انواع ریسک مالی

انواع ریسک در سرمایه‌گذاری

آشنایی با ریسک مالی و انواع آن

ریسک نقدشوندگی به زبان ساده به این معنی است که آیا سرمایه گذار به آسانی می‌تواند دارایی خود را به وجه نقد تبدیل کند یا خیر. هرچقدر سرمایه گذار آسان‌تر بتواند دارایی خود را به وجه نقد تبدیل کند عملا سرمایه گذاری او ریسک نقدشوندگی پایین‌تری داشته است.

سرمایه گذاران در هر بازاری همواره نگران ریسک‌های موجود در سرمایه گذاری خود هستند. ریسک به معنی ازدست دادن پول و سرمایه نیست بلکه به مفهوم احتمال از دست دادن بخشی از دارایی فردی است که در یک بازار سرمایه گذاری کرده است.

ریسک در بازار‌های مختلف متفاوت است. به عنوان مثال ریسک سرمایه گذاری در بازار طلا، بازار خودرو و بازار سهام بسیار با هم متفاوت است. در بازار خودرو ریسک به گونه‌ای است که ممکن است اصل سرمایه از بین برود به عنوان مثال اگر خودرویی دچار یک تصادف بسیار شدید شود، عملا سرمایه فرد از بین رفته است.

اما در بازار طلا هرچند قیمت طلا نوسان داشته باشد تمام سرمایه از بین نخواهد رفت بلکه درصدی از سرمایه صاحب آن از دست خواهد رفت. در بازار سهام نیز چنین ریسکی وجود دارد، زیرا در این بازار ممکن است به دلایل مختلف نوساناتی پیش بیاید و درصدی از اصل سرمایه در معرض ریسک قرار بگیرد.

در این مطلب تمرکز بر آشنایی با ریسک بازارهای مالی است. برای پوشش ریسک های مالی لازم است انواع مختلف ریسک‌های مالی را بشناسیم. در ادامه به بیان آن‌ها خواهیم پرداخت.

ریسک بازار

نوسان در واقع ذات بازار است. به عنوان مثال در بازار سهام نوسان بیشتر به چشم می‌خورد. عواملی که می‌تواند بر نوسان بازار تاثیر بگذارند شامل اخبار سیاسی، تغییر سیاست‌های پولی انواع ریسک مالی بانک مرکزی و حتی تغییر نرخ ارز هستند.

در این حالت رفتار سرمایه گذاران در قبال بازار تغییر خواهد کرد و تعادل بازار به هم می‌ریزد. در چنین مواقعی گاهی دولت و بانک مرکزی با استفاده از ابزارهایی که در اختیار دارند می‌توانند سیاست‌های اقتصادی خود را تغییر دهند و تا حدی به بازار کمک کنند تا به تعادل برگردد.

ریسک نقدشوندگی

ریسک نقدشوندگی به زبان ساده به این معنی است که آیا سرمایه گذار به آسانی می‌تواند دارایی خود را به وجه نقد تبدیل کند یا خیر. هرچقدر سرمایه گذار آسان‌تر بتواند دارایی خود را به وجه نقد تبدیل کند عملا سرمایه گذاری او ریسک نقدشوندگی پایین‌تری داشته است.

به همین دلیل سرمایه گذاران بهتر است که گزینه‌هایی را انتخاب کنند که در مواقع ضروری بتوانند سهام خود را با قیمت مناسب به فروش برساند. بهترین راهکار برای این موضوع به خصوص برای افراد ناآشنا به بازار یا کسانی که وقت کمی دارند، خرید صندوق‌های سهامی معتبر مانند صندوق آوای سهام کیان و آهنگ سهام کیان است.

ریسک سرمایه گذاری

ریسک سرمایه گذاری مربوط به خطرات سرمایه‌گذاری و معامله‌گری است. انواع مختلفی از ریسک سرمایه‌گذاری وجود دارد اما اکثر آن‌ها بر اساس نوسانات قیمت بازار تعریف می‌شوند. در واقع می‌توان گفت ریسک سرمایه گذاری همان نوسانات قیمتی است که بازار در شرایط مختلف با آن مواجه می‌شود.

ریسک قانونی

ریسک‌هایی که در آن یک شرکت در یک دادرسی قانونی محکوم شناخته شود را ریسک قانونی می‌گویند. به عنوان مثال بعضی از شرکت‌ها به دلیل مشارکت در مسائل بدهکاری یا بستانکاری در دادگاه محکوم می‌شوند.

این محکومیت شرکت باعث زیان بزرگ به شرکت و سهام آن خواهد شد. به همین دلیل سرمایه گذاران قبل از اینکه اقدام به سرمایه گذاری کنند برای پوشش چنین ریسک‌هایی باید سابقه قانونی و کیفری شرکت مورد نظر را بررسی نمایند و بخش‌های مربوط به بدهکاری یا بستانکاری آن را نیز بررسی نمایند. البته این ریسک شامل موارد قانونی کلی‌تر نیز می‌شود.

ریسک اعتبار

ریسک اعتبار به این موضوع اشاره دارد که اگر شرکتی مقداری دارایی را از شرکت دیگری قرض گرفته باشد و ناگهان دچار ضرر شود به دلیل اینکه شرکت قرض گیرنده نمی‌تواند بدهی خود را پرداخت کند، شرکت قرض دهنده نیز دچار ضرر شده است.

اگر این موضوع را گسترده‌تر در نظر بگیریم و ریسک اعتبار را برای یک کشور فرض کنیم خواهیم دید که کل فضای اقتصادی کشور دچار بحران خواهد شد. این بحران بر همه‌ی شرکت‌ها تاثیر منفی خواهد گذاشت. بنابراین سنجش شرایط اعتباری یک شرکت پیش از سرمایه گذاری در آن اهمیت زیادی دارد.

ریسک سیستمی

گاهی اوقات شرکتی آن قدر بزرگ است و در شرکت‌های بسیاری سرمایه گذاری کرده است که با زیان آن شرکت تمام شرکت‌های دیگری که با آن شرکت بزرگ ارتباط داشته‌اند نیز ضرر خواهند کرد. به همین دلیل سرمایه گذاری در شرکت‌هایی که تحت سرمایه گذاری شرکت‌های بزرگ‌تری هستند و آن شرکت‌های بزرگ خطر ورشکستگی دارند، کار اشتباهی خواهد بود. سرمایه گذاران باید به این مسئله توجه داشته باشند.

ریسک سیستمی و سیستماتیک با یکدیگر تفاوت دارند. ریسک سیستماتیک مختص به ارتباط چند شرکت با یکدیگر نیست که ضرر یکی از شرکت‌ها منجر به زیان دیگر شرکت‌ها شود بلکه مسئله جامعی است. مثلا موقعی که در یک کشور جنگ شود دیگر یک یا چند شرکت نیستند که ضرر می‌کنند بلکه تمام بازار مالی زیان خواهد دید، به این نوع ریسک، ریسک سیستماتیک می‌گویند.

جمع بندی

ریسک به مفهوم احتمال از دست دادن بخشی از سرمایه فرد سرمایه گذار است که در یک بازار خاصی سرمایه گذاری کرده است.

ریسک های مالی انواع مختلفی دارند. از جمله این ریسک ها می‌توان به ریسک بازار، ریسک نقدینگی، ریسک سرمایه گذاری، ریسک قانونی، ریسک اعتبار و ریسک سیستمیک اشاره کرد.

ریسک چیست و انواع ریسک سرمایه گذاری کدامند؟

معمولا زمانی که صحبت از انواع ریسک به میان می‌آید، کلمه خطر برجسته می‌شود؛ اما باید بدانیم که ریسک فقط دربردارنده خطر و مفهومی منفی نیست. ریسک در معنای کلی، نا اطمینانی از آینده را نشان می‌دهد. ممکن است ما خود را در معرض ریسک قرار دهیم و با فرصت‌های مثبت مواجه شویم. این فرصت‌های مثبت در مفاهیم مالی قابل توضیح هستند. بنابراین ریسک دارای دو بعد مثبت و منفی است. عموماً مفهوم ریسک در مالی و سرمایه‌گذاری مورد توجه است. در مقاله پیش رو قصد داریم به توضیح انواع ریسک بپردازیم.

چرا ریسک وجود دارد و انواع آن کدامند؟

از آغاز پیدایش تمدن، انسان‌ها همواره با عوامل متغیر و خطرهای زیادی مواجه بوده‌اند و احتمال خسارت همواره وجود داشته است. انسان نخستین با مخاطرات طبیعی مواجه بوده و به تدریج آموخته است که اتفاقات ناخوشایند را پیش‌بینی کند و برای مقابله با آن‌ها‌ آماده باشد. هر چه میزان رشد و پیشرفت انسان بیشتر می‌شود، در معرض تصمیم‌گیری‌ها‌ و پیچیدگی‌های بیشتری قرار می‌گیرد و در معرض ریسک‌های بیشتری قرار می‌گیرد.

به طور کلی، موقعیت‌های ریسکی که افراد با آن مواجه می‌شوند معمولا شامل دو دسته می‌شود:

این ریسک‌ها در واقع همان خطرات فیزیکی مثل خطر تصادف، بیماری، طلاق، بلایای طبیعی و …. هستند که عمدتا در اختیار ما نیستند و در صورت وقوع، نتیجه‌ای جز خسارت ندارند. این ریسک‌ها عموماً قابلیت بیمه شدن دارند و همیشه موجب زیان می‌شوند.

این نوع ریسک‌ها معمولا در شرایط اقتصادی قابل اندازه‌گیری هستند و نتیجه احتمالی آن‌ها می‌تواند سود یا زیان باشد. انواع سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی، بازی‌های مبتنی بر شرط‌بندی، از جمله چنین ریسک‌هایی هستند.

ریسک‌های نوع اول کاملا زیان ده هستند و با بیمه کردن می‌توان خسارات ناشی از آن را کاهش داد. اما ریسک‌های نوع دوم می‌توانند به نتایج مثبت و سود ده ختم شوند. در ادامه به تقسیم بندی ریسک‌های پویا که در سرمایه‌گذاری با آن مواجه هستیم، می‌پردازیم. بهتر است ابتدا “مفهوم ریسک” در سرمایه‌گذاری را تعریف کنیم، در مفهوم مالی به احتمال اختلاف میان بازده مورد انتظار و بازده واقعی ریسک گفته می‌شود. این انحراف بازده می‌تواند مثبت یا منفی باشد، هر اندازه احتمال عدم موفقیت در سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، در اصطلاح گفته می‌شود که ریسک سرمایه‌گذاری بیشتر خواهد بود.

طبقه بندی افراد از نظر پذیرش انواع ریسک

سرمایه‌گذاران را از منظر پذیرش ریسک می‌توان به سه دسته تقسیم‌ نمود:

• افراد ریسک‌گریز: این افراد رویکرد محافظه‌کارانه دارند. این شخص ترجیح می‌دهد، بازده مطمئنی داشته باشد و احتمال موفقیت وی بالا باشد.
• افراد ریسک‌پذیر: این افراد رویکرد جسورانه دارند شخص ریسک بالا را به منظور دریافت سود بالاتر می‌پذیرد.
• افراد خنثی نسبت به ریسک: سومین گروه افرادی هستند که به اصطلاح آن‌ها‌ را ریسک خنثی می‌نامند. این افراد ارزش پولی را مقدار ارزش اسمی‌ آن می‌دانند.

ریسک‌پذیری و ریسک گریزی به معنای به استقبال ریسک رفتن و از ریسک فراری بودن نیست. بلکه نشان می‌دهد، افراد ریسک گریز در ازای پذیرش یک واحد ریسک بیشتر، بازدهی بیشتری نسبت به یک واحد ریسک‌پذیرفته شده قبلی انتظار دارند. همچنین افراد ریسک‌پذیر در ازای پذیرش یک واحد ریسک بیشتر، بازدهی کمتری نسبت به یک واحد ریسک‌پذیرفته شده قبلی توقع دارند. این اصل که کسب بازده بالاتر تنها با پذیرش ریسک بیشتر امکان پذیر است بیانگر این حقیقت است که نمی‌توان ریسک نکرد و بازده به دست آورد و در مقابل نیز اگر سرمایه‌گذاری ریسک بالاتری بپذیرد به طور طبیعی باید انتظار بازده بالاتری داشته باشد. در واقع شما با پذیرش ریسک بیشتر پاداش دریافت می‌کنید که به آن صرف ریسک می‌گویند. صرف ریسک در سرمایه‌گذاری‌هایی که ریسک بالاتری دارند، بیشتر است.

معیارهای سنجش انواع ریسک سرمایه گذاری

برای اندازه‌گیری ریسک سرمایه‌گذاری معیارهای متفاوتی وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها ‌انحراف معیار بازده تاریخی یا میانگین یک سرمایه‌گذاری است. بالا بودن انحراف معیار محاسبه شده نشان‌دهنده بالا بودن ریسک سرمایه‌گذاری می‌باشد. شرکت‌‌های بسیاری زمان و منابع مالی خود را صرف شناسایی ریسک‌های متفاوتی که در معرض آن هستند قرار داده تا بتوانند ریسک خود را ارزیابی و مدیریت کنند. عموماً ریسک‌های سرمایه‌گذاری، به دو نوع اساسی تقسیم می‌شود:

۱- ریسک سیستماتیک

این نوع ریسک، مربوط به شرایط سیاسی و اقتصادی کلان جامعه است که قابل حذف نیست. ریسک سیتماتیک بر کل بازار اثر می‌گذارد و محدود به صنعت خاص نیست.

۲- ریسک غیرسیستماتیک

برخلاف ریسک سیستماتیک، این نوع ریسک قابل کنترل و کاهش است. ما می‌توانیم شرکتی را که در اثر تصمیم‌گیری‌های نادرست یا شرایط بحرانی با افت قیمتی مواجه شده را خریداری نکنیم و از این ریسک جلوگیری کنیم. به جز دو مورد فوق، انواع دیگری نیز از ریسک وجود دارد که برخی زیرمجموعه همین دو نوع ریسک هستند.

۳- ریسک نرخ سود (Interest rate risk)

اگر چند گزینه برای سرمایه‌گذاری داشته باشیم، این نوع ریسک مطرح می‌شود. به عنوان مثال سرمایه‌گذاری در سهام یا اوراق مشارکت. تفاوت نرخ سود این دو سرمایه‌گذاری می‌تواند ما را به یکی از دو گزینه که ریسک کمتری برای ما دارد، سوق دهد. مثلاً اگر خرید سهام ۲۰ درصد سود و خرید اوراق سود ثابت ۱۵ درصدی داشته باشد و بانک سود اوراق را تا سطح ۲۰ درصد افزایش دهد در این صورت به صرفه است که با ریسک کمتری اوراق خریداری کنیم نه سهام. این نوع ریسک معمولا روی اوراق مشارکت و اوراق بدهی بیشتر اثر می‌گذارد.

۴- ریسک تورم (Inflation انواع ریسک مالی risk)

رشد نرخ تورم باعث می‌شود بر بازدهی سرمایه‌گذاری موثر است؛ زیرا بازدهی خالص از اختلاف بازدهی ناخالص و نرخ تورم حاصل می‌شود. به طور مثال اگر انتظار بازدهی ۵۰ درصدی داشته باشیم و نرخ تورم سالانه ۱۵ درصد داشته، در نهایت ۳۵ درصد بازدهی خواهیم داشت. هرچه نرخ تورم افزایش یابد از میزان بازدهی ما در این حالت کاسته می‌شود. پس باید سرمایه‌گذاری انتخاب کنیم که بازدهی بیشتری داشته و در نهایت پس از کسر تورم، رضایت ما را فراهم کند. به این نوع ریسک که در اثر افزایش نرخ تورم به فرد تحمیل می‌شود، ریسک تورم می‌گویند.

۵- ریسک مالی (Financial risk)

شرکت‌ها در صورت‌های مالی خود بخشی تحت عنوان، تسهیلات و تعهدات مالی دارند. هرچه تعهدات مالی شرکت و وام‌های دریافتی بیشتر باشد، توان شرکت جهت توسعه و گسترش و افزایش سوددهی کاهش می‌یابد. به این نوع ریسک، ریسک مالی گفته می‌شود. بسیاری از سرمایه‌گذاران با لحاظ این نکته سهام شرکت‌ها را خریداری می‌کنند و از شرکت‌هایی که تعهدات مالی زیادی دارند به دلیل ریسک مالی فاصله گرفته و به سراغ گزینه‌های کم ریسک تر می‌روند.

۶- ریسک نقدشوندگی (liquidity risk)

دارایی مطلوب، دارایی است که قدرت نقدشوندگی بالا دارد. اگر دارایی به راحتی فروش نرود، صاحب آن دارایی، با ریسک نقدشوندگی مواجه است. در مورد سهام نیز این ریسک وجود دارد. فرض کنید قصد دارید سهام شرکتی را در بازار به فروش برسانید ولی به دلیل عملکرد نامناسب شرکت، کسی سهام را نمی‌خرد. در این حالت شما با ریسک نقد شوندگی مواجه هستید. هرچه سرعت خرید و فروش سهمی بیشتر باشد و معاملات آن را روان‌تر باشد این ریسک در آن کم رنگ‌تر است.

۷- ریسک نرخ ارز (currency risk)

در مورد شرکت‌های واردات محور، ریسک نرخ ارز بسیار با اهمیت است. اگر شرکت مورد نظر شما، عمده مواد اولیه خود را وارد می‌کند، با رشد نرخ ارز، درگیر چالش ریسک نرخ ارز خواهد شد و هزینه زیادی را متحمل می‌شود. با رشد هزینه‌ها، سود دهی شرکت کاسته شده و نتیجه نهایی، عدم رغبت سرمایه‌گذاران به خرید شرکت مذکور است. البته این ریسک، نوعی ریسک غیر سیتماتیک محسوب می‌شود که توسط شرکت‌ها قابل کنترل نیست.

۸- ریسک تجاری

در ریسک تجاری به این موضوع توجه می‌شود که آیا شرکت قادر به فروش محصولات و تامین هزینه‌های عملیاتی خود است یا خیر؟ به عبارتی، ریسک تجاری کلیه هزینه‌های یک کسب و کار برای عملیاتی ماندن را در نظر می‌گیرد. این هزینه‌ها شامل حقوق، هزینه تولید، اجاره تسهیلات، دفتر و هزینه‌های اداری می‌شود. سطح ریسک تجاری یک شرکت تحت تأثیر عواملی مانند هزینه کالاها، حاشیه سود، رقابت و سطح کلی تقاضا برای محصولات یا خدماتی است که می‌فروشد، می‌باشد.

۹- ریسک اعتباری یا ریسک نکول

ریسک اعتباری یا نکول، ریسک عدم بازپرداخت سود یا اصل بدهی قلمداد می‌شود. این نوع ریسک برای سرمایه‌گذاران اوراق قرضه، نگران کننده است. اوراق قرضه دولتی، کمترین میزان ریسک نکول و به همین ترتیب کمترین بازده را دارند. از طرف دیگر اوراق بهادار شرکت، دارای بالاترین میزان ریسک نکول و در نتیجه نرخ انواع ریسک مالی بهره بالاتر هستند.

۱۰- ریسک کشور

ریسک کشور، به عدم توانایی یک کشور در پرداخت تعهدات مالی گفته می‌شود. در صورت بروز چنین ریسکی، به عملکرد سایر بخش‌های مالی کشور نیز صدمه وارد می‌شود. آسیب سایر کشورهای در ارتباط با آن نیز محتمل است. این ریسک در غالب کشورهای در حال توسعه که کسری بودجه شدید دارند، رخ می‌دهد.

۱۱- ریسک سیاسی

ریسک سیاسی زیرمجموعه ریسک سیستماتیک است. در این حالت، بی‌ثباتی سیاسی، جنگ، کنترل‌های نظامی، تغییر قوانین دولتی، روی تصمیم‌های سرمایه‌گذاری اثر می‌گذارد. این نوع ریسک با عنوان ریسک ژئوپلیتیک نیز شناخته می‌شود. نکته‌ای که در مورد این ریسک وجود دارد، آن است که هر چه افق زمانی سرمایه‌گذاری طولانی‌تر شود، این ریسک بیشتر می‌شود.

جمع بندی انواع ریسک

در این مقاله با تعریف ریسک آشنا شدیم. انواع مختلف ریسک از منظرهای مختلف را بررسی کردیم. همچنین با طبقه بندی پذیرش ریسک در افراد مختلف، آشنا شدیم. به طور کلی، ریسک‌هایی که با آن مواجه هستیم؛ دو نوع قابل پویا و خالص هستند. ریسک‌های خالص عموماً زیان ده هستند و هدف ما صرفا کنترل ریسک‌های پویا است. به منظور کاهش زیان‌های ناشی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری، چندین راه حل وجود دارد. لازم به ذکر است که ما قادر نیستیم همه ریسک‌های سرمایه‌گذاری را مهار کنیم. بلکه با دانش و تجربه حاصل از مدیریت ریسک می‌توانیم آن را به سطح قابل تحملی کاهش دهیم. یکی از راه‌های کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، سبد دارایی است. در واقع با سرمایه‌گذاری در چند سهام، ریسک کلی سبد سهام کمتر از مجموع ریسک‌های تک‌ تک سهام خواهد شد. استفاده از تنوع بخشی این امکان را فراهم می‌کند که با کنار هم قراردادن دارایی‌های مالی متنوع ریسک کمتری را متحمل شویم. استفاده از سهام مختلف در سبد سرمایه‌گذاری موجب کاهش ریسک غیرسیستماتیک می‌گردد. تنوع‌بخشی باید با دانش و تجربه کافی صورت بگیرد و در صورت امکان از متخصصین این امر بهره گرفته شود. درحالی‌که اکثر متخصصان سرمایه‌گذاری موافق هستند که تنوع سازی نمی‌تواند در برابر ریسک آن‌ها را تضمین کند، می‌توان گفت تنوع سازی مهم‌ترین مؤلفه برای کمک به یک سرمایه‌گذار در رسیدن به اهداف مالی دوربرد است و این درحالی‌که ریسک مالی را به حداقل می‌رساند.

ریسک مالی چیست؟ از ضررهای مالی جلوگیری کنید

یکی از مفاهیم پر استفاده در بازارهای مالی، ریسک مالی است. ریسک در بازارهای مالی انواع مختلفی دارد و به مفاهیم گسترده‌ای اشاره می‌کند. اگر قصد سرمایه گذاری در هر نوع بازار سرمایه را داشته باشید، یکی از اولین کارهایی که باید انجام دهید، بررسی ریسک مالی است تا با خطرات احتمالی که سرمایه شما را تهدید می‌کنند آشنا شوید. به همین دلیل در این مقاله از وبلاگ نوبیتکس قصد داریم به معرفی این مفهوم اساسی بازارهای مالی بپردازیم. با ما در ادامه این مطلب همراه باشید.

ریسک مالی چیست؟ خطرات بازار سرمایه

برای تعریف ریسک مالی ابتدا بهتر است با مفهوم ریسک آشنا شویم. به زبان ساده هر احتمالی که منجر به یک پیامد ناخوشایند، ناخواسته یا زیان شود، ریسک به حساب می‌آید. به این ترتیب هرکاری که در زندگی روزمره به آن دست می‌زنیم، می‌تواند دربردارنده درجاتی از ریسک باشد. در بازارهای مالی هر رویداد، احتمال یا اتفاقی که منجر به تغییر در ارزش دارایی‌ها و کاهش سرمایه گردد به عنوان ریسک مالی یا Financial Risk در نظر گرفته می‌شود.

هر بازار مالی ریسک‌های خاص خود را دارد. بر همین اساس، ممکن است تعریف ریسک مالی در بازارهای مختلف کمی با هم متفاوت باشد. به طورکلی، هرچیزی که خطری برای سرمایه شما محسوب شود، یک ریسک خواهد بود. بنابراین اگر قصد ورود به هر بازار مالی، مانند بازار خرید و فروش ارز دیجیتالی را دارید، باید از قبل برای اتفاق‌های ناخوشایندی که ممکن است با آن رو به رو شوید، برنامه ریزی کنید. شناخت انواع ریسک مالی به شما کمک می‌کنند تا این اتفاقات ناخوشایند و خطرات احتمالی که سرمایه گذاری را تهدید می‌کنند را تشخیص دهید.

انواع ریسک مالی؛ ریسک‌های مختلفی که در کمین شما هستند

هرجا که با ضررهای مالی روبه‌رو باشیم، پای ریسک مالی نیز در میان است. ریسک مالی ممکن است به دلایل مختلفی مانند تغییرات قیمت سهام، ارز، بهره و سایر فاکتورهای مربوط به بازارهای سرمایه ایجاد شود. در ادامه با رایج‌ترین ریسک‌های بازار سرمایه آشنا می‌شویم.

ریسک بازار، نوسانات خطرساز در بازار مالی

ریسک بازار یکی از گسترده‌ترین و البته تاثیرگذار ترین انواع ریسک است. همانطور که از نام آن پیداست، این نوع از ریسک مالی بر تمامی فعالیت‌های بازار تأثیر می‌گذارد. ناپایداری بازار به همراه جابه جایی در قیمت سهام و نرخ بهره به صورت پی‌درپی، اصلی‌ترین دلیل بروز این ریسک است. در چنین شرایطی احتمال از دست رفتن سرمایه افزایش پیدا می‌کند و در شرایط حاد باعث از دست رفتن مشاغل و تصمیمات فوری دولت می‌شود. بروز چنین اتفاقاتی می‌تواند سرمایه گذاران را به بازار بدبین کند و بازدهی بازار را به شدت کاهش دهد.

ریسک نقدینگی؛ کاهش توان معامله در بازار

ریسک نقدینگی در واقع به میزان نقد شوندگی یک دارایی بستگی دارد. هرچقدر نقدشوندگی بیشتر باشد، خرید و فروش دارایی بدون تغییر شدید قیمت نیز بیشتر خواهد شد. اگر نقدشوندگی یک بازار کاهش یابد، به معنای کاهش تعداد خریداران در بازار است. به این ترتیب زمانی که قصد فروش سرمایه‌های خود را داشته باشید، به دلیل کمبود خریدار مجبور هستید تا قیمت کمتری برای فروش پیشنهاد دهید یا مدت زمان طولانی منتظر بمانید تا خریدار مناسب را پیدا کنید. یکی از موارد مهم در تشخیص یک رمز ارز جذاب برای سرمایه گذاری، میزان نقدشوندگی (Liquidity) آن است.

ریسک سوداگرانه؛ ضررهای ناشی از سرمایه گذاری بدون تحقیق

سرمایه گذاری‌های ناآگاهانه که بدون انجام تحقیق و با هدف کسب سود بالا در مدت کم انجام می‌گیرند، با ریسک سوداگرانه رو به رو می‌شوند. یکی از اصلی‌ترین دلایل رو به رو شدن سرمایه گذاران تازه وارد با ضررهای هنگفت، همین نوع از ریسک مالی است. اعتماد به افراد یا شرکت‌هایی که اعتبار کافی را ندارند خطر از دست دادن سرمایه را بیشتر می‌کنند. در بازارهای ارز دیجیتال، پیدا کردن یک صرافی معتبر و سرمایه گذاری روی ارزهای دیجیتال اصلی مانند بیت‌کوین می‌تواند تا حد زیادی ریسک سوداگرانه را کاهش دهد. بنابراین انتخاب یک سایت خرید بیت کوین معتبر اهمیت بسیار زیادی دارد.

ریسک عملیاتی، ناکارآمدی مدیریت پروژه‌ها

عدم آگاهی کافی، مدیریت نامناسب منابع، مشکلات فنی و عدم به کارگیری نیروی ماهر همگی عاملی برای ایجاد ریسک عملیاتی هستند. پروژه‌ها و شرکت‌هایی که این مشکلات را دارند، خیلی زود به وضعیت نامناسبی دچار می‌شوند. از دست دادن سرمایه‌های شرکت و سرمایه گذاران نتیجه بروز چنین ریسک‌هایی است. وجود بازرسی‌های دوره‌ای برای شناسایی نقاط ضعف و برطرف کردن آن‌ها ریسک عملیاتی را کاهش می‌دهد.

ریسک ارزی؛ خطرات مرتبط با نوسانات بازار ارز

زمانی که در بازار ارزهای خارجی سرمایه گذاری می‌کنید با خطراتی مانند تغییر سیاست‌های پولی، نوسان قیمت ارز، نوسانات بازار، تغییرات سیاسی و تصمیم گیری‌های اقتصادی دولت‌ها رو به رو هستید. ریسک ارزی، تمایل سرمایه گذاری‌های خارجی را کاهش می‌دهد و در مواردی می‌تواند سرمایه‌های بزرگ را به راحتی ببلعد. هرچقدر که نوسانات ارز -حتی در صورت بالارفتن قیمت- بیشتر باشد، خطرات بازار ارزها نیز بیشتر می‌شود.

ریسک اعتباری؛ از دست دادن سرمایه در هنگام وام دادن

ریسک اعتباری ناشی از خطرات مرتبط به وام دادن است. زمانی که یک شخص، بانک و حتی یک کشور مبلغی را به عنوان وام به فرد دیگری می‌دهد، با خطر عدم بازگشت وام رو به رو است. در صورت عدم بازپرداخت وام، سرمایه وام دهنده از بین می‌رود. ریسک اعتباری در سطح کشور یا بین المللی می‌تواند تاثیرات بسیار گسترده‌ای بر اقتصاد جهانی بگذارد. چندین بحران اقتصادی در جهان به دلیل بالا رفتن ریسک اعتباری رخ داه اند.

ریسک سرمایه گذاری؛ از دست دادن سرمایه در بازار

زمانی که در حال سرمایه گذاری به شکل مستقیم یا غیر مستقیم در یک بازار مالی هستید، به دلایل مختلفی که به چند مورد از آن‌ها در بالا اشاره کرده‌ایم، ممکن است سرمایه خود را از دست دهید. به خطر از دست رفتن سرمایه در هنگام سرمایه گذاری، ریسک سرمایه گذاری گفته می‌شود. عدم آگاهی از بازار، انتخاب‌های اشتباه، وقوع رخدادهای غیر منتظره، کاهش نقدینگی، نوسانات قیمتی و …. تعداد زیادی از عوامل دیگر در افزایش ریسک سرمایه گذاری نقش دارند. به طور کلی، هرچقدر که میزان سود احتمالی بیشتر شود، ریسک سرمایه گذاری نیز افزایش پیدا خواهد کرد.

روش‌های کاهش ریسک مالی؛ ابزارهای پیش بینی خطرات سرمایه گذاری

همانطور که در تعریف ریسک مالی اشاره کردیم، ریسک‌ها رخدادهای ناخوشایندی هستند که در آینده رخ می‌دهند. به این ترتیب برای اینکه خطرات سرمایه گذاری و ریسک مالی را کاهش دهید باید به دنبال راهی برای شناسایی و اجتناب از آن‌ها باشید. ابزارهای تحلیلی و مالی به شما کمک می‌کنند تا میزان ریسکی که در انتظار شما است انواع ریسک مالی را تشخیص دهید. افرادی که در حال فعالیت در بازارهای مالی، ترید یا سرمایه گذاری هستند به کمک ابزارهای تحلیلی و مالی می‌توانند ریسک‌های مختلف را مدیریت و کنترل کنند. در اینجا به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• تحلیل بنیادی: با استفاده از تحلیل بنیادی می‌توانید ارزش ذاتی یک دارایی را مشخص کنید. ابزارهای مختلفی مانند بررسی اسناد و مدارک، قوانین و اخبار به شما کمک می‌کند تا ریسک‌های پیش روی یک دارایی را تشخیص دهید.
• تحلیل فنی: نمودار قیمتی می‌تواند اطلاعات بسیار زیادی را در اختیار شما قرار دهد. با تحلیل تکنیکال بازده تاریخی، حجم معاملات روزانه، میزان سرمایه در گردش، قیمت‌های گذشته و فعلی می‌توان روند پیش روی یک دارایی را مشخص کرد. با استفاده از این اطلاعات می‌توان ریسک مالی سرمایه گذاری را پیش بینی کرد.

برای مثال اگر قصد خرید بایننس کوین را داشته باشید، باید ابتدا با تحلیل فاندامنتال ارزش ذاتی این ارز دیجیتال را بررسی کنید. بررسی شبکه بایننس و اخبار پیرامون آن در این مرحله به شما کمک می‌کند. علاوه بر این تحلیل تکنیکال نمودار قیمتی با توجه به حجم معاملات روزانه و بازدهی این ارز دیجیتال از اولین روز عرضه تا به امروز به شما کمک می‌کند تا روندی که این ارز دیجیتال در آینده در پیش خواهد گرفت را تشخیص دهید. به این ترتیب می‌توانید دید کلی نسبت به ریسک مالی سرمایه گذاری در این ارز دیجیتال به دست آورید.

ریسک مالی در بازار ارزهای دیجیتال

همچون هر بازار مالی دیگری، ارزهای دیجیتال نیز دارای ریسک مالی است. هر سرمایه گذار یا تریدری که در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت می‌کند، با انواع ریسک‌های مختلف مانند ریسک بازار، ریسک نقدینگی، ریسک سوداگرانه و ریسک ارزی رو به رو است. علاوه براین سرمایه گذاران در ایران با ریسک قانونی نیز که یکی دیگر از انواع ریسک مالی است رو به رو هستند. صرافی‌های خارجی به دلیل قوانین مرتبط به تحریم‌ها می‌توانند دارایی‌های تریدر های ایرانی را مسدود کنند. با این حال راه‌های مختلفی برای کاهش ریسک سرمایه گذاری دربازار رمزارزها وجود دارد.

ابزارهای تحلیلی مهم‌ترین راه‌های کاهش ریسک مالی هستند. بنابراین باید تلاش کنید تا قدرت تحلیل خود را افزایش دهید. آموزش و تجربه در کنار هم می‌توانند به شما کمک کنند تا به یک تحلیلگر حرفه‌ای تبدیل شوید. علاوه بر این با انتخاب ارزهای دیجیتال پیشروی بازار مانند خرید اتریوم، بیت کوین، ریپل، تتر و بیت کوین کش می‌توانید با ریسک نقدینگی و بازار کمتری رو به رو شوید. در نهایت فراموش نکنید که حتماً از یک صرافی معتبر ایرانی استفاده کنید تا ریسک قانونی و ریسک سوداگرانه را کاهش دهید.

با خرید و فروش ارز دیجیتال در نوبیتکس، ریسک مالی را کاهش دهید

در این مقاله به سوال ریسک مالی چیست پاسخ دادیم. همچنین با انواع ریسک مالی و ابزار های کنترل آن آشنا شدیم. امیدواریم این اطلاعات به شما در سرمایه گذاری پرسود و کاهش ریسک مالی کمک کنند. شما می‌توانید با مراجعه به صفحه اصلی سایت نوبیتکس در امن‌ترین و معتبرترین صرافی ایرانی ارز دیجیتال، سرمایه گذاری کم ریسکی را تجربه کنید.

ریسک مالی چیست؟+ انواع آن

بسیاری از سرویس های مالی یا تراکنش ها ذاتا خطر از دست دادن را دارند و این چیزی ‏است که ما آن را ریسک مالی می نامیم. به طور کلی این مفهوم میتواند در سناریو های مختلفی استفاده ‏شود، مثل بازار های مالی، مدیریت تجارت و دستگاه های دولتی. ‏

به گزارش بنکر (Banker)، به فرایند ارزیابی و مقابله با ریسک های مالی ، "مدیریت ریسک " گفته می شود. اما قبل از پرداختن به ‏مقوله مدیریت ریسک لازم است اطلاعات پایه ای در باره ریسک مالی و انواع مختلف آن داشته باشید.‏

روش های مختلفی برای دسته بندی و تعریف ریسک های مالی وجود دارد. مثال های مهم آن شامل ‏ریسک سرمابه گذاری، ریسک عملیاتی، ریسک ‏Compliance ‌‏( زیان هایی که در صورت غیر ‏قانونی بودن یک کار ممکن است به فرد وارد شود مثل خدشه دار شدن حسن شهرت فرد در بازار)، ‏ریسک سیستمی.‏

انواع ریسک های مالی:

همانطور که گفته شد، روش های مختلفی برای دسته بندی ریسک های مالی وجود دارد که تعریف ‏هریک از آنها بر اساس روش دسته بندی و موضوع آن میتواند متفاوت باشد. در این مقاله بررسی ‏مختصری بر ریسک های سرمایه گذاری، عملیاتی، ‏compliance‏ و سیستمی، خواهیم داشت.‏

ریسک سرمایه گذاری(‏investment risk‏)‏:

همانطور که از نام آن مشخص است، ریسک سرمایه گذاری به فعالیت های سرمایه گذاری و ترید ‏اشاره دارد. شکل های مختلفی از ریسک های سرمایه گذاری وجود دارد اما بیشتر آنها در ارتباط با ‏نوسان قیمت بازار است. ریسک بازار، نقدینگی(‏liquid‏)، واعتبار بخشهایی از ریسک سرمایه گذاری ‏است.‏

ریسک بازار(‏market risk‏)‏

ریسک بازار، نوسان قیمت دارایی ها در بازار را بررسی میکند. به عنوان مثال، اگر ‏Alice‏ بیتکوین ‏خریداری کند در معرض ریسک بازار قرار میگیرد چرا که نوسانات بازار ممکن است باعث افت ‏قیمت بیتکون شود. مدیریت ریسک بازار با در نظر گرفتن این مسئله آغاز میشود که اگر قیمت بیتکون ‏در جهت عکس موقعیت ‏Alice‏ حرکت کند، او چقدر متضرر خواهد شد .گام بعدی ایجاد یک ‏استراتژی است که ‏Alice‏ در برخورد با این حرکت بازار چه واکنشی داشته باشد.‏

معمولا سرمایه گذارها با ریسک های مستقیم و غیر مستقیم بازار روبرو هستند. ریسک مستقیم احتمال ‏از دست دادن دارایی به علت تغییرات نامطلوب قیمت در بازار است، که در مثال قبل گفته شد(‏Alice‏ ‏قبل از افت قیمت بیتکوین خریداری کرده است.)‏

در سمت دیگر، ریسک غیر مستقیم در ارتباط با دارایی هایی است که ریسک فرعی و ثانویه دارند، ‏یعنی چندان مشهود نیستند. به عنوان مثال در بورس اوراق بها دار نرخ سود به طور غیر مستقیم بر ‏قیمت سهام تاثیر میگذارد.‏

به عنوان مثال اگر ‏Bob‏ سهام یک شرکت را خریداری کند، سهام او میتواند به طور غیر مستقیم تحت ‏تاثیر نوسان نرخ سود باشد. بالا بودن نرخ سود سهام، رشد شرکت و سودآور ماندن آن را دشوار خواهد ‏کرد و سرمایه گذاران دیگر را ترغیب به فروش سهامشان می کند تا بدهی های خود را پرداخت کنند، ‏چرا که در این شرایط نگه داری سرمایه هزینه های بیشتری دارد.‏

لازم به ذکر است که نرخ سود هم به صورت مستقیم و هم غیر مستفیم بر بازار های مالی تاثیر ‏میگذارد. در حالی که نرخ سود روی بورس تاثیر غیر مستقیم دارد، تاثیر مستقیمی روی سهام و ‏سایراوراق بها دار با درامد ثابت خواهد داشت. بنا بر این، با توجه به نوع دارایی، ریسک نرخ سود ‏میتواند مستقیم یا غیر مستقیم باشد.‏

ریسک نقدینگی(‏liquid risk‏)‏

در این ریسک سرمایه گذاران و تریدر ها نمیتوانند دارایی خاص خود را بدون تغییر شدید در قیمت آن ‏خرید یا فروش کنند.‏

به عنوان مثال،فرض کنید ‏Alice‏ 1000 واحد از یک رمزارز را به قیمت هر واحد 10 دلار خریداری ‏کرده است، قیمت بعد از چند ماه هنوز در خدود 10 دلار ثابت ماندها است. در بازار ‏liquid‏ (وضعیتی ‏از بازار که به راحتی بتوان دارایی های خود را نقد کرد)، ‏Alice‏ میتواند تمام 10000 دلار خود را ‏بفروشد چرا که خریداران زیادی هستند که با قیمت هر واحد 10 دلار حاظر به خرید هستند. اما اگر ‏بازار ‏liquid‏ نباشد، خریداران کمی وجود دارند که حاضر به خرید هر واحد را 10 دلار هستند، پس ‏Alice‏ مجبور به فروش رمزارز خود با قیمت پایین تری است.‏

ریسک اعتباری(‏credit risk‏)‏

ریسکی است که در آن وام دهنده به علت کوتاهی وام گیرنده، پول خود را از دست میدهد. به عنوان ‏مثال ‌‎ Bob‏ از ‏Alice‏ پولی را به عنوان وام میگیرد، در این حالت ‏Alice‏ با ریسک اعتباری روبرو ‏است. به عبارت دیگر این احتمال وجود دارد که ‏Bob‏ پول ‏Alice‏ را پس ندهد، این احتمال چیزی است ‏که به آن ریسک اعتباری میگوییم. اگر ‏Bob‏ کوتاهی کند، ‏Alice‏ پول خود را از دست خواهد داد.‏

از دید بزرگتر، اگر درکشوری ریسک اعتباری به صورت غیر منطقی رشد کند، آن کشور دچار بحران ‏اقتصادی خواهد شد. بدترین بحران های مالی در 90 سال گذشته به دلیل گسترش جهانی ریسک ‏اعتباری رخ داده اند.‏

زمانی بانک های آمریکایی میلیون ها معامله آفست (شکلی از تجارت که در آن وارد کننده تمام یا ‏بخشی از قیمت کالای خریداری شده را به شکل کالا به صادر کننده پرداخت می کند‎.‌‏) را با هزاران ‏طرف قرارداد انجام دادند. زمانی که‎ ‌‏ با بانک ‏Lehmen Brothers‏ برای معامله های افست قرار داد ‏بسته شد ، ریسک اعتباری به سرعت در سرار جهان گسترش یافت و یک بحران مالی را ایجاد کرد که ‏منجر به یک رکود بزرگ شد.‏

ریسک عملیاتی (‏Operational risk‏)‏

ریسک عملیاتی، خطر ضررهای مالی است که به علت نقص در فرایند های داخلی، سیستم ها و یا ‏روش ها، اتفاق می افتد. این نقص ها غالبا ناشی از اشتباهات انسانی است که تصادفا اتفاق می افتند و ‏یا فعالیت های کلاه برداری است که عمدی است.‏

برای کاهش ریسک عملیاتی، هر شرکت باید به صورت دوره ای بازرسی های امنیتی را انجام دهد و ‏در کنار آن رویه های قوی اتخاذ کرده و مدیریت داخلی قویی داشته باشد.‏

نمونه های بیشماری وجود دارد از کارمندان شرکتهایی که به علت مدیریت ضعیف ، معاملات غیر ‏مجازی را با دارایی های شرکت انجام داده اند. این قبیل فعالیت ها را تجارت سرکش میگویند که باعث ‏خسارات مالی بسیار بزرگ در سراسر جهان به ویژه در صنعت بانکی میشود.‏

نقص های عملیاتی همچنین ممکن است به علت حوادث خارجی ایجاد شوند که به صورت غیر مستقیم ‏بر عملکرد شرکت تاثیر گذار خواهند بود، مثل زلزله، رعد وبرق و سایر بلایای طبیعی.‏

ریسک ‏Compliance‏ ‏

زمانی که یک کمپانی قوانین و مقررات وضع شده در حوزه قضایی خود را زیر پا بگذارد ممکن است ‏متحمل زیان هایی شود که به آن ریسک ‏compliance‏ میگویند. برای پیشگیری از چنین زیان هایی، ‏بسیاری از شرکت ها رویه های خاصی مثل مبارزه با پولشویی (‏AML: Anti money laundering‏) و سیستم احراز هویت مشتری ‌‏(‏KYC: know your customer ‏)، را به کار میبرند.‏

اگر شرکت و یا ارائه دهنده خدمات نتوانند با قوانین سازگار باشند، ممکن است منجر به تعطیل شدن و ‏یا مجازات های جدی تری شود. بسیاری از شرکت های سرمایه گذاری و بانک ها به علت عدم انطباق ‏با قوانین با مجازات روبرو شده اند( مثل فعالیت بدون مجوز). ‏Insider trading‏ (خرید و فروش غیر ‏قانونی سهام یک کمپانی توسط کارمندان بدون اینکه به صورت عمومی فراخوان شده باشد ) و فساد ‏نمونه هایی از ریسک ‏compliance‏ است.‏

ریسک سیستمی(‏systemic risk‏)‏

ریسک سیستمی، احتمال وقوع یک رویداد خاص که باعث ایجاد تاثیرات منفی در یک صنعت یا بازار ‏خاص شود، است. به عنوان مثال فروپاشی بانک ‏Lehman Brothers‏ بحران مالی جدی در ایالات ‏متحده آمریکا ایجاد کرد که بسیاری از کشور ها را نیز تحت تاثیر قرار داد.‏

ریسک های سیستمی اغلب در کمپانی هایی مشاهده میشود که بخشی از یک صنعت هستند و وابستگی ‏شدیدی یه یکدیگر دارند. اگر بانک ‏Lehman Brothers‏ وابستگی عمیقی با سیستم مالی آمریکا ‏نداشت، ورشکستگی آن هم تاثیر کمتری داشت.‏

یک روش ساده برای به خاطر سپردن مفهوم ریسک سیستمی، عملکرد دومینو است. وقتی یک قطعه ‏می افتد باعث میشود بقیه قطعه ها هم بیوفتند.‏

قابل توجه است که، صنعت فلزات گرانبها بعد ار بحران مالی سال 2008 رشد چشمگیری را تجربه ‏کرد. بنا بر این تنوع بخشی یکی از روشهای کاهش ریسک سیستمی است.‏

ریسک سیستمی در مقایسه با ریسک سیستماتیک:

ریسک سیستمی را با ریسک سیستماتیک اشتباه نگیرید. ریسک سیستماتیک تعریف سخت تری دارد و ‏به طیف گسترده تری از خطرات اشاره دارد نه تنها مالی.‏

ریسک سیستماتیک میتواند به شماری از عوامل اقتصادی و اجتماعی اشاره دارد، مثل تورم، نرخ سود، ‏جنگ، بلایای طبیعی و تغییرات عمده سیاست های دولتی.‏

اساسا ریسک سیستماتیک با رخداد هایی در ارتباط است که کشور یا جامعه را در زمینه های مختلفی ‏تحت تاثیر قرار میدهد، مثل صنعت کشاورزی، ساخت و ساز،معدن، تولید، امور مالی و . . به همین ‏دلیل ریسک سیستمی را با ترکیب دارایی هایی که وابستگی کمی با هم دارند میتوان کاهش داد ولی ‏این امر در مورد ریسک سیستماتیک کارساز نیست.‏

جمع بندی ‏

در این مقاله در باره چند نوع از انواع بی شمار ریسک های مالی صحبت کردیم که عبارتند از ریسک ‏سرمایه گذاری،عملیاتی، ‏compliance‏ و سیستمی. در گروه ریسک سرمایه گذاری، مفاهیم ریسک ‏بازار، ریسک نقدینگی و ریسک اعتباری بررسی شدند.‏

وقتی بحث بازار های مالی به میان می آید، اجتناب از ریسک ها کاملا غیر ممکن است. بهترین کاری ‏که یک تریدر یا سرمایه گذار میتواند انجام دهد، کاهش یا کنترل این ریسک ها است، پس شناخت ‏بعضی از انواع اصلی ریسک اولین گام در ایجاد یک استراتژی موثر در مدیریت ریسک است.‏

با انواع ریسک آشنا شوید

انواع ریسک

در مقاله‌های گذشته با مفهوم ریسک و به ویژه ریسک در سرمایه‌گذاری آشنا شدیم. دانستیم که بر خلاف باور عامیانه ریسک به معنای خطر کردن نیست. پذیرش ریسک‌های معقول و مناسب می‌تواند در بلند مدت، موفقیت مالی افراد را در پی داشته باشد. ثروتمندان خودساخته نیز به همین صورت موفقیت‌های بزرگ را به دست آورده‌اند. پس از آن که میزان ریسک‌پذیری خود را سنجیدید و دانستید که آیا فرد ریسک‌پذیری هستید یا خیر، در ادامه قصد داریم با انواع ریسک‌ در بازار سرمایه یا بورس آشنا شویم.

انواع ریسک

ریسک‌هایی که افراد در سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف مثلا بورس با آن مواجه هستند، انواع مختلفی دارد. انواع ریسک را در یک طبقه‌بندی کلی به دو دسته می‌توان تقسیم کرد:

الف. ریسک سیستماتیک (غیر قابل اجتناب – Systematic Risk) : ریسک‌هایی که کنترل آن در اختیار سرمایه‌گذار نیست را ریسک سیستماتیک یا غیر قابل اجتناب می‌نامند. نرخ تورم، بهره بانکی، سیاست‌های اقتصادی و سیاسی، نرخ ارز و …، مواردی هستند که می‌توانند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در سودآوری شرکت و در نتیجه قیمت سهام آن‌ تاثیرگذار باشند. توجه کنید که کنترل این ریسک‌ها در اختیار سرمایه‌گذار نبوده و به نوعی مربوط سیستم است.

ب. ریسک غیر سیستماتیک (قابل اجتناب – Unsystematic Risk) : به آن دسته از ریسک‌هایی که بتوان با استفاده از برخی روش‌ها از آن‌ها اجتناب کرد، ریسک‌های غیر سیستماتیک یا قابل اجتناب می‌گویند. مثلا در بازار سرمایه (بورس)، این ریسک‌ها معمولا به عوامل کلان اقتصادی وابسته نبوده و ناشی از خصوصیات خاص شرکت‌ها هستند. برای مثال، اگر شرکتی که سهامش را خریده‌اید مدیریت ضعیفی داشته باشد یا توان رقابت با سایر شرکت‌ها را نداشته باشد، ریسک‌های حاصله، ریسک غیر سیستماتیک است. این ریسک‌ها اغلب منشأ درونی دارند و علت بروز آن، به داخل شرکت‌ها مربوط است.

سبد سهام (Portfolio)

حتما شما هم ضرب‌المثل “همه تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد قرار ندهید” را شنیده‌اید. در مباحث مرتبط با سرمایه‌‌گذاری نیز تئوری بسیار معروفی به نام “تئوری” سبد وجود دارد که کارکردی شبیه به همین ضرب‌المثل دارد. براساس این تئوری، با متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری و انتخاب دارایی‌های متنوع، چه با سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف و چه با تنوع بخشیدن به سبد سهام، می‌توان ریسک‌های قابل اجتناب را به حداقل رساند. یادآوری این نکته ضروری است که با متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری، تنها می‌توان ریسک‌های غیر سیستماتیک را کاهش داد اما ریسک‌های سیستماتیک از کنترل و اختیار سرمایه‌گذار خارج است. ولی نگران نباشید! با کاهش ریسک‌های غیر سیستماتیک، عملا بخش عمده‌ای از ریسک‌هایی که سرمایه‌گذار با آن مواجه است، کاهش می‌یابد.

همان‌طور که گقته شد یکی از روش‌های کاهش ریسک غیر سیستماتیک تشکیل سبد سهام یا پورتفولیو (Portfolio) است. اما قطعا به یاد دارید که در مقاله ریسک در سرمایه‌گذاری به این نکته اشاره شد که پذیرش ریسک کمتر، بازدهی کمتری نیز به همراه خواهد داشت. پس این شما هستید که تصمیم می‌گیرید چقدر بازدهی می‌خواهید!

در ادامه با انواع ریسک‌ های موجود در بازار سرمایه و به طور کلی بازارهای سرمایه‌گذاری بیشتر آشنا خواهیم شد.

ریسک نرخ بهره (Interest Rate Risk)

فرض کنید که می‌خواهید بین سپرده‌گذاری در بانک با نرخ سود ثابت ۱۸ درصد و خرید سهام با بازده مورد انتظار ۴۰ درصد یکی را انتخاب کنید. اگر تمایل به پذیرش ریسک داشته باشید به دلیل اختلاف ۲۲ درصدی که خودتان پیش‌بینی کرده‌اید، سهام را انتخاب می کنید. حالا اگر بانک مرکزی تصمیم بگیرد نرخ سود سپرده‌گذاری را از ۱۸ درصد به ۲۴ درصد افزایش دهد، چه اتفاقی می‌افتد؟ احتمالا این سوال را از خودتان بپرسید که “آیا ۱۶ درصد سود بیشتر ارزش ریسک را دارد؟”

نوسانات نرخ سود سپرده یا اوراق مشارکت می‌تواند بر تمامی بازارهای مالی و حتی فیزیکی اثرگذار باشد. پس ریسک نرخ سود یا در واقع تغییرات نرخ سود را به یاد داشته باشید.

ریسک تورم (Inflation Risk)

اگر تورم سالیاته کشور حدود ۲۰ درصد باشد و شما در سرمایه‌گذاری خود بتوانید ۶۰ درصد بازدهی کسب کنید، بازدهی شما مطلوب است زیرا که ۴۰ درصد بیشتر از تورم به دست آورده‌اید و در واقع قدرت خرید شما به اندازه ۴۰ درصد بیشتر شده است. حال اگر تورم به ۴۰ درصد افزایش پیدا کند و بازدهی شما همان عدد ۶۰ درصد باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟! آیا باز هم این سرمایه‌گذاری جذاب خواهد بود؟! به این نوع ریسک که ناشی از افزایش تورم کشور است ریسک تورم می‌گویند.

ریسک مالی (Financial Risk)

اگر در بازار سرمایه سهام شرکتی را خریدید که مبلغ زیادی وام از بانک دریافت کرده، طبیعتا شرکت مذکور باید اصل و سود وام دریافتی را در یک دوره مشخص پرداخت کند، بنابراین با تعهدات زیادی در آینده روبروست. این هزینه‌ها قطعا بر سود دهی شرکت نیز اثرگذار است. هر چقدر که این تعهدات و به طور کلی تعهدات مالی یک شرکت بیشتر باشد، ریسک مالی نیز بیشتر خواهد بود.

ریسک نقدشوندگی (Liquidity Risk)

در مقاله مزایای بورس برای سرمایه‌گذاران، اشاره شد که یکی از ویژگی‌های مهم یک دارایی خوب، این است که به سرعت به پول نقد تبدیل شود. مثلا از ویژگی‌های بازار مسکن نقدشوندگی کمتر آن نسبت به بازارهایی مثل سهام یا سکه است. بعد از سرمایه‌گذاری اگر بخواهید به هر دلیلی دارایی خود را به پول نقد تبدیل کنید، اما خریدار مناسبی برای دارایی شما وجود نداشته باشد، سرمایه‌گذاری شما با ریسک نقدشوندگی همراه است.

ریسک نرخ ارز (Curr ency Risk)

یکی از مسائلی که به صورت مستقیم بر وضعیت و سودآوری سرمایه‌گذاری شما تأثیر می‌گذارد، نرخ انواع ریسک مالی ارز است. برای مثال با افزایش قیمت ارز قیمت سکه در بازار داخلی نیز افزایش می‌یابد. همچنین در بورس اوراق بهادار نیز سودآوری شرکت‌هایی که درآمدهای صادراتی و ارزی دارند افزایش یافته و لذا قیمت سهام آن‌ها نیز بسیار بیشتر می‌شود. اما نکته این جا است که همه‌ی شرکت‌ها صادراتی نیستند! همیشه هم تغییرات ارز اثر مثبتی بر سرمایه‌‌گذاری ما نخواهد داشت! بنابراین، نوسانات نرخ ارز به عنوان یکی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری، همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران است.

ریسک سیاسی (Political Risk)

عدم ثبات در اوضاع سیاسی که به مسائل اقتصادی یک کشور آسیب بزند، به طور مستقیم بر عملکرد بنگاه‌های اقتصادی فعال در آن کشور تأثیر می‌گذارد. هر اندازه بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی افزایش یابد، عملکرد بنگاه‌های اقتصادی بیشتر با مشکل روبرو می‌شود. به این ریسک، ریسک سیاسی یا اصطلاحا ریسک کشور نیز می‌گویند. البته توجه کنید که تحلیل شرایط انواع ریسک مالی انواع ریسک مالی و این که رویدادهای سیاسی چه تاثیری بر شرایط اقتصادی و بازارهای مالی می‌توانند داشته باشند، بر عهده‌ی سرمایه‌گذار یعنی شما است!

ریسک تجاری (Business Risk)

تصور کنید سهام یک شرکت خودروسازی داخلی را خریداری کرده‌اید و پس از مدتی دولت تعرفه واردات خودروهای خارجی را کاهش دهد. در این صورت رقابت برای خودروسازان داخلی سخت‌تر شده و احتمالا کاهش فروش محصولات آن‌ها باعث کاهش سودآوری این‌ شرکت‌ها نیز خواهد شد. به این نوع ریسک که در واقع متوجه صنعت خاصی است و برای هر صنعت می‌تواند متفاوت باشد، ریسک تجاری می گویند.

انواع ریسک در سرمایه‌گذاری

چکیده مطلب:

مفهوم ریسک بر خلاف باور عموم مردم به معنای خطر کردن نیست. ریسک از نظر ما به معنای قرار گرفتن در موقعیت‌های مناسب کسب درآمد به صورت آگاهانه و با دانش مناسب است. حتی اگر این موضوع منجر به ضرر هم شود، قطعا با تغییر نوع نگاه می‌توان از آن به عنوان کسب تجربه و یا دانش بیشتر یاد کرد. توجه کنید که افراد موفق کسانی هستند که بیشتر تجربه کرده‌اند؛ نه کسانی که هیچ تجربه و اشتباهی نداشته‌اند!

البته همان‌طور که قبلا هم گفتیم چیزی به عنوان شکست وجود ندارد، چون ما همواره در حال یادگیری و تجربه کردن هستیم.

در این مقاله و چند مقاله قبلی با مفهوم ریسک و درجه ریسک‌پذیری افراد آشنا شدیم. فهمیدیم که ریسک در سرمایه‌گذاری به طور کلی به دو نوع سیستماتیک (غیر قابل اجتناب) و غیر سیستماتیک (قابل اجتناب) تقسیم می‌شود. اما در این مقاله به صورت جزئی‌تر ریسک‌هایی نظیر ریسک تورم، ریسک نرخ سود، ریسک نقدشوندگی و … را بررسی کردیم. قطعا روش‌های بسیاری برای کاهش دادن و کنترل این ریسک‌ها وجود دارد که در مقالات دیگر به آن‌ها پرداخته می‌شود.