای فروش) عبور می‌کند، سیگنال‌های تکنیکال را تحریک می‌کند.
  • سرعت کراس‌اوورها نیز به عنوان سیگنال خرید بیش از حد یا فروش بیش از حد بازار در نظر گرفته می‌شود.
  • مکدی به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا بفهمند که حرکت صعودی یا نزولی قیمت در حال تقویت یا تضعیف است.

فرمول مکدی

فرمول مکدی

مکدی با کم کردن EMA بلندمدت (۲۶ دوره‌ای) از EMA کوتاه‌مدت (۱۲ دوره‌ای) محاسبه می‌شود. میانگین متحرک نمایی (EMA) نوعی میانگین متحرک (MA) است که وزن و اهمیت بیش‌تری را بر روی جدیدترین نقاط داده قرار می‌دهد.

میانگین متحرک نمایی به عنوان میانگین متحرک وزن‌دار نمایی نیز نامیده می‌شود. میانگین متحرک وزن‌دار نمایی نسبت به میانگین متحرک ساده (SMA)، که وزن برابری را برای همه‌ی مشاهدات در هر دوره اعمال می‌کند، به تغییرات اخیر قیمت واکنش قابل‌توجه‌تری نشان می‌دهد.

آموزش مکدی

هر زمان که EMA ۱۲ دوره‌ای (که با خط قرمز در نمودار قیمت مشخص می‌شود) بالاتر از EMA ۲۶ دوره‌ای (خط آبی در نمودار قیمت) باشد، مکدی یک مقدار مثبت دارد (به عنوان خط آبی در نمودار پایین نشان داده شده است) و یک مقدار منفی زمانی که EMA ۱۲ دوره‌ای کمتر از EMA ۲۶ دوره‌ای باشد. هر چه فاصله‌ی مکدی بالاتر یا پایین‌تر از خط پایه‌ی خود باشد، نشان می‌دهد که فاصله‌ی بین دو EMA در حال افزایش است.

مکدی اغلب با یک هیستوگرام نمایش داده می‌شود که فاصله‌ی بین مکدی و خط سیگنال آن را نشان می‌دهد. اگر مکدی بالاتر از خط سیگنال باشد، هیستوگرام بالای خط پایه‌ی مکدی خواهد بود. اگر مکدی زیر خط سیگنال خود باشد، هیستوگرام زیر خط پایه‌ی مکدی خواهد بود. معامله‌گران از هیستوگرام مکدی برای شناسایی زمانی که حرکت صعودی یا نزولی قابل توجه است استفاده می‌کنند.

مکدی در مقابل قدرت نسبی

هدف شاخص قدرت نسبی (RSI) نشان دادن این است که آیا بازار در رابطه با سطوح قیمت اخیر بیش از حد خرید یا فروش بیش از حد در نظر گرفته شده است. RSI یک نوسان‌ساز است که میانگین سود و زیان قیمت را در یک دوره‌ی زمانی معین محاسبه می‌کند. دوره‌ی زمانی پیش فرض ۱۴ دوره‌ای با مقادیر محدودشده‌ی از ۰ تا ۱۰۰ است.

مکدی رابطه‌ی بین دو EMA را اندازه‌گیری می‌کند، در حالی که RSI تغییر قیمت را در رابطه با اوج و پایین‌ترین قیمت اخیر اندازه‌گیری می‌نماید. این دو شاخص اغلب با هم استفاده می‌شوند تا تصویر فنی کامل‌تری از یک بازار به تحلیل‌گران ارائه دهند.

هر دو این اندیکاتورها حرکت در بازار را اندازه‌گیری می‌کنند، اما به دلیل اندازه‌گیری عوامل مختلف، گاهی اوقات نشانه‌های مخالفی را نشان می‌دهند. به عنوان مثال، RSI ممکن است برای یک دوره‌ی زمانی ثابت، بالاتر از ۷۰ را نشان دهد، که مشخص می‌کند بازار نسبت به قیمت‌های اخیر بیش از حد به سمت خرید گسترش یافته است؛ در حالی که مکدی نشان می‌دهد که بازار هم‌چنان در حال افزایش در شتاب خرید است. هر یک از این اندیکاتورها ممکن است با نشان دادن واگرایی از قیمت، تغییر روند آتی را نشان دهد (قیمت هم‌چنان بالاتر می‌رود در حالی که اندیکاتور پایین‌تر را نشان می‌دهد یا برعکس).

محدودیت های مکدی

یکی از مشکلات اصلی واگرایی این است که اغلب می‌تواند یک معکوس احتمالی را سیگنال کند، اما پس از آن هیچ معکوس واقعی اتفاق نیافتد – و این مسأله باعث ایجاد یک مثبت کاذب می‌شود. مشکل دیگر این است که واگرایی همه‌ی معکوس‌ها را پیش‌بینی نمی‌کند. به عبارت دیگر، معکوس‌های زیادی را پیش‌بینی می‌کند که رخ نمی‌دهند و تعداد کافی از معکوس‌های قیمت واقعی را سیگنال نمی‌کند.

واگرایی «مثبت کاذب» اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت یک دارایی به سمت کناره‌ها حرکت می‌کند، مثلاً در محدوده یا الگوی مثلثی به دنبال یک روند. کاهش سرعت حرکت - حرکت جانبی یا حرکت روند آهسته - قیمت باعث می‌شود مکدی از افراط‌های قبلی خود فاصله بگیرد و به سمت خطوط صفر حرکت کند، حتی در غیاب یک معکوس واقعی.

نمونه‌های مختلف موقعیت های مکدی

نمونه ای از کراس اوورهای مکدی

زمانی که مکدی به زیر خط سیگنال می‌رسد، تبدیل به یک سیگنال نزولی می‌شود که نشان می‌دهد ممکن است زمان فروش فرا رسیده باشد. برعکس، زمانی که مکدی از خط سیگنال بالاتر می‌رود، این اندیکاتور یک سیگنال صعودی خواهد شد که نشان می‌دهد قیمت دارایی احتمالاً حرکت صعودی را تجربه می‌کند. برخی از معامله‌گران قبل از ورود به یک موقعیت، منتظر یک تقاطع مکدی هیستوگرام تأیید شده بالای خط سیگنال هستند، تا احتمال «جعلی شدن» و ورود خیلی زود به یک موقعیت را کاهش دهند.

کراس‌اوورها زمانی قابل اعتمادتر هستند که مطابق با روند غالب باشند. اگر مکدی به دنبال یک اصلاح مختصر در یک روند صعودی بلندمدت از بالای خط سیگنال خود عبور کند، به عنوان تأیید صعودی واجد شرایط است.

اگر مکدی به دنبال یک حرکت کوتاه در یک روند نزولی بلندمدت از زیر خط سیگنال خود عبور کند، معامله‌گران آن را یک تأیید نزولی در نظر می‌گیرند.

نمونه ای از واگرایی

زمانی که مکدی اوج یا پایین‌هایی را تشکیل می‌دهد که از بالا و پایین‌های مربوطه در قیمت متفاوت است، به آن واگرایی می‌گویند. یک واگرایی صعودی زمانی ظاهر می‌شود که مکدی دو حد پایین‌تر در حال افزایش را تشکیل می‌دهد که با دو حد پایین‌تر کاهش قیمت مطابقت دارد. زمانی که روند بلندمدت همچنان مثبت باشد، این یک سیگنال صعودی معتبر است.

برخی از معامله‌گران حتی زمانی که روند بلندمدت منفی است، به دنبال واگرایی‌های صعودی هستند، زیرا می‌توانند نشان‌دهنده‌ی تغییر روند باشند، اگرچه این تکنیک کمتر قابل اعتماد است.

هنگامی که مکدی مجموعه‌ای از دو اوج نزولی را تشکیل می‌دهد که با دو اوج افزایش قیمت مطابقت دارد، یک واگرایی نزولی شکل گرفته است. واگرایی نزولی که در طول یک روند نزولی بلندمدت ظاهر می‌شود، تأییدی بر ادامه روند احتمالی است.

برخی از معامله‌گران به دنبال واگرایی های نزولی در طول روندهای بلندمدت صعودی هستند، زیرا می‌توانند نشان‌دهنده‌ی ضعف در روند باشند. با این حال، این تکنیک به اندازه‌ي واگرایی نزولی در طول یک روند نزولی قابل اعتماد نیست.

مثالی از افزایش یا سقوط سریع

زمانی که مکدی به سرعت بالا یا پایین می‌رود (میانگین متحرک کوتاه‌مدت از میانگین متحرک بلندمدت فاصله می‌گیرد)، این سیگنالی است که اوراق بهادار بیش از حد خرید شده، یا بیش از حد فروخته شده است، و به‌زودی به سطوح عادی باز می‌گردد. معامله‌گران اغلب این تحلیل را با شاخص قدرت نسبی (RSI) یا سایر شاخص‌های فنی ترکیب می‌کنند تا شرایط خرید بیش از حد یا فروش بیش از حد را تأیید کنند.

استفاده‌ی سرمایه‌گذاران از هیستوگرام مکدی به همان روشی که ممکن است از خود مکدی استفاده کنند، غیر معمول نیست. متقاطع مثبت یا منفی، واگرایی‌ها، و افزایش یا سقوط سریع را می‌توان در هیستوگرام نیز شناسایی کرد. قبل از تصمیم‌گیری در مورد این که کدام‌یک در هر موقعیت خاص بهترین است، کمی تجربه لازم است زیرا تفاوت‌های زمانی بین سیگنال های مکدی و هیستوگرام آن وجود دارد.

معامله‌گران چگونه از همگرایی و واگرایی میانگین متحرک (مکدی) استفاده می‌کنند؟

معامله‌گران از مکدی برای شناسایی تغییرات در جهت یا شدت روند قیمت سهام استفاده می‌کنند. مکدی می‌تواند در نگاه اول پیچیده به نظر برسد، زیرا بر مفاهیم آماری اضافی مانند میانگین متحرک نمایی (EMA) متکی است. اما اساساً، مکدی به معامله‌گران کمک می‌کند تا تشخیص دهند که چه زمانی حرکت اخیر در قیمت سهام ممکن است نشان‌دهنده‌ی تغییر در روند اصلی آن باشد. این می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا تصمیم بگیرند چه زمانی به یک موقعیت وارد شوند، به آن اضافه کنند یا از آن خارج شوند.

مکدی یک شاخص پیشرو است یا یک شاخص عقب مانده؟

مکدی یک شاخص عقب‌ماندگی است. از این گذشته، تمام داده‌های مورد استفاده در مکدی بر اساس عمل‌کرد تاریخی قیمت سهام است. از آن‌جایی که مکدی بر اساس داده‌های تاریخی است، لزوماً باید از قیمت آن عقب بماند. با این حال، برخی از معامله‌گران از هیستوگرام مکدی برای پیش‌بینی زمان وقوع تغییر در روند استفاده می‌کنند. برای این معامله‌گران، این جنبه از مکدی ممکن است به عنوان شاخص اصلی تغییرات روند آینده در نظر گرفته شود.

واگرایی مثبت مکدی چیست؟

واگرایی مثبت مکدی وضعیتی است که در آن مکدی به پایین‌ترین حد جدید نمی‌رسد، علی‌رغم این‌که قیمت سهام به پایین‌ترین حد جدید رسیده است. این مفهوم به عنوان یک سیگنال معاملاتی صعودی در نظر گرفته می‌شود - از این رو با اصطلاح «واگرایی مثبت» نامیده می‌شود. اگر سناریوی مخالف رخ دهد - قیمت سهام به بالاترین حد جدید برسد، اما مکدی موفق به انجام این کار نشود - این به عنوان یک شاخص نزولی در نظر گرفته می‌شود و به عنوان یک «واگرایی منفی» از آن یاد می‌شود.

مکدی هیستوگرام

اندیکاتور مکدی MACD

MACD مخفف عبارت Moving Average Convergence Divergence می‌باشد که به معنای همگرایی و واگرایی میانگین متحرک است.

در تحلیل تکنیکال از این اندیکاتور برای به دست آوردن قدرت ، جهت و شتاب در یک روند استفاده می شود.

مکدی یک اندیکاتور مومنتوم تعقیب‌گر روند است.

نحوه محاسبه MACD

MACD= ۱۲ Period EMA ۲۶ Period EMA

برای محاسبه مکدی تفاضل میانگین متحرک نمایی ۲۶ روزه را از ۱۲ روزه محاسبه می‌کنیم.

اجزای مکدی

  • خط سیگنال : میانگین متحرک نمایی ۹ روزه خط MACD.
  • خط مکدی : میانگین متحرک نمایی ۲۶ روزه – میانگین متحرک نمایی ۱۲ روزه
  • خط هیستوگرام : تفاضل خط MACD از خط سیگنال است.

دو حالت نمایشی اندیکاتور MACD

اندیکاتور مکدی کلاسیک شامل یک هیستوگرام و دو خط سیگنال و مکدی میباشد.

اندیکاتور مکدی جدید نیز از نمایش میله‌ای مکدی و خط سیگنال تشکیل شده است.

در اندیکاتور مکدی کلاسیک زمانی سیگنال خرید صادر میشود که خط مکدی، خط سیگنال را به سمت بالا قطع کند.

اگر این موقعیت در زیر میله‌های هیستوگرام و با فاصله زیاد از میله‌ها باشد، سیگنال خرید قویتری محسوب میشود.

زمانی سیگنال فروش صادر میشود که خط مکدی، خط سیگنال را به سمت پایین قطع کند.

اگر این موقعیت در بالای میله‌های هیستوگرام و با فاصله زیاد از میله‌ها باشد، سیگنال فروش قویتری محسوب میشود.

در تصویر بالا نمودار سهم کوثر را مشاهده میکنید.

همانطور که مشاهده میکنید، در تاریخ ۱۳۹۹/۸/۲۶ خط مکدی، خط سیگنال را به سمت بالا قطع کرده است و سهم صعود خودش را آغاز کرده است.

از آنجایی که این موقعیت در زیر میله‌های هیستوگرام اتفاق افتاده است سیگنال خرید قوی‌تری محسوب میشود.

در تصویر بالا نمودار سهم خودرو را مشاهده میکنید.

همانطور که مشاهده میکنید، در تاریخ ۱۳۹۹/۵/۱۲ خط مکدی، خط سیگنال را به سمت پایین قطع کرده است و سهم نزول خود را آغاز کرده است.

از آنجایی که این موقعیت در بالای میله‌های هیستوگرام اتفاق افتاده است سیگنال فروش قوی‌تری محسوب میشود.

برای این که مکدی را به صورت بالا نمایش دهیم، تنظیمات مکدی را مطابق تصویر پایین تغییر می‌دهیم.

البته در برخی از نرم‌افزارهای تحلیلی مانند متاتریدر حالت پیشفرض به صورت مکدی جدید است.

سیگنال گیری با استفاده از مکدی

۱ – واگرایی

واگرایی زمانی اتفاق میافتد که قیمت سهم و اندیکاتور خلاف جهت یکدیگر حرکت کنند و باعث تغییر جهت قیمت می‌شود.

در این حالت اندیکاتورها هشدار ناپایداری روند را به ما می‌دهند.

MACD یکی از انواع اندیکاتورهایست که میتواند در شناخت واگرایی‌ها به ما کمک کند.

واگرایی معمولی مثبت

در نمودار زیر روند قبلی نزولی است.

در نمودار قیمت دره جدید پایین‌تر از دره قبلی است اما در اندیکاتور Macd دره جدید بالاتر از دره قبلی است.

این وضعیت نشان‌دهنده ضعف در ادامه روند نزولی است و می‌توانیم شاهد اتمام روند نزولی باشیم.

واگرایی معمولی منفی

در نمودار زیر روند قبلی صعودی است.

در نمودار قیمت قله‌ جدید بالاتر از قله‌ی قبلی شکل گرفته است اما در اندیکاتور Macd قله‌ی جدید پایین‌تر از قله قبلی است.

این وضعیت نشان‌دهنده ضعف در ادامه روند صعودی است و میتواند هشداری برای شروع اصلاح باشد.

۲- تغییر قطبیت

همانطور که از فرمول مکدی پیداست، هنگامی که میانگین متحرک نمایی ۱۲ روزه، میانگین متحرک ۲۶ روزه را به سمت بالا قطع میکند، میله‌های مکدی بالای خط صفر قرار دارند و برعکس.

اگر میله‌ها از حالت منفی به حالت مثبت تغییر پیدا کنند به آن تغییر قطبیت مکدی گفته میشود.

در واقع ما با این کار صرفا بر اساس تقاطع دو مووینگ اوریج نمایی سیگنال خرید و فروش گرفته‌ایم.

در تصویر بالا تغییر فاز مکدی از مثبت به منفی را در سهم کماسه در تاریخ ۹۹/۵/۵ مشاهده می‌کنید.

در واقع این تغییر فاز به معنی قطع کردن EMA 26 توسط EMA 12 به سمت پایین است.

هر چه قله‌های بزرگتری در مثبت‌ها قبل از تغییر فاز داشته باشیم، این سیگنال می‌تواند قویتر باشد.

همانطور که میدانید، این اعداد به صورت پیشفرض است و تاخیر نسبتا زیادی دارد، اگر بخواهید زودتر متوجه این ریزش شوید باید در تنظیمات مکدی از دوره‌های کوچکتری استفاده کنید.

در این حالت مکدی سیگنال‌های بیشتری به شما میدهد اما ممکن است خطاهای بیشتری داشته باشد.

سیگنال خرید توسط تغییر قطبیت مکدی

در تصویر بالا تغییر فاز مکدی از منفی به مثبت را در جفت ارز EURUSD مشاهده میکنید.

در واقع این تغییر فاز به معنی قطع کردن EMA مکدی هیستوگرام 26 توسط EMA 12 به سمت بالا است.

هر چه قله‌های بزرگتری در منفی‌ها قبل از تغییر فاز داشته باشیم، این سیگنال می‌تواند قویتر باشد.

۳- تقاطع خط سیگنال با مکدی

در حالت نمایش جدید مکدی از تقاطع خط سیگنال و میله‌های مکدی میتوان سیگنال گرفت.

این نوع سیگنال علاوه بر تاخیر ممکن است خطا نیز داشته باشد، پس حتما از ابزارهای دیگری نیز در کنار این سیگنال استفاده کنید.

اگر میله‌های مکدی در پایین خط صفر قرار داشته باشد و خط سیگنال از میله‌ها خارج شود، سیگنال خرید یا ورود صادر میشود.

در مثال زیر و در تاریخ ۹۹/۷/۱۶ این موقعیت در سهم کبافق رخ داده است.

اگر میله‌های مکدی در بالای خط صفر قرار داشته باشد و خط سیگنال از میله‌ها خارج شود، سیگنال فروش صادر میشود.

شاخص مکدی (MACD) چیست؟ همه چیز درباره میانگین متحرک همگرایی و واگرایی

شاخص مکدی چیست

در این مقاله، به بررسی شاخص مکدی (MACD) می پردازیم که یکی از بخش‌های مهم دنیای تحلیل تکنیکال است. البته لازم است ابتدا به تعریف واژه مومنتوم (Momentum) بپردازیم. معنای دیگر Momentum، تکانه است. برای روشن‌تر شدن بحث فرض کنید که برفی به شکل بهمن از کوه پایین می‌آید، هر چه که بهمن پایین‌تر بیاید، سرعت آن بیشتر و متوقف‌ کردن آن سخت‌تر می‌شود. به عبارتی، مومنتوم آن بیشتر شده است.

پس اگر بگویند قیمت ارز دیجیتالی در حال افزایش است و مومنتوم زیادی هم دارد، یعنی اینکه نه تنها رشد زیاد است، بلکه به نظر می‌رسد که با شدت و استحکام بیشتری هم رشد می‌کند و به این سادگی متوقف نخواهد شد. همین مسئله راجع به سقوط قیمت ارز دیجیتال هم وجود دارد. شاخص مکدی یا Moving Average Convergence Divergence یا میانگین متحرک همگرایی و واگرایی، بر همین اساس تعریف می‌شود. در ادامه با ما در بلاگ والکس همراه باشید تا همه چیز را درخصوص این شاخص بررسی کنیم.

بررسی کامل شاخص مکدی (MACD) با ذکر مثال

شاخص MACD یک شاخص نوسانی است که به طور گسترده توسط تحلیلگران تکنیکال استفاده می‌شود. این شاخص از نوع نمایان‌ کننده روندها (Trend-Following) است که با بکار بردن شاخص میانگین متحرک، مومنتوم یک سهام، ارز دیجیتال و یا هر دارایی قابل معامله دیگر را مشخص می‌کند.

حال فرض کنید که در مورد قیمت یک ارز دیجیتال یا در مورد قیمت طلا یا قیمت در هر بازار رقابتی دیگر، میانگین متحرک نمایی ۱۲ روزه را حساب کرده باشیم و همینطور میانگین متحرک نمایی ۲۶ روزه را هم حساب کرده باشیم. اکنون مشاهده کنیم که میانگین متحرک نمایی ۱۲ روزه از میانگین متحرک نمایی ۲۶ کمتر است. چه نتیجه‌ای می‌گیریم؟

ساده است؛ سطح عمومی قیمت در دوازده روز اخیر نسبت به بیست و شش روز اخیر پایین‌تر بوده است. حتی اگر مشخصاً در دو یا سه روز اخیر، روند آن افزایشی بوده باشد و در ظاهر به ما این حس را بدهد که اوضاع خیلی هم بد نیست.

تعریف زیر یکی از رایج‌ترین شکل‌های تعریف مکدی است.

MACD = EMA۱۲ – EMA۲۶

اگر MACD مثبت باشد، یعنی اینکه در کوتاه مدت (دوازده روز اخیر) به نسبت میان مدت (بیست و شش روز اخیر) اوضاع بهتر بوده و قیمت این ارز رو به رشد بوده است.

اکنون اگر خود مکدی علاوه بر مثبت بودن، روند افزایشی هم داشته باشد، یعنی اینکه مومنتوم هم به وجود آمده و نه تنها اوضاع مثبت است، بلکه این روند مثبت رو به شتاب گرفتن هم است.

برای دقیق شدن مکدی وقتی MACD را حساب می‌کنند، میانگین متحرک نمایی خود MACD را هم در یک بازه زمانی کوتاه‌تر حساب می‌کنند (بازه زمانی ۹ دوره ای)، به این کار محاسبه خط سیگنال می‌گویند:

MACD۱۲,۲۶ = EMA۱۲ – EMA۲۶

در این ویدیو زمان مناسب برای استفاده از شاخص MACD بررسی شده است:

درک شاخص مکدی (MACD) یا میانگین متحرک همگرایی و واگرایی

بررسی شاخص MACD

براساس آنچه که در تصویر بالا می‌بینید: اگر MACD مثبت باشد، یعنی اینکه در کوتاه مدت (دوازده روز اخیر) به نسبت میان مدت (بیست و شش روز اخیر) اوضاع بهتر بوده و قیمت این ارز رو به رشد بوده است.

اکنون اگر خود مکدی علاوه بر مثبت بودن، روند افزایشی هم داشته باشد، یعنی اینکه مومنتوم هم به وجود آمده و نه تنها اوضاع مثبت است، بلکه این روند مثبت رو به شتاب گرفتن هم است. در ادامه جزئیات بیشتری را بررسی می‌کنیم:

  • خط مکدی که از تفاضل میانگین متحرک نمایی ۱۲ روزه با میانگین متحرک ۲۶ روزه بدست می‌آید. این خط نشان‌ دهنده مومنتومی است که در بالا ذکر کردیم.
  • خط Signal که در بالا ذکر شده است، از میانگین متحرک غالبا ۹ دوره ای (روزه) بر روی MACD ایجاد می‌شود. آنالیزهای وابسته ی این خط با خط مکدی می‌تواند نشان‌ دهنده ی پتانسیل بازگشت باشد و یا نقاط خروج و ورود را مشخص کند که در ادامه با هم بررسی می‌کنیم.
  • هیستوگرام که از طریق تفاضل مکدی هیستوگرام بین خط MACD و Signal به دست می‌آید.

همانطور که در بالا ذکر شد، تنظیمات پیشفرض در این خط عبارت اند از: (MACD(۱۲,۲۶,۹. با این وجود بسیاری از تحلیلگران دوره‌ها را تغییر می‌دهند تا به شاخص حساس‌تری دست یابند. برای مثال (MACD(۵,۳۵,۵ یکی از این شاخص‌ها است که برای بازارهای سنتی مالی استفاده می‌شود و دارایی بازه زمانی گسترده‌تری مانند هفته و ماه هستند.

این نکته را توجه کنید که در بازارهایی مثل کریپتوکارنسی که نوسانات بسیار زیاد است، افزایش حساسیت شاخص مکدی ریسکی است و باعث می‌شود تا سیگنال‌های غلط به ما بدهند و با اطلاعات اشتباه ما را گمراه کند.

برای آشنایی بیشتر با ابزارهای تحلیل می‌توانید مقاله کار با تریدینگ ویو را مطالعه کنید.

آشنایی با مفاهیم واگرایی و همگرایی در تحلیل تکنیکال

هسیتوگرام شاخص مکدی

همانطور که از اسم شاخص مشخص است، این شاخص ارتباط بین دو خط را نشان می‌دهد که در بالا به آن اشاره شده‌ است. وقتی که این دو خط از یکدیگر فاصله می‌گیرند به آن واگرایی یا Divergent و در صورتی که به یکدیگر نزدیک شوند، به آن مکدی هیستوگرام همگرایی یا Convergent می‌گویند.

سیگنال مرتبطی که این خط به ما می‌دهد، زمانی رخ می‌دهد که این خط از خط اصلی (خط صفر) بالاتر باشد و یا پایین‌تر و یا به شکلی دیگر می‌توان گفت که مثبت یا منفی باشد.

همچنین تقاطع خط مکدی با خط Signal نیز نشان‌ دهنده حالت بازگشت بازار یا نقاط ورود و خروج است که در ادامه هر یک از آن ها را توضیح می‌دهیم.

این نکته را توجه داشته باشید که برخورد خط مکدی با خط صفر یا خط Signal همیشه سیگنال های درستی را به ما نمی‌دهند، مخصوصاً در بازارهایی مانند کریپتوکارنسی که دارای نوسانات بسیار زیادی است. بنابراین، برای تحلیل‌های خود به طور خاص به این شاخص اتکا نکنید.

برخورد خط MACD با سایر خط اصلی ممکن است از حرکت منفی به مثبت این خط یا از حرکت مثبت به منفی اتفاق بیفتد. اگر مکدی در ناحیه مثبت باشد، نشان دهنده ی یک مومنتوم قوی برای رشد است و اگر در قسمت منفی باشد، نشان‌دهنده یک مومنتوم قوی برای کاهش قیمت است.

شاخص مکدی (MACD) به ما چه می‌گوید؟

وقتی که خط شاخص مکدی (MACD) از بالای خط سیگنال عبور می‌کند، معامله‌گران این عبور را به معنی فرصتی برای خرید ارز دیجیتال می‌دادند و در طرفی دیگر، در صورت عبور از پایین آن، نشان دهنده فرصتی برای خروج و یا فروش ارز دیجیتال است.

در حالی که برخورد با خط سیگنال می‌تواند بسیار کمک‌ کننده باشد، ولی گاهی اوقات نمی‌توان به آن اتکا کرد. برای مثال توجه کنید که اگر خط MACD بالای خط سیگنال باشد ولی هنوز در زیر خط اصلی (منفی) قرار داشته باشد، نشان‌ دهنده این است که هنوز بازار خرسی است و بهتر است هنوز به بازار ورود نکنید. برعکس آن نیز صادق است، یعنی اینکه خط مکدی پایین خط سیگنال است ولی همچنان در ناحیه مثبت قرار دارد و بهتر است که برای فروش ارز دیجیتال دست نگه داریم.

گاهی اوقات ممکن است نمودار قیمتی با نمودار MACD به ما سیگنال های ارزشمندی را بدهند.

برای مثال، اگر نمودار قیمتی بیشترین قیمت دوره‌ی خود را بزند ولی نمودار مکدی از بیشترین مقدار آن دوره، سقف کمتری را بزند (در نگاه کلی نزولی باشد) یا به اصطلاح آن Lower High را بزند، نشان از این است که باوجود رشد قیمتی نمی‌توان انتظار بازار رو به رشد را داشت، چرا که فشار خرید مانند قبل نیست و در حال کاهش است. واگرایی مطرح شده غالباً به معنی فرصت فروش شناخته شده و سیگنال فروش می‌دهد.

در کنار تمام این موارد تحلیل فاندامنتال نیز راهنمای ما در معامله‌گری است.

برعکس تمام تحلیل‌های بالا برای نیز صادق است، یعنی زمانی که قیمت در حال کاهش است ولی MACD در حال زدن بیشترین مقدار خود در دوره ی مورد بررسی است؛ این نشان‌ دهنده موقعیت ورود به بازار و ترید است.

شما تصمیم‌گیرنده نهایی هستید

وقتی که در فضای تحلیل تکنیکال صحبت می‌کنیم، شاخص مکدی یکی از مورد استفاده ترین ابزارهای موجود است و نه فقط برای اینکه استفاده از آن بسیار راحت است، بلکه برای تشخیص تمایلات بازار و مومنتوم بسیار مفید و کارا عمل می‌کند. همانطور که ذکر شد، بهتر است این شاخص را به همراه شاخص های دیگری مانند RSI و غیره استفاده کنید. در نهایت این شما هستید که باتوجه‌به داده‌های بازار، باید برای سبد سرمایه‌گذاری خود تصمیم بگیرید.



اشتراک گذاری

دیدگاه شما

اولین دیدگاه را شما ارسال نمایید.