دلار و نفت در بازار ایران

افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی

قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال امروز با ۹۲ سنت معادل ۰.۹۳ درصد افزایش به ۱۰۰ دلار و ۲۶ سنت رسید.

به‌گزارش بازار، نشانه‌های افزایش تقاضا برای سوخت قیمت نفت را در اولین ساعات تجارت در روز جمعه افزایش داد. بازار منتظر سخنرانی رئیس فدرال‌رزرو آمریکا در مورد دورنمای افزایش نرخ بهره است.

قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال امروز با ۹۲ سنت معادل ۰.۹۳ درصد افزایش به ۱۰۰ دلار و ۲۶ سنت رسید. نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا هم با ۹۰ دلار معادل ۰.۹۷ درصد افزایش ۹۳ دلار و ۴۲ سنت معامله می‌شود.

علی‌رغم عدم اطمینان نسبت‌به سرعت افزایش نرخ بهره در آمریکا جهت مهار تورم، نگرانی در مورد کاهش تقاضا در این هفته کمتر شده و قیمت هر دوی این شاخص‌های نفتی را ۳ درصد طی هفته گذشته بالا برده‌است.

تحلیلگران عقیده دارند با توجه به افزایش سطح ترافیک در منطقه آسیا پاسفیک، اروپا و آمریکای شمالی که یک رشد قابل‌توجه هفتگی را در هفته منتهی به ۲۴ اوت داشته‌است، نشانه‌هایی از افزایش تقاضا دیده می‌شود که جلوی سقوط قیمت نفت را می‌گیرد.

علاوه‌بر احتیاط بازار قبل‌از سخنرانی پاول، دورنمای بازگشت نفت خام ایران به بازارهای جهانی هم مانع افزایش بیش‌ازحد قیمت نفت می‌شود.

تهران در حال بررسی پاسخ واشنگتن به پیش‌نویس نهایی اتحادیه اروپا برای احیای دلار و نفت در بازار ایران قرارداد برجام است. اما هنوز مشخص نیست صادرات نفت ایران حتی پس‌از امضای این قرارداد با چه سرعتی از سر گرفته می‌شود.

اگر تحریم‌های نفتی ایران برداشته شود، حدود یک‌سال و نیم طول می‌کشد تا این کشور به ظرفیت تولید ۴ میلیون بشکه در روز برسد. یعنی ۱.۴ میلیون بشکه در روز بالاتر از سطح تولید فعلی.

در این بین، سازمان کشورهای صادرکننده نفت آماده کاهش تولید برای جبران افزایش احتمالی تولید نفت ایران است.

قیمت نفت برنت در بازار جهانی به ۹۵ دلار رسید

بهای معاملات نفت برنت با ۲۲ سنت معادل ۰.۲ درصد افزایش، به ۹۵ دلار و ۱۴ سنت در هر بشکه رسید.

به گزارش خبرگزاری موج، قیمت نفت در معاملات روز دوشنبه بازار جهانی، تحت تاثیر بهبود ریسک پذیری سرمایه‌گذاران پس از انتشار آمار اشتغال ماهانه مطلوب در آمریکا، اندکی افزایش پیدا کرد و از پایین‌ترین رکورد چند ماه اخیر بهبود یافت.

بهای معاملات نفت برنت با ۲۲ سنت معادل ۰.۲ درصد افزایش، به ۹۵ دلار و ۱۴ سنت در هر بشکه رسید. بهای معاملات وست تگزاس اینترمدیت آمریکا با ۱۷ سنت معادل ۰.۲ درصد افزایش، به ۸۹ دلار و ۱۸ سنت در هر بشکه رسید.

هر دو شاخص روز جمعه پس از انتشار آماری که رشد غیرمنتظره اشتغال آمریکا در ژوییه را نشان داد، با اندکی افزایش بسته شدند. چین هم روز یکشنبه با آماری که رشد بهتر از حد مطلوب صادرات این کشور را نشان داد، بازارها را غافلگیر کرد و نگرانی‌ها نسبت به رکود اقتصادی را تا حدودی برطرف ساخت.

استفن اینس، از شرکت مدیریت دارایی SPI در این باره گفت: نشانه‌های تقاضای ضعیف که در آمار رشد ذخایر نفت و فرآورده‌های نفتی آمریکا منعکس شد، هفته گذشته باعث شد معاملات بر اساس دورنمای ضعیف تقاضا انجام شود. اما آمار رشد اشتغال آمریکا و صادرات چین، تا حدودی این دیدگاه را تغییر داد.

قیمت نفت برنت هفته گذشته ۱۳.۷ درصد ریزش کرد و به پایین‌ترین رکورد از ماه فوریه رسید و بزرگترین کاهش هفتگی خود از آوریل سال ۲۰۲۰ را رقم زد. وست تگزاس اینترمدیت تحت تاثیر نگرانی‌ها نسبت به رکود اقتصادی که باعث آسیب دیدن تقاضا برای سوخت خواهد شد، ۹.۷ درصد سقوط کرده بود.

طبق آمار گمرکی، چین که بزرگترین واردکننده نفت در جهان است، در ژوییه ۸.۷۹ میلیون بشکه در روز نفت خام وارد کرد که در مقایسه با ژوئن افزایش داشت دلار و نفت در بازار ایران اما همچنان ۹.۵ درصد کمتر از مدت مشابه سال ۲۰۲۱ بود. پالایشگاه‌های چینی در بحبوحه قیمت‌های بالای نفت و حاشیه سود ضعیف، از ذخایر نفتی خود استفاده می‌کنند.

تحلیلگران گروه بانکی ANZ پیش بینی خود از تقاضا برای نفت در سال ۲۰۲۲ را به میزان ۳۰۰ هزار بشکه در روز و در سال ۲۰۲۳ را به میزان ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش دادند که منعکس کننده تقاضای ضعیف برای بنزین در آمریکا و استراتژی کرونا صفر چین است که با اعمال قرنطینه‌های گسترده، تقاضا برای سوخت را کاهش داده است.

با وجود تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه واردات نفت و فرآورده‌های نفتی دریابرد از روسیه که از پنجم دسامبر به اجرا گذاشته می‌شود، صادرات این کشور همچنان ادامه دارد.

بر اساس گزارش رویترز، شرکت‌های انرژی آمریکایی هفته گذشته شمار دکل‌های حفاری نفت را بیشترین میزان از سپتامبر کاهش دادند که نخستین کاهش هفتگی در ۱۰ هفته گذشته بود.

احیای برجام قیمت نفت را از ۱۰۰ دلار به ۶۵ دلار کاهش می‌دهد

یک رسانه آمریکایی گزارش داد: درصورت احیای توافق هسته‌ای با ایران، قیمت جهانی نفت به ۶۵ دلار کاهش می‌یابد.

به گزارش مشرق ، روزنامه کیهان در ستون اخبار ویژه خود نوشت: پایگاه اینترنتی شبکه سی‌ان‌بی‌سی نوشت: در صورت احیای توافق هسته‌ای با ایران، حجم قابل توجهی از نفت‌ این کشور به بازار جهانی نفت تزریق خواهد شد و به کاهش قیمت جهانی «طلای سیاه» خواهد انجامید.

پیش از وضع مجدد تحریم‌ها علیه ایران و خروج ترامپ از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸ ایران سومین تولیدکننده نفت در اوپک پس از عربستان سعودی و عراق بود و در سال ۲۰۱۷، ایران چهارمین تولیدکننده نفت جهان پس از ایالات متحده، عربستان سعودی و روسیه بود.

«تاماس وارگا»، تحلیل‌گر شرکت نفتی پی‌وی‌ام در لندن، در گفت‌وگو با سی‌ان‌بی‌سی گفت: «اگر نفت ایران به بازار بازگردد، اوپک به آسانی می‌تواند ۳۰/۵ میلیون بشکه در روز تولید کند.»

وی در ادامه افزود: «در صورت تحقق این سناریو، قیمت نفت برنت در نیمه دوم سال ۲۰۲۳ به بشکه‌ای ۶۵ دلار کاهش پیدا می‌کند.»

این قیمت، اختلاف بسیار زیادی با قیمت کنونی نفت خام برنت که‌اندکی بیش از ۱۰۱ دلار معامله شد، دارد.

«هلیما کرافت»، تحلیل‌گر کهنه‌کار اوپک هفته گذشته به فاینشنال‌تایمز گفت: اکنون که مذاکرات با ایران از سر گرفته شده‌، من فکر می‌کنم که تمرکزها بر بازار نفت و پیامدهای گسترده‌تر امنیتی این توافق در صورتی که به نتیجه نهایی برسد، است.

البته تحقق این شرایط کاملاً به این بستگی دارد که توافقی با ایران صورت بگیرد. تا به حال این‌گونه به نظر می‌رسد که اختلاف‌نظرها تنها به چند نکته که حل‌وفصل آنها مشکل به نظر می‌رسند، محدود شده‌ است. موضوع مورد اختلاف اصلی، تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در رابطه با ادعای کشف آثار مواد هسته‌ای در برخی مراکز هسته‌ای ایران است.

اگر با لغو تحریم‌ها ایران به بازار جهانی نفت بازگردد، تولید نفت اوپک به راحتی به ۳۰ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز خواهد رسید.

ایران حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون بشکه نفت خام و مشتقات نفتی در نفتکش‌های خود ذخیره کرده و در صورت احیای توافق هسته‌ای، این کشور می‌تواند تولید روزانه خود را تا ۹۰۰ هزار بشکه افزایش داده و بازار نفت در مدت زمان به نسبت کوتاهی با عرضه مازاد ۲-۱ میلیون بشکه نفت در روز مواجه خواهد شد.

یادآور می‌شود قیمت نفت پس از اجرای برجام به حدود ۴۰ دلار هم سقوط کرده بود.

دولت آمریکا با وجود همه تلاش‌هایش و حتی سفر جو بایدن به عربستان، نتوانست امکان افزایش عرضه نفت به بازارهای جهانی و کاهش قیمت را فراهم کند. قیمت جهانی نفت در اثر جنگ اوکراین و بحران گاز و انرژی در اروپا، طی شش ماه گذشته افزایش ۴۰ تا ۵۰ دلاری را در برخی ایام تجربه کرد.

اثر تغییرات جهانی ارزش دلار و قیمت نفت بر تراز تجاری و رشد اقتصادی ایران: تحلیلی در چارچوب یک الگوی اقتصاد سنجی کلان ساختاری

پس از جنگ جهانی دوم، دلار ارز پایه قرار گرفته و در بازارهای جهانی قیمت بسیاری از کالاها، از جمله نفت، بر حسب دلار تعیین می‌شوند. کاهش ارزش دلار نسبت به سایر ارزها در یک ارتباط منطقی باعث می‌شود تا قیمت نفت افزایش پیدا کرده و درآمد ارزی کشورهای نفتی بیشتر شود. این مقاله به تدوین یک الگوی اقتصاد سنجی کلان ساختاری نسبتاً کوچک دلار و نفت در بازار ایران مقیاس با توجه به ساختار خاص اقتصاد ایران پرداخته است تا به کمک آن اثر تغییرات ارزش دلار و قیمت نفت بر تراز تجاری و رشد اقتصادی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. این الگو دارای 24 معادله کوتاه مدت و بلند مدت رفتاری، 11 معادله ارتباطی و 27 معادله تعریفی و اتحادی است. ضرایب معادلات الگو در چارچوب متدولوژی همجمعی و به روش ARDL با استفاده از داده‌های سری زمانی سال‌های 1342 تا 1391 برآورد شده و مناسب بودن الگو با استناد دلار و نفت در بازار ایران به آزمون‌های آماری و شبیه‌سازی‌های پویا صورت گرفته به تأیید رسیده است. نتایج شبیه‌سازی‌های انجام شده مؤید آن است که وقتی ارزش دلار تنزل داده شده و قیمت نفت در بازار جهانی افزایش می‌یابد، از یک سو درآمدهای ارزی کشور از محل صاردات نفتی افزایش می‌یابد و از سوی دیگر وارادات کل نیز فزونی می‌گیرد در عین حال در پی افزایش قیمت جهانی نفت، سطح عمومی قیمت‌ها در داخل کشور به دلیل تورم وارداتی افزایش می‌یابد. در مجموع خروجی‌های الگو نشان می‌دهد که در پی افزایش درآمد‌های نفتی که به دلیل کاهش ارزش دلار و افزایش قیمت نفت در بازار جهانی رخ می‌دهد، کاهشی در رشد اقتصادی ایران مشاهده نمی شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Global Changes in the US Dollar Value and Oil Prices on Trade Balance and Economic Growth of the Iranian Economy: A study within a Structural Macro-econometric Model Framework

نویسندگان [English]

• Mohammad Noferesti 1
• Yousef Karami 2

In this paper, a relatively small scale Structural Macro-econometric Model is constructed to study the effect of changes in the US dollar value and the price of oil on trade balance and economic growth of Iran. The model contains 24 long run and short run behavioral equations, 11 connecting equations and 27 definitional equations and identities. Within The methodology of co-integration, all the parameters of the equations in the model are estimated using ARDL technique and time series data for the period 1936 to 2012. The appropriateness of the constructed model is assessed by the related statistical tests and dynamic simulations. The simulation results indicate that when the oil price increase in the world market is due to a US dollar depreciation against other currencies, on one hand, Iran’s dollar revenue increases but on the other hand, imports also increases. Fallowing a jump in the world’s oil prices, yet the general domestic price level tends to increase دلار و نفت در بازار ایران due to the imported inflation. In all, simulation results show that the increase in dollar revenue due to the depreciation of dollar and hence the increase in oil prices, do not reduce the growth rate of the Iranian economy. Thus, even if it is perceived that an increase in income of the oil exporting countries due to an increase in oil prices will reduce their economic growth rate, the results of this study show that when this income increase is achieved through the depreciation of dollar, the economic growth of the Iranian economy will not decrease.

کلیدواژه‌ها [English]

• Exchange rate
• Oil revenue
• trade balance
• Economic Growth
• Structural macro-econometric model
• Dynamic simulation
• Co-integration
• ARDL

مراجع

- ابراهیمی، سجاد (1390)، "اثر شوک‌های قیمت نفت و نوسانات نرخ ارز و نا اطمینانی حاصل از آن‌ها بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب نفتی"، فصلنامه پژوهش نامه بازرگانی، 59، 83-105 .

- توکلی، اکبر و محسن سیاح (1389)، "تاثیر نوسانات نرخ ارز بر فعالیت‌های اقتصادی کشور"، فصل نامه پول و اقتصاد، 4.

- مجاورحسینی، فرشید (1382)، "منابع طبیعی و رشد اقتصادی: رابطه معکوس"، ماهنامه اقتصاد ایران، شماره 72.

- عصاری آرانی، عباس و احمد جعفری صمیمی و میثم رسولی میر، (1389)، "تاثیر تکانه‌های قیمت نفت بر حساب جاری کشورهای عضو اوپک"، فصل نامه اقتصاد مقداری، 3، 7، 1 تا 21.

- مزینی، امیر حسین و کاظم یاوری، (1383)،" اثر تغییرات نرخ ارز بر بخش تجاری کشور"، فصل نامه پژوهش‌های اقتصادی.

- مهرآرا، محسن و کامران نیکی اسکویی، (1388)، "تکانه‌های نفتی و اثرات پویایی آن بر متغیرهای کلان اقتصادی"، فصل نامه پژوهش نامه بازرگانی،40، 1 تا 32.

- نعمت الهی، فاطمه و شراره مجدزاده طباطبایی، (1388)، "تاثیر نوسانات قیمت نفت اوپک بر تراز تجاری"، فصل نامه مدل سازی اقتصادی، 4، 151 تا 169.

- نوفرستی، محمد و عباس عرب مازار (دلار و نفت در بازار ایران 1375). شناخت ساختار الگوی اقتصادسنجی کلان ایران، معاونت امور اقتصادی، وزارت امور اقتصادی و دارایی.

- نوفرستی، محمد و عباس عرب‌مازار. (1373)، " یک الگوی اقتصادسنجی کلان برای اقتصاد ایران"، مجله پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، وزارت امور اقتصادی و دارایی، سال دوم شماره 1.

- هوشمند، محمود و رضا فهیمی دوآب، (1389)، "تخمین رابطه دلار و نفت در بازار ایران بلند مدت قیمت حقیقی نفت خام و ارزش واقعی دلار آمریکا"، مجله دانش و توسعه، 30.

- Auty, R. (1993). Sustaining Development in Mineral Economies: The Resource Curse Thesis. London. Routledge.

- Baldwin, R. E. (1966). Economic Development and Export Growth: A Study ofNorthern Rhodesia. 1920-1960. Berkeley and Los Angeles. CA: University of California Press.

- Bodin, J. (1962). The Six Books of a Commonwealth [Les six livres de la republique]. trans. Robert Knolles. ed. K. D. McRae. Cambridge: Harvard University Press.

- Burbidge, J. and Harrison, A., "Testing for the Effects of oil - price Rise using vector Autoregressions", International Economic Review.

- Filip Novotný, (2012),THE LINK BETWEEN THE BRENT CRUDE OIL PRICEAND THE US DOLLAR EXCHANGE RATE, PRAGUE ECONOMIC PAPERS, 2.

- Hamilton, James (1996),"This Is What Happened to the Oil Price Macro Economy Relationship", Journal of Money Economics.

- Hamilton, James D. (1996), "Oil and the Macroeconomic Since Word War II", Journal of police Economy.

- Hirschman, A. O. (1958). The Strategy of Economic Development. New Haven CT: Yale University Press.

- Jimens - Rodriguez, Rebecca. (2002), "Oil Price Shock: A Nonlinear Approach", Working Paper, University of Allocate, Spain, March.

- Joscha Beckmann and Robert Czudaj, (2013),Oil prices and effective dollar exchange rates, ELSEVIER.

- Kuper, Gerald H.(2002), "Measuring Oil Price Volatility", Working Paper University of Groningen, Department of Economics, June.

- Mork, K.A., "Oil and the Macroeconomy when prices Goup and Down: An Extension of Hamilton's Result", Journal of political Economy.

- Murat ustaoglu and Seyuhn Digan and Selim Demezca, (2012), Relationship between Real Oil Price and Real Exchange Rate: the case of Turkey, ELSEVIER.

- Murphy, K. M, A. Shleifer & R.W. Vishny. (1989). Industrialization and the Big Push. Journal of Political Economy, 97: 1003-26.

- Murphy, Kevim , Amdrie Shleifer and Robert .W. Vishny. (1989). Industrialization and the Big Push. Journal of Political Economy, 97.

- Prebisch,Raul,(1950), The Economic Development of Latin America and The Primcipal Problems, New York.

- Riadh Aloui, Mohamed Safouane Ben Aïssa, Duc Khuong Nguyen,(2013),Conditional dependence structure between oil prices and exchange rates: A copula-GARCH approach, ELSEVIER.

- Rosemestim-Rodam, P.W., (1961), Notes an The Theoryof The Big Push , in Ellis, Editor, Economoic Development for Latim America.

- Rosenstein-rodan and P.W., (1943), Problems of Imdnstrialigation of Easterm and South – Easterm Europe, The Economic Journal , vol 53.

- Sachs, J. & A. Warner. (1999). Natural Resource Intensity and Economic Growth. In Mayer Jorg Chambers Brain, and Ayisha Farooq,Eds., Development Policies in Natural Resource Economics, Ch.2.Cheltenham, UK and Northampton Massachusetts: Edward Elgar.

- Seers, D. (1964). The Mechanism of an Open Petroleum Economy. Social and Economic Studies,13, 233-242.

- Singer, Hans, W. (1950), US Foreign Imvestment in Underdeveloped Areas :The Distributiam of Gaims between Imvesting and Borrowing countris, American Economic Review, paper and proccedings, 40 May.

- Ziwei Shao,(2008), Exchange Rate Changes and Trade Balance: An Empirical Study of the Case of Japan, SINGAPORE MANAGEMENT UNIVERSITY.

بازگشت قیمت نفت به کانال ۱۰۰ دلار

نفت برنت به 101 دلار و قیمت نفت خام وست تگزاس اینترمدیت آمریکا (WTI) به 93.06 دلار در هر بشکه رسید.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری برنا، قیمت نفت در روز جمعه با افزایش سیگنال‌هایی از سوی عربستان سعودی مبنی بر اینکه اوپک می‌تواند تولید خود را کاهش دهد، افزایش یافت.

قیمت نفت روز جمعه با افزایش سیگنال‌هایی از سوی عربستان سعودی مبنی بر اینکه اوپک می‌تواند تولید خود را کاهش دهد، افزایش یافت، اما به دلیل هضم سرمایه‌گذاران و در نهایت کنار گذاشتن هشدارهای رئیس فدرال رزرو آمریکا در مورد دردهای اقتصادی پیش رو، معاملات نوسان داشت.

بهای معاملات آتی نفت برنت در ساعت 10:52 به وقت تهران، با 1.65 دلار افزایش یا 1.66 درصد افزایش به 101 دلار در هر بشکه رسید.

قیمت نفت خام وست تگزاس اینترمدیت آمریکا (WTI) با 54 سنت افزایش یا با افزایش 0.58 درصد به 93.06 دلار در هر بشکه رسید.

امارات جدیدترین عضو ائتلاف اوپک‌پلاس است که اعلام کرده با دیدگاه‌های عربستان درمورد بازارهای نفت موافق است. عربستان در روز دوشنبه از احتمال کاهش تولید جهت جبران بازگشت بشکه‌های نفت ایران به بازارها در صورت امضای قرارداد اتمی برجام خبر داد.

این تصور همچنان باقی است که عربستان سعودی حاضر به تحمل هر گونه کاهش قیمت به زیر 90 دلار نیست.