تفاوت بورس و فرا بورس

احسان والیان

تفاوت بورس با فرابورس

تفاوت بورس و فرا بورس ؛ هر دو بازاری برای انجام معاملات مالی می باشند و به طور کلی هیچ تفاوت خاصی بین بورس و فرابورس وجود ندارد و تنها تفاوتی که می توان برای آن ها بیان کرد ، شرایط و الزاماتی می باشد که برای ورود به فرابورس کمتر از بورس می باشد . در نتیجه با تهیه ی کد بورس می توان در معاملات فرابورس نیز شرکت نمود .لازم به یاد آوری می باشد که با حضور یک شرکت در فرابورس نمی توان نتیجه ای در مورد خوب یا بد بودن سرمایه گذاری در شرکت مورد نظر گرفت .

معاملات انجام پذیر در بازار بورس

بورس بازار مالی می باشد که در آن دارایی هایی از قبیل اسناد مالی ، اوراق بهادار ، کالا ، اخزا و … معامله می شود .

انواع بورس و بازار های مالی

بورس و بازار های مالی شامل 5 دسته زیر می باشند :

سهام چیست ؟

سهام به مجموع سهم گفته می شود و سهم قطعه ای از سرمایه شرکت می باشد و به طور کلی سهام به تبدیل سند یک شرکت به قطعه های ریز گفته می شود .

سهامدار بورس چیست ؟

سهامدار به افرادی گفته می شود که در بورس دارای سهام می باشند و به همان نسبتی که سهام دارند به همان اندازه در مالکیت شرکت و بنگاه مورد نظر شریک می باشند .

سبد سهام ( پرتفوی ) چیست ؟

در صورتی که یک سرمایه گذار سهام های متفاوت را خریداری کرده باشد به مجموعه ی تمامی سهام های خریداری شده سبد سهام گفته می شود .

تشکیل سبد سهام به منظور کم کردن احتمال ضرر توسط تحلیل گران بازار بورس تشکیل داده می شود . بنابرین تحلیل گران برای این که میزان ضرر خود را به حداقل برسانند دارایی خود را به چندین قسمت تقسیم می کنند و در سهام های مختلف سرمایه گذاری می کنند .

به عنوان مثال اگر شما دارای سبد سهام باشید در صورتی که در یکی از سهام ها دچار ضرر شوید با رشد دیگر سهام های موجود در سبد ، ضررتان جبران می شود و همچنین در صورتی که نیاز به پول نقد و کشیدن پول از بازار سرمایه باشید و سهام یکی از شرکت ها بسته باشد می توانید از دیگر سهام های سبد فروخته و پول مورد نیاز را تهیه نمایید .

بازار سهام چیست ؟

بازار بورس به دلیل اینکه فعالان بازار به خرید و فروش سهام در آن می پردازند بازار سهام نیز نامیده می شود پس بازار بورس و بازار سهام یکی هستند .

سهام در بورس چیست ؟

قطعه تفاوت بورس و فرا بورس ای از سند یک شرکت که برای معامله راحت به برگه های 100 تومانی تبدیل می شوند را سهام در بورس می نامند و با خرید سهام یک شرکت ، سهامدار جزوی از مالکین آن شرکت به شمار می رود .

بورس کالا چیست ؟

نوعی از بازار بورس که در آن جا به جای سهام شرکت ، فروشندگان کالای خود را پس از بررسی کارشناسان قیمت گذاری کرده و در بازار بورس عرضه می کنند و آن را بورس کالا می نامند . مواد خامی از قبیل فلزات ، زعفران ، پنبه ، گندم و … در بورس کالا معامله می شوند .

بورس کالا ایران

بورس کالا ایران مناسب برای افرادی می باشد که قصد استفاده از نوسانات مواد خام را دارند . این بورس فاقد نوسانات کاذب می باشد و در نتیجه با انجام معاملات در آن می توان از نوسانات کاذب دور شد .

بورس ارز یا فارکس چیست ؟

بورس ارز نیز بازاری برای انجام معاملات می باشد با این تفاوت که در آن تمامی ارزهای معتبر دنیا معامله می شود و در واقع بزرگترین بازار معاملاتی جهان می باشد و معنای آن مبادلات داد و ستد خارجی می باشد . به بیان ساده تر ارز کالایی می باشد که ارزشش در مقابل ارز دیگر دچار نوسان می شود و هدف معامله گر کسب سود از هر دوی آن ها می باشد .

بورس انرژی چیست ؟

معاملاتی که مربوط به کالاهای حامل انرژی می باشد را بورس انرژی می نامند .

بورس انرژی ایران

در ایران بورس انرژی شامل معاملات گاز ، برق ، ذغال سنگ و نفت می باشد و به عنوان چهارمین بورس در ایران می باشد .

شاخص یا cfc در بورس چیست ؟

به میانگین نوسانات بازار در بورس شاخص گفته می شود . تحلیل گران با بررسی شاخص های بورس به نوسانات آن از گذشته تا به حال پی می برند و وضعیت آن را ارزیابی کرده و آینده ی آن را پیش بینی می کنند .

در نتیجه به همان اندازه که در تصمیم گیری سرمایه گزاران شاخص های بورس اهمیت دارد به همان اندازه نیز نوسانات شاخص ها برای سرمایه گذاران مهم می باشد .

نکته : لازم به ذکر است که امکان معامله بر روی شاخص ها و کسب سود از نوسانات آن ها در برخی از بازارهای ازقبیل بازار آمریکا ( شاخص داوجنز ) وجود دارد .

شاخص بورس تهران چیست ؟

شاخص بورس تهران که در برخی از رسانه ها شاخص بورس ایران نیز نامیده می شود سنجه ای برای میانگین گرفتن از رشد یا ریزش سهام شرکت های بورسی می باشد .

به طور کلی چند شاخص منتخب در بازار بورس وجود دارد که در زیر آن ها را بررسی می کنیم .

شاخص کل بورس :

میانگین کل نوسان بازار بورس را شاخص کل می نامند که در واقع وضعیت عمومی بازار را نشان می دهد و رشد آن به معنای رشد بازار می باشد .

نحوه محاسبه شاخص کل بورس چگونه است ؟

شرکت هایی که به بازار بورس وارد می شوند با توجه به بزرگ و کوچک بودن متفاوت می باشند و فرمول محاسبه شاخص کل نیز به گونه ای طراحی شده که به این بزرگ و کوچک بودن شرکت ها توجه می کند ، به بیان ساده تر تاثیر سهام های بزرگتر بر شاخص کل بیشتر از سهام های کوچک می باشد و در واقع منفی یا مثبت شدن شاخص کل نیز بستگی به رشد و ریزش سهام های بزرگ دارد .

شاخص هم وزن

این شاخص معیاری می باشد که میانگین یکسان از بازار سرمایه می گیرد ، بدین معنی که شاخص هم وزن برای مشخص کردن میانگین کل بازار ، بزرگ یا کوچک بودن سهام ها و شرکت ها را در نظر نمی گیرد و همه ی آن ها به یک اندازه در آن تاثیر می گذارد . بنابرین در صورتی که اکثر سهام های بازار منفی باشد و فقط چند سهام بزرگ مثبت باشد شاخص کل مثبت اما شاخص هم وزن منفی می شود .

تفاوت شاخص کل با شاخص هم وزن ؟

همانطور که در تعریف این دو شاخص در قسمت بالا عرض کردیم تفاوت اصلی تفاوت بورس و فرا بورس آن ها در تاثیر ارزش سهام بر آن ها می باشد ، به طوری که در شاخص کل بیشترین تاثیر از سهام های بزرگ گرفته می شود ، در صورتی که در شاخ هم وزن همه ی سهام ها به صورت یکسان تاثیر می گذارند .

شاخص صنعت

وضعیت عمومی یک صنعت در بورس به وسیله ی شاخص صنعت مشخص می شود . شرکت های زیاد و متفاوتی در بازار بورس فعالیت می کنند و در این میان وجود دارد شرکت هایی که صنف مشترکی دارند و حوزه فعالیت آن ها در صنعت مشترک می باشد . به عنوان مثال شرکت هایی همچون ذوب آهن اصفهان ، فولاد هرمزگان ، فولاد مبارکه و … حوزه ی فعالیتشان مشترک و در یک صنعت می باشد که مجموع آن ها را صنعت فولادی می نامند .

در نتیجه شاخص صنعت ، شاخص رسم شده از میانگینی می باشد که از شرکت هایی که در یک زمینه یا صنعت فعالیت می کنند ، بدست می آید .

تحلیل شاخص یک صنعت از جمله روش های تحلیل گران برای شناسایی یک سهم و بررسی آن از لحاظ داشتن یا نداشتن ارزش سرمایه گذاری می باشد .

نکته : لازم به ذکر است که در برخی مواقع برخی از شرکت ها به دلیل اخبار و اتفاقات بر خلاف هم گروهی های خود حرکت می کنند و در نتیجه با بررسی شاخص یک صنعت نمی توان گفت که تمامی سهام های موجود در آن صنعت خوب یا بد می باشند .

نماد بورس چیست ؟

نماد بورس نشان اختصاصی می باشد که برای هر کدام از شرکت هایی که در بازار بورس فعالیت می کنند تعریف می شود . این نماد ها مخفف نام شرکت می باشند که به خاطر سهولت در گفتار و نوشتار و معامله به کار برده می شود .

در این نماد ها حرف اول به کار رفته نام صنعتی می باشد که شرکت در آن فعالیت می کند و این کار موجب می شود تا سهام های صنعت مورد نظر راحت تر پیدا شود و دسته بندی آن ها نیز راحت باشد .

نمونه هایی از نماد معاملاتی در بورس

• شرکت هایی که عضو صنعت خودرو سازی می باشند نماد معاملاتی آن ها با خ شروع می شود مانند خاور که نماد ایران خودرو دیزل می باشد .
• شرکت های عضو صنعت داروسازی با نماد د شروع می شوند مانند سهام دسبحان که نماد سهام داروسازی سبحان می باشد.
• شرکت هایی که عضو صنعت غذایی می باشند با حرف غ شروع می شوند مانند غگرجی که نماد بیسکوئیت گرجی می باشد .
• شرکت هایی که در گروه سیمانی ها قرار دارند نمادشان با حرف س شروع می شود مانند سکرما که نماد سیمان کرمان می باشد .

تمامی فعالیت هایی که در بازار سرمایه انجام می شود از قبیل خرید و فروش و تحلیل و … به وسیله نماد معاملاتی انجام می شود و اسم شرکت بیان نمی شود .

عرضه اولیه چیست ؟

عرضه اولیه به شرکت هایی که برای اولین بار قصد ورود به بازار سرمایه را دارند گفته می شود .

شرکت های تازه وارد باید برای ورود قسمتی از سهام خود را به فروش برسانند تا پس از آن معاملاتشان در بورس انجام شود . بنابرین بدین منظور سهام خود را پایین تر از ارزش واقعی به فروش می رسانند و معمولا نیز 10 درصد از سهام خود را عرضه می کنند . در نتیجه ارزان بودن قیمت سهام موجب می شود تا سهام به فروش رسد و تمامی فعالان بازار سرمایه اقدام به خرید نمایند .

جهت شرکت در دوره آموزش بورس در تبریز با شماره 04191010408 تماس داشته باشید.

تفاوت بورس و فرابورس را بشناسید

بورس و فرابورس هر دو زیر مجموعه‌ بازار تفاوت بورس و فرا بورس سرمایه هستند، اما شرایط پذیرش شرکت‌ها در بورس سخت‌گیرانه‌تر از فرابورس است.

به گزارش سایت طلا ،باتوجه به سوالات متعدد مخاطبان باشگاه خبرنگاران جوان در خصوص تفاوت اصلی بورس و فرابورس، گزارشی درباره این موضوع تهیه شده است.

بورس چیست؟

در بازار بورس، دارایی‌های مختلفی اعم از دارایـی مالی و دارایی واقعی مورد معامله قرار می‌گیرند. به بورسی که در تفاوت بورس و فرا بورس آن دارایی‌های مالی یا اصطلاحاً دارایی‌های کاغذی (اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت) خرید و فروش می‌شود، بورس اوراق بهادار و به بورسی که در آن دارایی‌های واقعی یا کالاهای فیزیکی مورد معامله قرار می‌گیرند، بورس کالا گفته می‌شود.

نوع دیگری از بورس هم به نام بورس ارز وجود دارد که در آنجا، پول رایـج کشورها خرید و فروش می‌شوند (اما هنوز در کشور ما این بورس راه‌اندازی نشده است).

بورس اوراق بهادار، یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکت‌ها، اوراق قرضه دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام می‌شود. خرید و فروش اوراق بهادار در ایران نیز به‌طور رسمی و دائمی در محلی معین به نام بورس اوراق بهادار تهران انجام می‌شود. تعیین قیمت هر سهم در این بازار بر مبنای عرضه و تقاضای آن است، یک سرمایه‌گذار می‌تواند با هر مقدار سرمایه‌ای وارد بورس شود و در سهم شرکت‌های موجود سرمایه‌گذاری کند.

فرابورس چیست؟

بازار فرابورس ایران نیز در آبان سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد . این بازار دارای ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس است، اما شرایط پذیرش و معامله در آن ساده‌تر است تا بتواند اهرمی کمک‌کننده به تامین مالی اقتصاد کشور باشد. از مهم‌ترین وظایف این بازار، ساماندهی و هدایت، بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته و یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند.

بــازار سهام فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم و پایه است. سهام شرکت‌هایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دوم مبادله می‌شوند و شرکت‌هایی که این شرایط را نداشته باشند، می‌توانند در بازار پایه معامله شوند.

در بازار اول، شرکت‌های سهامی عام که طبق دستورالعمل پذیرش موفق بــه احراز شرایط لازم شده باشند، مجاز بــه انجام معاملات سهام خود خواهند بـود. در بازار دوم، همانند بازار اول معاملات سهام شرکت‌های سهامی عام انجام می‌شود؛ اما شرایط پذیرش در این بازار، منعطف‌تر از بازار اول است. بازار پایه فرابورس نیز، به‌منظور ایجاد قابلیت نقل و انتقال سهام شرکت‌های سهامی عام که در بورس یا سایر بازارهای فرابورس پذیرش نشده‌اند، ایجاد شده است. در این بازار اکثر شرکت‌های سهامی می‌توانند حضور داشته باشند.

تقسیم‌بندی بازار

بازار بورس به‌طور کلی به دو بازار اول و دوم تقسیم می‌شود. عملکرد این دو بازار به هم مرتبط است. به این صورت که اگر شرکتی در بازار اول عملکرد قابل قبولی نداشته باشد به بازار دوم منتقل خواهد شد و در مقابل اگر شرکتی در بازار دوم به خوبی عمل کند به بازار اول منتقل خواهد شد. ضمن اینکه اگر شرکتی در بازار دوم چندان رضایت بخش عمل نکند از بازار اخراج می‌شود. بازار فرابورس ایران دارای ۵ بازار، اول، دوم، سوم، ابزار‌های نوین مالی و پایه است. بنابراین اولین تفاوت بورس و فرابورس در تقسیم‌بندی و تعداد این دو بازار است.

فرایند پذیرش در بازار بورس و فرابورس

شرایط پذیرش سهام در بازار بورس کمی دشوار است، بازار فرابورس با شرایط ساده‌تر تشکیل شده تا شرکت‌های کوچک هم بتوانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند.

بازار فرابورس		بازار بورس			بازار بورس
بازار اول	بازار دوم	تابلو اصلی بازار اول	تابلو فرعی بازار اول	بازار دوم	تابلو اصلی بازار اول	تابلو فرعی بازار اول	بازار دوم
یک میلیارد تومان	۱۰۰ میلیون تومان	۱۰۰ میلیارد تومان	۵۰ میلیارد تومان	۲۰ میلیارد تومان	۱۰۰ میلیارد تومان	۵۰ میلیارد تومان	۲۰ میلیارد تومان
۱۰ درصد	پنج درصد	۲۰ درصد	۱۵ درصد	۱۰ درصد	۲۰ درصد	۱۵ درصد	۱۰ درصد
۲۰۰ نفر	–	هزار نفر	۷۵۰ نفر	۲۵۰ نفر	هزار نفر	۷۵۰ نفر	۲۵۰ نفر
حداقل دو سال از زمان بهره‌برداری با ارائه خدمات گذشته باشد	حداقل یک سال از تأسیس آن گذشته باشد	سه سال	سه سال	دو سال	سه سال	سه سال	دو سال
نداشته باشد	برنامه عملیاتی مناسبی برای خروج از زیان داشته باشد	نداشته باشد	نداشته باشد	نداشته باشد	نداشته باشد	نداشته باشد	نداشته باشد
۱۵	–	۳۰	۲۰	۱۵	۳۰	۲۰	۱۵
یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد	–	سه دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد	دو دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد	یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد	سه دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد	دو دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد	یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد

ساعت کار

تفاوت دیگر بورس و فرابورس، ساعات معامله‌ی این دو بازار است. بازار بورس از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ صبح تا ۱۲٫۳۰ (به غیر از تعطیلات رسمی) فعالیت می‌کند، اما ساعات کار فرابورس از انعطاف‌پذیری بیشتری برخوردار است.

مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس:

سهولت پذیرش:

پذیرش و درج شرکت‌های سهامی عام در فرابورس ایران نسبت به بورس آسان تر است و این باعث شده تا دوره زمانی پذیرش شرکت‌ها به کمتر از یک ماه کاهش پیدا کند.

تأمین مالی:

شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس این امکان را دارند تا از طریق فروش سهام خــود از مزایای تأمین مالی ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه بهره ببرند. علاوه بر این امکان تأمین مالی از محل جذب سرمایه‌گذاران جدید و افزایش سرمایه را نیز دارا هستند.

معافیت مالیاتی:

شرکت‌های پذیرفته شده در بازار فرابورس ایران از مزایای مالیاتی قابل توجهی برخوردار هستند. به این صورت که شرکت‌هایی که اقدام به عرضه سهام در فرابورس می‌کنند (به غیر از شرکت‌های حاضر در بازار پایه) امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا ۱۰ درصد درآمد خود را دارا هستند.

وثیقه‌گذاری سهام:

سهام‌داران شرکت‌های پذیرش شده در بازار فرابورس می‌توانند از طریق وثیقه‌گذاری سهام شرکت خود، برای اخذ تسهیلات اقدام کنند. چراکه شبکه بانکی، سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس ایران را به‌عنوان دارایی قابل قبول جهت وثیقه‌گذاری برای دریافت تسهیلات بانکی بــه رسمیت می‌شناسد.

امکان انتشار اوراق بهادار در بازار ابزارهای نوین مالی:

شرکت‌های پذیرش شده در فرابورس می‌توانند با ارائه مدارک لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار منابع مالی طرح‌های موردنظر را (حداکثر تا ۶۰ درصد سرمایه‌گذاری در طرح پروژه موضوع اوراق مشارکت) از طریق انتشار اوراق تأمین کنند.

امکان خروج از فرابورس:

اگر شرکتی تصمیم بگیرد به هر دلیلی از فرابورس خارج شود، در دستورالعمل پذیرش برای این موضوع راه‌حلی در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج از این بازار و حتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص به‌سادگی امکان‌پذیر خواهد بود. ضمن اینکه شرکت‌های حاضر در فرابورس ایران می‌توانند بسیار راحت‌تر به بازارهای دیگر انتقال پیدا کنند.

نبود حجم مبنا:

سهام مورد مبادله در بازارهای فرابورس ایران به دلیل نبود حجم مبنا با معاملات روان‌تر و نقد شوندگی بالاتری رو‌به‌رو هستند و عرضه و تقاضا برای این سهام به سرعت متعادل شده و معمولا صف خرید و فروش آن‌ها برای مدت زیادی ادامه نمی‌یابد.

در نظر داشته باشید که سهام شرکت‌های فرابورسی و بورسی با یک کد معاملاتی قابل خرید و فروش هستند. شما می‌توانید برای شروع انجام معامله، این کد را از کارگزاری‌های رسمی دریافت کنید.

آشنایی با تفاوت بورس و فرابورس

شاید اکثر شما بارها کلمه ی بورس را در موقعیت های مختلف شنیده باشید و کم و بیش با آن آشنایی داشته باشید. امروزه با توجه به نرخ تورم و شرایط اقتصادی موجود بسیاری از تفاوت بورس و فرا بورس افراد به سمت سرمایه گذاری در بورس رو آورده اند

. در این میان شاید افراد کمی با موضوعی به نام فرابورس آشنایی داشته باشند. برای شناخت این دو موضوع بهتر است در مورد تفاوت بورس و فرابورس توضیحاتی را بیان کنیم.

قبل از شناخت تفاوت بورس و فرابورس ابتدا تعریفی جداگانه برای هر کدام ارائه می دهیم تا با نحوه کارکرد هر کدام آشنا شوید. بورس نوعی بازار است که در آن قیمت گذاری و خرید و فروش انواع کالا و اوراق انجام می گیرد

که این خرید و فروش تابع قوانین خاص است. برای تعریف فرابورس باید گفت خرید و فروش کالا و اوراق بین دو طرف بدون این که تحت نظارت هیچ نهاد نظارتی مانند بورس باشد،

انجام می گیرد. بنابراین آن دسته از شرکت هایی که برای پذیرش در بورس دچار مشکل هستند به راحتی می توانند در فرابورس به فعالیت بپردازند. هر فردی با دریافت یک کد بورسی می تواند به طور همزمان در هر دو بازار فعالیت داشته باشد و نیاز به کد مخصوص نیست.

تفاوت بورس و فرابورس در چیست؟

تشریح تفاوت بورس و فرابورس

در تفاوت بورس و فرابورس باید گفت که فرابورس محل فیزیکی مشخصی برای انجام معاملات ندارد اما بورس دارای جای مشخصی است که می توان به آن جا مراجعه کرد

و به صورت حضوری خرید و فروش کرد. دیگر تفاوت بورس و فرابورس را باید در قوانین آن ها دانست. به این صورت که قوانین موجود درفرابورس بر اساس توافق طرفین است ولی در بورس یک سری قوانین و استاندارد های مشخص وجود دارد.

در تفاوت بورس و فرابورس باید به عدم شفافیت قیمت ها اشاره کرد چرا که شرایط بر اساس نظر طرفین تعریف می شود بنابراین ریسک و قیمت در آن مشخص نیست. تفاوت در ساعات کاری موجود بین دو بازار می تواند دیگر تفاوت بورس و فرابورس باشد و ساعات کاری در فرابورس بیشتر است. بازار بورس دارای 2 بازار است ولی در فرابورس 5 بازار وجود دارد.

بازار فرابورس چیست؟ و مزایای آن کدام است؟

احسان والیان

• اشتراک‌گذاری

در واقع فرابورس، فرصتی است برای شرکت‌هایی که نتوانسته‌اند به بورس راه پیدا کنند. در این بازار نیز مانند بورس می‌توان به معامله اوراق بهادار و سهام شرکت‌ها پرداخت.

عده بسیاری از کسانی که وارد بازار بورس شده‌اند بی شک نام بازار فرابورس را در جستجوهای اینترنتی دیده‌اند. احتمالا خیلی از افرادی که به دنبال جواب سوالاتی مانند بورس چیست؟ بوده‌اند، از خود پرسیده‌اند فرق این بازار با فرابورس در چیست؟ واقعیت این است که این بازار با بورس که ما به طور مستقیم با تشکیل پرتفو شخصی یا غیر مستقیم از طریق صندوق های سرمایه گذاری وارد آن می‌شویم، تفاوت‌هایی دارد. همه ما می‌دانیم که شرکت‌ها برای تامین سرمایه و بهبود اعتبار تلاش می‌کنند تا به بورس وارد شوند و با فروش سهام به جذب سرمایه‌گذار بپردازند. آنها به این شکل سرمایه موردنیاز برای گسترش کار خود و یا بقا در فعالیتی که می‌کنند را به دست می‌آورند. اما جالب است بدانیم که برای ورود به بورس باید از شرایط خاصی برخوردار باشیم که البته هر شرکتی نمی‌تواند واجد شرایط برای ورود به آن باشد. به همین دلیل با فراهم کردن شرایطی راحت‌تر به بازار فرابورس راه پیدا می‌کنند. در واقع فرابورس، فرصتی است برای شرکت‌هایی که نتوانسته‌اند به بورس راه پیدا کنند. در این بازار نیز مانند بورس می‌توان به معامله اوراق بهادار و سهام شرکت‌ها پرداخت.

تفاوت بورس و فرابورس

تا به این جا متوجه شدیم که بازار فرابورس از همان مشخصات و ویژگی‌هایی برخوردار است که بورس دارا است. اما بورس با جدیت و اعتباری بیش‌‎تر شناخته می‌شود. دلیل اعتبار بیش‌تر بورس به این معنا نیست که بازار فرابورس فاقد اعتبار است. این اعتبار در بورس به خاطر این است که شرکت‌های قدرتمندتر و با شفافیت مالی بیش‌تر در بورس حضور دارند و به همین دلیل ریسک سرمایه گذاری در شرکت‌های حاضر در بورس کم‌تر از شرکت‌های فعال در فرابورس است. شدت نظارت در فرابورس نیز کم‌تر از بورس است. به عنوان مثال شرکت‌هایی که در بورس فعال هستند باید در طول هر سال مالی گزارش‌های بیش‌‎تری نسبت به آن دسته شرکت‌ها که در فرابورس هستند ارائه دهند.

انواع بازار فرابورس

بازار فرابورس تشکیل شده از چهار بازار است. این چهار بازار شامل بازار اول، بازار دوم، بازار پایه و بازار سوم می‌شود. بازار اول در فرابورس دارای ویژگی‌های خاص خود است. سهام شرکت‌ها و همچنین واحدهای سرمایه گذاری صندوق های سرمایه گذاری در بازار اول پذیرفته می‌شوند. برای ورود به این بازار، شرکت باید با حداقل 1 میلیارد تومان سرمایه وارد شود که البته در یک سال گذشته نباید ضرر انباشته داشته باشد و از بهره برداری آن نیز گذشته باشد. دامنه نوسان در بازار اول – بدون در نظر گرفتن حجم مبنا – 5 درصد است. بی شک نام سهامی عام را شنیده‌ایم؛ باید گفت که بازار دوم فقط به سهام شرکت‌های سهامی عام مربوط می‌شود. این بازار بیش‌تر برای شرکت‌های تازه تاسیس و زیان‌ده است که برای افزایش سرمایه خودشان قصد تغییر از سهامی خاص به سهامی عام را دارند. ثبت سرمایه در بازار دوم حداقل 100 میلیون تومان است. و اما نوبت به بازار پایه می‌رسد. این بازار نیز یکی از چهار بازار موجود در بازار فرابورس به حساب می‌آید. این بازار برای نقل و انتقالات و همچنین عرضه اوراق بهادار به وجود آمده است. گفتنی است که شرکت‌ها برای ورود به بازار پایه در فرابورس فرایند پذیرش را انجام نمی‌دهند. شرکت‌های حاضر در بازار پایه به سه دسته تقسیم می‌شوند؛ دسته اول به شرکت‌هایی مربوط می‎‌شوند که اصلا درخواست پذیرش ندارند و به دلیل بایدها و نبایدهای قانونی در بازار پایه قرار می‌گیرند و یا بهتر بگوییم درج می‌شوند. اما دسته دوم، شرکت‌هایی هستند که در بازار بورس به ثبت رسیده‌اند اما شرایط لازم برای پذیرش در بازار بورس را ندارند. دسته سوم هم شرکت‌هایی را شامل می‌شود که بخت با آن‌ها یار نبوده و به خاطر از دست دادن شرایط بازارهای بورس و فرابورس دچار لغو پذیرش شده‌اند. خوب باید گفت که شرایط و مقررات پذیرش در بازار پایه آسان‌تر از بازار اول و دوم است. البته باید این نکته را هم اضافه کرد که ریسک در این بازار نیز بیش‌تر است. ممکن است این سه دسته بندی را با رنگ‎های زرد، نارنجی و قرمز هم بشناسید. دامنه نوسان این سه دسته به ترتیب 3، 2 و 1 درصد است. بازار سوم اما بازار شفاف و امنی است که انجام معاملات در آن به دسته اوراق بهاداری مربوط می‌شوند که شرایط و امکان پذیرفته شدن در بازار فرابورس را ندارند.

مزایای بازار فرابورس

یک نکته جالب این‎‌جا است که بازار فرابورس نام خود را از عبارت انگلیسی (Over the Counter) گرفته است که به معنای تحت الفظی می‌شود «خارج از بورس». این بازار در سال 1387 با دریافت مجوز از شورای عالی بورس در ایران به وجود آمد. اما برویم به سراغ مزایای این بازار؛ اولین و مهم‌ترین مزیت فرابورس وجود بازارهای متنوع است تفاوت بورس و فرا بورس که می‌توان با دست باز به انتخاب زمینه سرمایه‌گذاری موردنظر در آن پرداخت. دومین مزیت اطمینان و امنیت معامله در این بازار است که دست کمی از بورس ندارد. و البته که معافیت مالیاتی نیز از دیگر مزایای این بازار به حساب می‌آید. روش معامله در بورس و فرابورس هم تفاوتی با هم ندارد. می‌توان از طریق کارگزاری‌ها اقدام به سرمایه گذاری در آن کرد.

در واقع فرابورس، فرصتی است برای شرکت‌هایی که نتوانسته‌اند به بورس راه پیدا کنند. در این بازار نیز مانند بورس می‌توان به معامله اوراق بهادار و سهام شرکت‌ها پرداخت.

فرابورس چیست و چه تفاوتی با بورس دارد؟

فرابورس یکی دیگر از بورس‌های مهم ایران با عمر کمتر نسبت به بورس است. تفاوت اصلی بورس و فرابورس به زبان ساده در نحوه پذیرش آنهاست. بدین‌صورت که پذیرش شرکت‌ها در فرابورس نسبت به بورس ساده‌تر است. بنابراین شرکت‌هایی که در بورس تهران پذیرفته می‌شوند از اعتبار بیشتر و ریسک معاملاتی کمتری (ارزش ذاتی بالاتر، سوددهی بالاتر، شفافیت اطلاعاتی بالاتر و…) برخوردار هستند. بورس تهران از سال 1346 فعالیت خود را آغاز کرد اما فرابورس از سال 1387 شکل گرفت و در مهرماه سال 1388 بصورت رسمی فعالیت خود را شروع کرد. در ادامه مقالات آموزش بورس به مفهوم بازار فرابورس و انواع آن خواهیم پرداخت.

فرابورس چیست؟

فرابورس یکی دیگر از بورس‌های مهم ایران است. از آنجایی که شرکت‌ها جهت پذیرش در بورس (بورس چیست؟) باید از فیلترهای سختی عبور کنند و این امکان برای شرکت‌های کوچک‌تر مهیا نیست بازار فرابورس تهران در سال 87 شکل گرفت. این بازار از نظر عملکرد و ساختار دقیقا مشابه بازار بورس است با این تفاوت که فرآیند پذیرش شرکت‌ها در آن آسان‌تر است. بدین صورت شرکت‌های کوچکتر نیز شانس حضور در بازار سرمایه و عرضه سهام خود جهت تامین منابع مالی موردنیاز و کسب اعتبار بیشتر و… را خواهند داشت. شرکت فرابورس ایران به عنوان یک شرکت زیرمجموعه سازمان بورس و اوراق بهادار ایران متولی نظارت بر این بازار است. با این تفاوت که محدودیت‌های حاکم بر شرکت‌های فرابورسی کمتر از شرکت‌های بورسی است.

تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس نیز از این شانس برخوردار هستند که با افزایش سوددهی و افزایش سرمایه بتوانند تفاوت بورس و فرا بورس به تابلو اصلی بورس راه پیدا کنند. همچنین امکان دارد شرکتی بعد از پذیرش در بورس به علت تغییر وضعیت شرکت، به این بازار منتقل شود. در گذشته تفاوت‌هایی بین نمادهای بورسی و فرابورسی وجود داشت. برای مثال حجم مبنا شرکت‌های فرابورسی 1 بود! یا بازه نوسان روزانه قیمت سهام با یکدیگر متفاوت بود. اما در حال حاضر تفاوتی با یکدیگر ندارند. البته بازار پایه فرابورس محدودیت‌های خاص خودش را دارد که در ادامه توضیح خواهیم داد. همچنین مدنظر داشته باشید که کارمزد معاملات در فرابورس کمی کمتر از بورس است.

نکته: اطلاعات شرکت های فرابورس نیز مثل بورس در سایت TSETMC درج می‌شود.

انواع بازار فرابورس

فرابورس دارای 9 بازار است:

1. بازار اول فرابورس
2. بازار دوم
3. شرکت‌های کوچک و متوسط (SME Market)
4. ابزارهای نوین مالی
5. بازار مشتقه
6. پایه الف (بازار پایه زرد)
7. پایه ب (بازار پایه نارنجی)
8. پایه ج (بازار پایه قرمز فرابورس)
9. بازار سوم

با مراجعه به دیده‌بان بازار می‌توانید تمام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس را مشاهده کنید. شرایط پذیرش شرکت‌ها و بالطبع ریسک معاملات در این بازارها با یکدیگر متفاوت است. در ادامه با پارس سهام همراه باشید تا به معرفی این بازارها بپردازیم.

بازار اول و دوم

تمامی شرکت‌های سهامی عام که تمامی شرایط لازم (شرایط عمومی و اختصاصی پذیرش) را کسب کرده باشند مجاز به حضور در بازارهای اول و دوم خواهند بود. بازار اول و دوم فرابورس هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند صرفا شرایط پذیرش شرکت‌ها در بازار دوم نسبت به بازار اول ساده‌تر است. مطابق تصویر زیر، شرکت افرانت در بازار اول و شرکت ذوب آهن اصفهان در بازار دوم معامله می‌شوند. همان‌طور که مشاهده می‌کنید هیچ تفاوتی در نحوه خرید و فروش سهام آنها وجود ندارد.

بازار شرکت‌های کوچک و متوسط (SME Market) فرابورس

شرایط پذیرش شرکت‌ها در این بازار نسبت به بازار اول و دوم فرابورس منعطف‌تر است. اما تفاوت اصلی آن با بازار اول و دوم این است که محدودیت حجمی و دامنه نوسان بورس را ندارد. شیوه معاملات سهام شرکت‌ها در این بازار با بازار اول و دوم متفاوت است. همچنین افراد حقیقی امکان انجام معامله در بازار SME را ندارند. فقط سرمایه‌گذاران نهادی (اشخاص حقوقی، بانک ها، بیمه‌ها، هلدینگ‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های بازنشستگی، شرکت‌های تامین سرمایه، صندوق‌های سرمایه گذاری جسورانه، سازمان‌ها و نهادهای دولتی و عمومی) امکان معامله در این بازار را دارند. چرا که هدف از تشکیل این بازار تحقق اهداف استراتژیک است نه جذب سرمایه گذارن خُرد.

شرایط پذیرش شرکت‌ها در فرابورس

• ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار
• اظهارنظر مقبول یا مشروط حسابرس به صورت‌های مالی
• برخورداری از سیستم اطلاعات حسابداری مطلوب و متناسب با فعالیت
• داشتن صورت‌های مالی مطابق با استانداردهای حسابداری و دستورالعمل‌های اجرایی سازمان بورس
• عدم محدودیت قانونی موثر برای نقل و انتقال سهام شرکت
• نداشتن محکومیت قطعی کیفری یا تخلفاتی موثر اعضای هیات مدیره و مدیر عامل شرکت

شرایط اختصاصی جهت پذیرش شرکت‌ها در فرابورس نیز مطابق جدول زیر است.

بورس بهتر است یا فرابورس؟

همان‌طور که در بالا اشاره شد، هدف فرابورس پذیرش شرکت‌هایی ست که شرایط ورود به بورس را ندارند. بنابراین با تسهیل شرایط پذیرش شرکت‌ها، امکان عرضه سهام شرکت‌ها در بازاری مثل بورس وجود دارد. گاهی اوقات شرکتی تمام شرایط پذیرش در بورس را ندارد اما به علت تامین منابع مالی، خواستار انتشار سهام خود در بورس است. این گونه شرکت‌ها ابتدا در فرابورس پذیرش می‌شوند سپس بعد از مدت کوتاهی و با کسب شرایط موردنیاز به بورس منتقل می‌شوند. بنابراین صرفا بر اساس حضور یک شرکت در فرابورس، نمی‌توان قضاوت کرد که از اعتبار کمتری برخوردار است.

نکته حائز اهمیت، چشم‌انداز شرکت است. ممکن است شرکتی در فرابورس چشم‌انداز روشن‌تری از یک شرکت بورسی داشته باشد. همچنین نوسان قیمت سهام شرکت‌ها به پارامترهای زیادی بستگی دارد و عموما این قضیه که سهام متعلق به کدام تابلو (تابلو بورس یا فرابورس) است از اهمیت زیادی برخوردار نیست. اما همچنان دقت بفرمایید که شرکت‌های پذیرفته شده در بورس از اعتبار بیشتری برخوردار هستند و احتمالا چشم‌انداز روشن‌تر و ریسک معاملاتی کمتری دارند.

مدنظر داشته باشید که آنچه گفتیم پیرامون بازار اول و دوم بود. بازار پایه فرابورس از محدودیت‌های خاص و ریسک معاملاتی بالاتری برخوردار است.

بازار پایه فرابورس چیست؟

متداول‌ترین و شناخته‌ترین بازارهای فرابورس، بازارهای اول و دوم و بازار پایه هستند. بازار پایه قبلا به اسم بازار پایه الف، ب و ج شناخته می‌شد. اما از شهریور سال 98 به اسامی بازار پایه زرد، بازار پایه نارنجی و بازار پایه قرمز تقسیم‌بندی و قوانین جدید بر آنها حاکم شده است. قبلا دامنه نوسان بازار پایه الف و ب روی 10% بود و بازار پایه ج فرابورس هم دامنه نوسان نامحدود داشت! همانطور که از اسم آنها پیداست این رنگ‌بندی بازار پایه فرابورس به ریسک معاملاتی آنها اشاره دارد! یعنی سهام شرکت‌های بازار پایه قرمز نسبت به بازار پایه نارنجی و نارنجی نسبت به زرد، ریسک معاملاتی بیشتری دارند.

شرکت‌ها با توجه به شرایط و صورت‌های مالی‌شان در بورس یا فرابورس پذیرش می‌شوند. حال فرض کنید که شرکتی شرایط پذیرش در این دو بازار را نداشته باشد و یا اینکه شرکتی قبلا مجوز پذیرش را گرفته است اما حالا به دلیل عدم رعایت دستورالعمل‌ها لغو پذیرش شده است! تکلیف چیست؟ بازار پایه فرابورس به همین منظور راه‌اندازی شده است. شرکت‌ها طبق میزان شفافیت اطلاعاتی و نقدشوندگی در تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز درج خواهند شد.

تذکر: ریسک سهام عرضه شده در تابلو معاملاتی فرابورس از بورس بیشتر است و ریسک بازار پایه از بازار اول و دوم فرابورس بیشتر است. نهایتا در بازار پایه هم به ترتیب ریسک بازار پایه قرمز، نارنجی و زرد بیشتر است. هنگام خرید سهام حتما به نوع بازار سهام خود توجه بفرمایید.

دلایل ثبت شرکت‌ها در بازار پایه

طبق قوانین جدید بازار پایه فرابورس، کنار هر کدام از نمادها در تابلوهای بازار پایه (قرمز، نارنجی، زرد) عنوانی درج شده که بیانگر دلیل تقسیم‌بندی شرکت در بازار پایه است. این عناوین به شرح زیر است:

• انحلال: شرکت کلا منحل شده است و هیچ‌گونه فعالیتی ندارد!
• ورشکستگی: شرکت ورشکسته شده است! و بخاطر زیان انباشته قادر به پرداخت بدهی‌های خود نیست.
• عدم اظهارنظر: بخاطر ابهام در صورت‌های مالی، حسابرس هیچ‌گونه نظری پیرامون مقبولیت صورت‌های مالی ندارد.
• اظهارنظر مردود: بخاطر نقص‌های فراوان در صورت‌های مالی، حسابرس صورت‌های مالی شرکت را گمراه کننده می‌داند.
• لغو پذیرش شده: شرکت‌های پذیرش شده که بخاطر عدم رعایت دستورالعمل‌ها، لغو پذیرش و به بازار پایه منتقل شدند.
• قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور: شرکت‌ها بر اساس ماده ۳۶ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور موظف به انتشار اطلاعات مالی خود هستند.

تذکر: تمامی شرکت‌های مندرج در بازار پایه فرابورس، سالی 2 بار (انتهای ماه مرداد و دی) مورد بازنگری قرار می‌گیرند و در صورت تغییر شرایط به تابلوهای معاملاتی بالاتر یا پایین‌تر منتقل شوند.

در ادامه ویژگی‌های هر کدام از این 3 بازار پایه را خدمت شما توضیح خواهیم داد.

بازار پایه تابلوی زرد

کم ریسک‌ترین بازار پایه فرابورس، بازار پایه زرد است. طبق آخرین قوانین بازار پایه، شرکت‌های حائز شرایط زیر، در تابلو پایه زرد معامله خواهند شد.

1. مجموع روزهای تأخیر در ارائه صورت های مالی از 100 روز بیشتر نشود.
2. عدم ارائه صورت‌های مالی شرکت نباید 2 بار بیشتر شود. مدنظر داشته باشید که اگر بیش از 50 روز از موعد ارائه گزارش‌های مالی شرکت تفاوت بورس و فرا بورس بگذرد و صورت‌های مالی شرکت ارائه نشود 1 فرصت آن شرکت می‌سوزد! حتی اگر بعد از 50 روز صورت‌های مالی خود را ارائه کند.
3. ارائه حداقل یک صورت مالی حسابرسی شده

دامنه نوسان روزانه قیمت سهام شرکت‌های بازار پایه زرد 3 درصد است. همچنین اگر سهامی در 3 روز معاملاتی متوالی صف خرید یا صف فروش باشد دامنه نوسان قیمت روزانه به 5% افزایش می‌یابد. همچنین قیمت سهام هر شرکت در بازار پایه زرد مجاز است در 1 هفته معاملاتی حداکثر 15% نوسان قیمت داشته باشد.

بازار پایه تابلوی نارنجی

شرکت‌هایی که شرایط زیر را دارا باشند به تابلوی پایه نارنجی منتقل می‌شوند.

1. شرکت‌هایی که شرایط حضور در بازار پایه زرد و یا قرمز را نداشته باشند!
2. اظهارنظر حسابرس نسبت به صورت‌های مالی شرکت از نوع “عدم اظهارنظر” یا “اظهارنظر مردود” باشد.

دامنه نوسان قیمت سهام شرکت‌های بازار پایه نارنجی در یک روز معاملاتی 2 درصد است. همچنین اگر سهامی در 3 روز معاملاتی متوالی صف خرید و فروش باشد دامنه نوسان به 4% افزایش می‌یابد. همچنین حداکثر نوسان قیمت در 1 هفته معاملاتی برابر 10% است.

بازار پایه تابلوی قرمز فرابورس

پُر ریسک‌ترین بازار پایه فرابورس، بازار پایه قرمز است. شرکت‌های حائز شرایط زیر، در تابلو پایه قرمز درج خواهند شد.

1. اعلام انحلال شرکت با رای مجمع عمومی فوق‌العاده یا مراجع قضایی
2. اعلام ورشکستگی شرکت با رأی بدوی یا قطعی مراجع قضایی
3. عدم ارائه صورت‌های مالی شرکت در حداقل 3 سال مالی متوالی

دامنه نوسان روازنه در بازار پایه قرمز 1 درصد است. همچنین حداکثر نوسان قیمت در 1 هفته معاملاتی برابر 5% است.

نحوه خرید و فروش سهام در فرابورس

نحوه معامله سهام در این بازار کامل مشابه نحوه خرید و فروش سهام در بورس است. اما مدنظر داشته باشید شرکت‌های موجود در فرابورس عموما ریسک بالاتر و نقدشوندگی پایین‌تری تفاوت بورس و فرا بورس دارند. چرا که شرایط پذیرش شرکت‌ها در این بازار نسبت به بورس راحت‌تر است و شرکت‌های نسبتا کوچک‌تری پذیرفته می‌شوند.

اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش بورس را دارید به شما توصیه می‌کنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش بورس در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارس‌سهام باشید.