اوراق اختیار تبعی چیست؟

منظور از اوراق اختیار فروش تبعی در بورس چیست؟

وبگاه خدمات مدیریتی بصیر

اطلاعات تخصصی در زمینه های مدیریتی، حسابرسی، فن آوری اطلاعات و مشاوره حقوقی

اوراق تبعی در شرکت های مشاوره سرمایه گذاری

اوراق تبعی چیست؟

مفهوم اوراق اختیار فروش تبعی که به نوعی کارکردی همانند بیمه سهام دارد، در ایران بدینگونه است که سهامدار عمده یا همان ناشر این اوراق تضمین میکند سهمی را که در حال حاضر x ریال قیمت دارد، در سررسیدی مشخص، x ریال به عالوه درصدی از سود را که از قبل مشخص است، از سهامدار جزء خریداری کند. در واقع در این طرح سهام بر اساس نرخ بازده بدون ریسک با کف قیمتی تعیین شده توسط سهامدار عمده به اصطالح بسته می شود، حال آنکه سقف قیمت آن محدودیتی ندارد. بر همین مبنا ناشر اوراق اختیار فروش تبعی که سهامدار عمده می باشد، بازده مثبت مشخص، در سررسید مشخص برای سهامداران حقیقی و جز را تضمین میکنند. به زبان سادهتر اوراق اختیار فروش تبعی سهام، آپشنی است که پشتوانه آن خود سهم است و ریسک خریداری سهام را بر مبنای اوراق فاقد ریسک تضمین میکند. لذا به منظور بررسی نقش این اوراق در بازار سرمایه به دلیل درگیر بودن طرف تقاضا و عرضه هر کدام به نوعی باید هم از دید سهامداران جز و هم از دید ناشران به این سازوکار پرداخت. بررسی این اوراق در گروه خدمات مدیریتی بصیر بر عهده شرکت مشاوره و سرمایه گذاری دیدگاهان نوین می باشد.

استقبال از اروراق تبعی در شرکت های مشاوره ای سرمایه گذاری

کوتاه بودن فرآیند انتشار این اوراق و همچنین کوتاه بودن فرآیند تامین مالی از آن جهت که شرایط تامین نقدینگی کوتاه مدت شرکتهایی که به لحاظ شرایط اقتصادی با مشکل نقدینگی مواجه هستند و سهام باالیی نیز دارند را تسهیل میکند، از طرف ناشران مورد استقبال قرار گرفته است. همچنین در صورت تمایل به حفظ سهام و عدم انتقال مالکیت از طریق بازار سرمایه این اوراق یکی از بهترین ابزارها میباشند. از طرف دیگر به علت عدم بررسیهای دقیق برای تعهدات قیمتی در اوراق منتشره به دلیل عدم اطالع کامل از سازوکار این اوراق در مدت زمان حضور این اوراق در بازار باعث ضرر در اکثر شرکتهای منتشرکننده شده است. عموما سهامدارانی که بدون

بررسی دقیق اقدام به انتشار اوراق تبعی کردند باعث متحمل شدن زیان در تاریخ سررسیدها شدهاند. این موضوع باعث میشود در وضعیت رکود بازارها و کاهش مداوم قیمت سهامهای ناشر اوراق تبعی به دلیل موظف بودن شرکت به پرداخت وجه نقد در سررسید سودآوری شرکت را کاهش داده و سهامداران عمده را متضرر میکند. هرچند از ابتدا نقش اهرمی این اوراق برای افزایش رونق بازار سرمایه مطرح بوده اما تجربهی انتشار این اوراق نشان میدهدکه این اوراق نمیتواند مانعی برای ادامه پیدا کردن روندهای نزولی شکل گرفته برای سهام شرکتها باشد. در کل می توان گفت عدم آگاهی عمومی نسبت به سازوکار این اوراق به ویژه از طرف ناشران و مبهم بودن ایفای تعهدات شرکتها در سررسید دالیل اصلی عدم استقبال از آنها بوده است.

تاثیر اوراق تبعی بر بازدهی شرکت ها

به طور کلی بر اساس مطالعات انجام شده به روش توصیفی در بازار بورس و بر اساس محاسبات انجام شده استفاده از اوراق آتی سبب افزایش بازدهی شرکتها شده است. شرکتهایی که از اوراق تبعی استفاده کرده اند برای قبل و بعد از استفاده تفاوت معنی داری در بازدهیشان رخ نداده است. شرکتهایی که از اوراق آتی استفاده کرده اند بازدهی بیشتری نسبت به شرکتهای مشابه که از اوراق آتی استفاده نکرده اند بدست آورده اند و همچنین شرکتهایی که از اوراق تبعی استفاده کرده اند بازدهی بیشتری نسبت به شرکتهای مشابه که از اوراق

آتی استفاده نکرده اند بدست آورده اند. این یافته ها نشان می دهد که استفاده از اوراق مشتقه توسط بازار درک شده و بازده مثبت آن بر حجم مبادالت باعث اوراق اختیار تبعی چیست؟ افزایش تقاضا و بهبود بازده سهام شرکتهای دارنده اوراق مشتقه شده است.

برآیند کلی دیدگاههای متفاوت را نسبت به اوراق تبعی

این اوراق از آن جهت که با حفظ مالکیت امکان تامین مالی برای شرکت ها را فراهم کرده اند نقش موثری برای شرکت ها داشته اند اما به دلیل تضمین حداقل سود و الزام پرداخت آن عموما به دلیل خطای برآوردی منجر به زیان آوری برای برخی از آنها شده است. اما از دید سهامداران خرد به دلیل پوشش ریسک قابل توجه ای به ویژه در زمان رکود بازار مورد استقبال بوده است به گونه ای که تقاضا برای این اوراق و به دنبال آن تقاضا برای خرید سهام شرکت های ناشر این اوراق را افزایش داده است. همان گونه که قبال گفته شد این اوراق با هدف حمایت از بازار طراحی شده اند که هرچند سازوکار آنها در این راستا قرار دارد اما به نظر می رسد بجز ایفای نقش تامین کند.

مزایا و معایب اوراق تبعی

مزایا

سهامداران عمده دیگر برای حمایت از سهامشان لازم نیست که درصد سهامداری خود در بورس را افزایش دهند بلکه با انتشار این اوراق می‌توانند ریسک سرمایه گذاری را پوشش داده و در عین حال از سهامشان حمایت کنند.

انتشار این اوراق موجب افزایش تقاضا برای سهام پایه و بازگشت اعتماد سرمایه گذاران به بازار خواهد شد.

مدیریت و پوشش ریسک برای سهامداران خرد

حداقل بازدهی 20 درصدی این مزیت را دارد که اگر قیمت سهم افزایش یافت لزومی برای تعهد سهامدار عمده وجود ندارد.

معایب

عدم وجود بازار ثانویه

الزام داشتن سهام پایه به هنگام خرید این اوراق

وجود سقف خرید برای اوراق اختیار تبعی چیست؟ هر کد معاملاتیندگی مالی و پوشش ریسک در جلوگیری از نزول بیشتر بازار موفق نبوده اند.

اوراق اختیار تبعی چیست؟

توفیق آنلاین: در بازار سهام ایران که تنها در جهت رشد بازار می‌توان سود کرد، افت شدید قیمت‌ها باعث ترس و هراس سهامداران می‌شود؛ به گونه‌ای که گاه شاهد تصمیمات هیجانی در رابطه با فروش سهم هستیم.

اوراق‌تبعی ایده‌ای بود که هم‌زمان با ریزش شدید بورس تهران از سمت مسوولان بازار سرمایه به فعالان ابلاغ شد. این اوراق با توجه به نگرانی‌هایی که سهامداران خرد داشتند، به‌عنوان ابزاری برای بیمه کردن ارزش سهام معرفی شد تا توسط آن نوسانات و زیان سهم بیمه شود. در واقع سهامدار می‌تواند با در اختیار داشتن اوراق تبعی ریسک سیستماتیک را به حداقل برساند.

ناشر اوراق‌تبعی با توجه به شناختی که نسبت به سهم و پتانسیل‌های آن دارد، اوراق با قیمت مشخص را منتشر می‌کند و کسی که این اوراق را خریداری می‌کند در تاریخ اعمال در صورتی‌که قیمت سهم پایین‌تر از نرخ اعمال اوراق تبعی باشد زیان او جبران می‌شود. لازم به‌ذکر است که ناشر اوراق تبعی در بازار سرمایه ایران معمولا سهامدار عمده بوده یا تامین مالی ناشر توسط سهامدار عمده صورت می‌گیرد.

فرایند اجرایی اوراق تبعی

اطلاعیه اوراق تبعی منتشر می‌شود و پس از بازگشایی تا اتمام حجم عرضه مورد نظر، هر شخص سرمایه‌گذاری می‌تواند ورقه تبعی را خریداری کند.

ساز و کار اولیه این طرح به این شکل است که ناشر، اوراقی را تحت‌عنوان آپشن یا اختیار فروش تبعی منتشر می‌کند و از این طریق ریسک سرمایه‌گذاران خرد را کاهش می‌دهد. با این طرح سهام به‌طور کامل بیمه می‌شود، اما امکان انجام معاملات ثانویه روی اوراق تبعی وجود ندارد و خریدار فقط می‌تواند از اختیار خود استفاده کند، اما در عین حال کسی‌که یک آپشن را خریداری کرده آسودگی‌خاطر دارد که این سهام را در یک دوره مشخص بالاتر از رقم کنونی به فروش خواهد رساند.

نکته‌ای که باید به اوراق اختیار تبعی چیست؟ آن توجه کرد این است که این اوراق در بازار ثانویه عرضه نمی‌شوند و بنابراین قابل معامله نیستند.

فرجام این اوراق یکی از دو حالت ذیل است:

۱. درصورتی‌که قیمت پایانی سهم پایه در روز سررسید بزرگ‌تر یا مساوی قیمت اعمال باشد، «اوراق اختیارفروش تبعی» اعمال آن بی‌معنی است چرا‌که دارنده اختیار می‌تواند سهم خود را با قیمت بالاتر در بازار سهام به فروش برساند.

۲. درصورتی‌که قیمت پایانی سهم پایه در روز سررسید از قیمت اعمال کمتر باشد، اعمال «اوراق اختیار فروش‌تبعی» منوط به ارائه درخواست از سوی سهامدار و از طریق کارگزار وی به بورس حداکثر تا ساعت‌۱۳ آن روز انجام خواهد شد.

لازم به ذکر است کسانی می‌توانند اوراق اختیار تبعی را بخرند که مالک سهام پایه باشند. بدیهی است که تعداد سهم باید به‌اندازه اوراق تبعی یا از آن بیشتر باشد. در صورت خرید اوراق‌تبعی فروش، حتما باید سهم مورد‌نظر تا تاریخ اعمال نگهداری شود و در صورت فروش سهم، برگه‌های اختیار فروش‌تبعی خود به خود ابطال می‌شود.

فرض کنید که قیمت اعمال برای اختیار تبعی فروش یک سهم در تاریخ سررسید ۱۵۰۰ تومان و قیمت پایانی سهم در آن تاریخ ۱۰۰۰ تومان باشد. دارنده اختیار به دلیل بالاتر بودن قیمت اعمال اختیار خود می‌تواند سهم خود را با قیمت ۱۵۰۰ تومان به ناشر اوراق تبعی بفروشد یا ما‌به‌التفاوت قیمت سهم و قیمت اختیار را به‌صورت نقدی دریافت کند. چگونگی اعمال آن در اطلاعیه منتشر‌شده اعلام می‌شود که می‌تواند نقدی یا سهمی باشد.

احتمال رشد قیمت سهام با نزدیک شدن به تاریخ اعمال!؟

با توجه به ریزش‌های اخیر بازار سرمایه و راه‌حل‌هایی که برای آن مطرح می‌شد موضوع سهام تبعی نیز مورد‌توجه ارکان بازار قرار گرفت. در کل انتظار می‌رفت که سهامداران با توجه به تضمین حداقل سود مورد انتظار از نوسانات بازار هراسی نداشته باشند و تصمیمات هیجانی اتخاذ نکنند. حال با نزدیک‌شدن به تاریخ اعمال برخی از اوراق تبعی منتشر شده آنچه که اهمیت دارد سیاست ناشر اوراق تبعی در روزهای منتهی به روز سررسید است.

برخی از اهالی بازار سرمایه معتقدند با توجه به اینکه در اکثر سهم‌ها قیمت اعمال از قیمت روز سهام بیشتر است، این امکان وجود دارد که ناشر برای اجتناب از زیان قیمت سهم را تا قیمت اعمال بالا ببرد.

به‌نظر می‌رسد که با توجه به حجم اوراق تبعی موضوع حمایت ناشر اوراق تا رسیدن قیمت سهم به قیمت اعمال چندان قابل‌استناد نبوده و این مساله‌ای نیست که ناشر اوراق بخواهد روند سهم را به هر قیمتی و در بازار منفی تا تاریخ سررسید تغییر دهد؛ چرا‌که بالا بردن قیمت سهم در بازار منفی هزینه به‌‌مراتب بیشتری را به سهامدار عمده تحمیل می‌کند. علاوه بر آن با توجه به قیمت سهام پس از ریزش‌های اخیر، ناشر اوراق می‌تواند سهم‌ها را در بازه‌های نسبتا ارزنده خریداری کند.

به‌عنوان نمونه قیمت ورقه تبعی بانک صادرات که در تاریخ ۲۳/ ۱۲/ ۱۳۹۹ سررسید می‌شود، ۳۷۵۰ ریال است. اگر برای مثال قیمت پایانی سهم در نزدیکی تاریخ اعمال ۳هزار ریال باشد، با توجه به حجم ۵ میلیاردی اوراق تبعی سهم، حداکثر زیان ناشی از اعمال حدود ۴۰۰ میلیارد تومان است. گذشته از آن به نظر می‌رسد بخشی از دارندگان اوراق‌تبعی قبل از سررسید سهام خود را فروخته و اوراق تبعی آنها باطل شده باشد. بنابراین در ظاهر هزینه رشد قیمت سهم تا قیمت اعمال به مراتب بیشتر از زمانی است که ناشر اقدام به خرید سهام به‌صورت نقدی یا سهمی در تاریخ اعمال کند.

با توجه به اینکه انتظار می‌رود بازار طی هفته‌های آتی با افزایش تقاضا رو‌به‌رو باشد و با توجه به افت قیمت سهام و جذابیت خرید آنها، ممکن است ناشر اوراق تبعی جهت تامین مالی برای زمان اعمال ترجیح دهد با فروش سهام در بازار تامین نقدینگی کند. این موضوع می‌تواند به‌نوعی منجر به رشد حجم عرضه در بازار شود.

سیاست جدید تحریک تقاضا در بورس

اقتصادنیوز: بورس تهران از عرضه اوراق های اختیار فروش تبعی 13 نماد بورسی از شنبه 18 اردیبهشت خبر داد. به نظر میرسد برای سایر نمادهای بورسی هم انتشار این اوراق در راه باشد. اما هدف سیاستگذار از انتشار این اوراق چیست؟

به گزارش اقتصادنیوز، براساس اطلاعیه جدید بورس تهران از شنبه 18 اردیبهشت برای 13 نماد #فارس #همراه #فملی #فولاد #وبصادر #وبملت #وتجارت #شپنا #شتران #شبندر #خساپا #خودرو #اخابر اوراق اختیار فروش تبعی، عرضه میشود. البته اخبار رسیده حاکی از آن است که برای سایر نمادهای بازار نیز انتشار و عرضه این اوراق در راه باشد.

در شرایط استفاده از این اوراق آمده است همه اشخاص دارنده در صورتی میتوانند اوراق تبعی خود را در سررسید اعمال کنند که، سهام پایه و اوراق تبعی آن را در یک روز خریداری کرده باشند. در واقع نهاد ناظر به دنبال تحریک تقاضا و ورود نقدینگی و پول تازه نفس است. همچنین اکثر این اوراق معاملات ثانویه نیز دارند.

خریداران این اوراق هم صندوق های سرمایه گذاری در اوراق با درآمد ثابت خریدار این اوراق خواهند بود. با توجه به قیمت اعمال اوراق در یک بازه یک سال و نیم، بازدهی مناسبی برای این صندوق‌ها خواهد داشت؛ با کمترین ریسک ممکن!

برای ارزیابی مکانیزم درنظرگرفته بورس در بازار اوراق اختیار تبعی چیست؟ باید به بررسی ماهیت اوراق اختیار فروش تبعی پرداخت.

یکی از ابزارهایی که بورس برای عمق بخشی به بازارهای یک طرفه ای همچون بازار سهام در ایران استفاده می‌کند، اوراق اختیار تبعی فروش است. در واقع هدف سیاست‌گذار از این کار کنترل فشار فروش در بازار از سمت حقیقی ها و امیدواری آن ها به کسب حداقل سود تضمین شده در بازار پُرریسک سهام است. البته این اوراق را تنها دارندگان سهام آن شرکت می خرند و شرایط و قیمت‌های آن هم براساس ارزیابی سهامدار عمده صورت میگیرد. در بخشنامه اخیر اختیار فروش تبعی 13 نماد بورسی که از روز شنبه صورت میگیرد، خریداران، صندوق های سرمایه گذاری اوراق با درآمد ثابت درنظرگرفته شده اند و هدف ورود پول جدید و تحریک تقاضاست.

این اوراق در یک معنای مصطلح بیمه نامه سهام محسوب میشوند که میخواهد از زیان بیشتر سهامداران در یک محدوده مشخص جلوگیری کند. در انتشار این اوراق، سهامدار عمده اوراق را در یک قیمت ارزیابی شده در اوراق در یک سررسید مشخص اعمال میکنند.

به طور معمول در اوراق اختیار فروش تبعی در زمان سررسید دو اتفاق میافتد:

در حالت نخست یا اینکه قیمت پایانی سهم در روز سررسید مساوی و کوچک‌تر از قیمت اعمال شده در اوراق است که در این صورت مکانیزم و اوراق موردنظر خود به خود از دور خارج میشوند و برگه های کاغذی بیش نیستند. در اینصورت دارنده سهام تنها پولی از بابت جلوگیری از زیان پرداخت میکند و به نوعی به مثابه بیمه نامه سهم خود را بیمه کرده است. دراین میان تنها درآمدی نصیب شرکت میشود که وارد چرخه درآمدی میشود و میتواند در یک وضعیت برد برد دوباره به نفع سهامداران و شرکت باشد.

در حالت دوم، قیمت پایانی سهم در روز سررسید بزرگ‌تر از قیمت اعمال شده در اوراق است که در این صورت مکانیزم اوراق و اثرگذاری آن ها به کار می‌افتد؛ شرکت یا مابه التفاوت میان قیمت اعمال شده و قیمت پایانی را محاسبه میکند و به دارنده سهم پرداخت میکند یا اینکه سهام را با همان قیمت اعمال شده در اوراق از سهامدار خریداری میکند. در اینصورت سهامدار با خیال راحت، نگران زیان نخواهد بود و دارنده سهم نیز به دلیل ارزیابی اش از آینده روبه رشد سهام، از دارایی ارزشمندتری برخوردار خواهد بود که دوباره به صورت برد برد به نفع سهامداران و شرکت خواهد بود.

بیمه کردن سهم توسط انتشار اوراق اختیار فروش تبعی چگونه است؟

بیمه کردن سهم توسط انتشار اوراق فروش تبعی چگونه است؟

همه افراد بعد از خرید هر کالا یا خدماتی تمایل به بیمه کردن آن دارند و دوست دارند که آن کالا و یا خدمت یک ضمانتی داشته باشد. در مورد افرادی که در بازار بورس و فرابورس سرمایه گذاری کرده اند و سهام شرکت ها را خریداری می کنند هم هیمن داستان صدق می کند و این افراد علاقه به بیمه کردن سهام خود دارند. با توجه به گستردگی و متنوع بودن بازار سهام امکان بیمه کردن سهام وجود دارد البته توسط انتشار اوراق اختیار فروش تبعی. در این قسمت از پست قصد داریم که به سوال ” بیمه کرن سهم توسط انتشار اوراق اختیار فروش تبعی چگونه است؟ ” پاسخ بدهیم، چرا که میدانیم موضوع بسیار وسوسه انگیزی برای سهامداران و سرمایه گذاران است. در واقع اوراق اوراق اختیار فروش تبعی فروش تبعی، اوراقی هستند که یک شرکت به منظور بیمه کردن سهام خود تصمیم به انتشار آن بین سهامداران خود میکند. شرکت در نوسانات شدید و هیجانات منفی بازار، متعهد میشود که مقدار مشخصی از سهام سهامداران را در تاریخ مشخصی خریداری کند.

منظور از اوراق اختیار فروش تبعی در بورس چیست؟

مباحثی که در این پست مورد بررسی قرار می گیرند:

• منظور از اوراق اختیار فروش تبعی در بورس چیست؟
• بیمه کردن سهم توسط انتشار اوراق اختیار فروش تبعی چگونه است؟
• ویژگی های اوراق اختیار فروش تبعی

منظور از اوراق اختیار فروش تبعی در بورس چیست؟

اوراق اختیار فروش تبعی در واقع یک ضمانت برای جلوگیری از ضرر و زیان و به نفع سهامدار است. با استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی ریسک سیستماتیک را در معاملات سهام کاهش می دهیم. اگر سهامداری اوراق اختیار فروش تبعی داشته باشد پس از گذشت زمانی مشخص اگر نرخ واحد سهم مد نظر در تاریخ مقرر آتی دچار کاهش شود، سهام‌دار با استفاده از قرارداد اختیار فروش تبعی می‌تواند اصل سرمایه خود را دریافت کند و اگر نرخ هر واحد سهم در تاریخ اعمال افزایش پیدا کند سهامدار میتواند به سادگی و بدن استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی سود خود را دریافت کند.

انتشار اوراق اختیار فروش تبعی به دو روش انجام می شوند که عبارت اند از: روش اروپایی و روش آمریکایی. در ایران از شیوه اروپایی استفاده می‌شود.

• روش اروپایی اواراق اختیار فروش تبعی بدین صورت است که، اوراق اختیار فروش فروش تبعی در تاریخ سر رسید انجام می پذیرد.
• و در روش آمریکایی بدین صورت است که شخص سرمایه‌گذار در هر تاریخی تا سررسید می‌تواند برای اعمال اوراق اقدام کند.

بیمه کردن سهم توسط انتشار اوراق اختیار فروش تبعی چگونه است؟

برای بیمه کردن سهام و اوراق اختیار تبعی چیست؟ استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی باید شرایط زیر را رعایت کرد:

1. سهامداران تنها تعداد محدودی از اوراق اختیار فروش تبعی را میتوانند خریداری کنند.
2. حتما در زمان خرید اوراق اختیار فروش باید مالک سهام شرکت باشید.
3. حداکثر تعداد اوراق قابل خریداری برای شما معادل تعداد سهام شماست.اوراق اختیار تبعی چیست؟
4. سهامدارانی که اوراق اختیار فروش تبعی را خریداری کرده اند نمی توانند ان را به فرد دیگری به فروش برسانند.
5. در صورتی که بعد از خرید اوراق بخشی از سهام خود را بفروشید و در نتیجه‌ی این معامله، تعداد اوراق شما بیشتر از تعداد سهام شود، در پایان روز معاملاتی اوراق مازاد اعتبار خود را از دست می‌دهد و هزینه‌ای بابت این موضوع به شما برگشت داده نخواهد شد.
6. اوراق اختیار فروش تبعی تا قبل از سررسید غیر قابل معامله‌اند.
7. در صورتی که در روز سررسید قیمت پایانی سهم، بیشتر یا مساوی قیمت اعمال باشد، به صورت خودکار اوراق اعتبار خود را از دست می‌دهند و نیازی به درخواست خاصی نیست.
8. در مواردی که حقوق مشتری با تاخیر پرداخت شود، سود روزشمار بر اساس فرمولی که در زمان انتشار اوراق توسط شرکت ارائه شده، به مشتری تعلق می‌گیرد.

ویژگی های اوراق اختیار فروش تبعی

ویژگی های اوراق اختیار فروش تبعی

اگر شرکتی تصمیم به انتشار اوراق اختیار فروش تبعی می کند باید قبل از هر کاری باید اطلاعیه عرضه منتشر کند و سهامداران و سرمایه گذاران بایستی قبل از خرید اوراق اختیار فروش تبعی باید اطلاعیه را مورد بررسی و مطالعه قرار دهند. فرم اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش تبعی از ویژگی هایی برخوردار است که در قسمت زیر به آن ها می پردازیم:

منظور از سهم پایه در اوراق اختیار فروش تبعی سهمی است که اوراق اختیار فروش تبعی مبتنی بر آن است.

قیمت اعمال در واقع قیمتی است که عرضه کنند متعهد میشود که سهام پایه اوراق اختیار فروش تبعی را در تاریخ اعمال با آن قیمت تسویه کند.

تاریخی است که برای اعمال اوراق اختیار فروش تبعی تعیین می‌شود.

یکی از عناوینی که در اطلاعیه اوراق اختیار فروش تبعی وجود دارد کارگزار عرضه کننده است و به کارگزاری گفته میشود که عاملیت از “عرضه کننده”، عرضه “اوراق اختیار فروش تبعی” اوراق اختیار تبعی چیست؟ را انجام می دهد.

به فاصله زمانی بین اولین روز معاملاتی تا آخرین روز معاملاتی اوراق اختیار فروش تبعی را دوره معاملاتی می گویند.

به بیشترین و حداکثر ترین تعداد اوراق اختیار فروش تبعی که یک فرد حقیقی با حقوقی میتواند خریداری کند را سقف خرید می گویند.

سقف اوراق اختیار فروش تبعی که از سوی عرضه‌کننده طی دوره معاملاتی عرضه خواهد شد.

حداقل عرضه اوراق اختیار فروش تبعی توسط عرضه کننده در یک روز است.

همانطور که از نامش پیداست، به قیمتی که در بازار توسط شرکت منتشر کننده این اوراق اختیار فروش تبعی فروخته میشوند می گویند.

اوراق اختیار فروش تبعی؛ ارزش دارایی خود را بیمه کنید!

در کشور ما به خاطر وجود تورم بالا، ارزش پول به مرور زمان کم می‌شود. به همین دلیل نباید سرمایه یا دارایی خود را به شکل وجه رایج نگه داشت. پس در این شرایط چه باید کرد؟‌ در واقع منطقی‌تر آن است که دارایی خود را وارد بازارهای مالی کنید. ولی شما نمی‌توانید هیچ‌یک از بازارهای مالی را بیابید که بدون ریسک باشند. اما اوراق اختیار فروش تبعی که از انواع اوراق اختیار معامله است، از جمله ابزارهای جذاب بازارهای مالی محیوب می‌شود که برای کاهش ریسک معاملات ایجاد شده‌اند. اوراق اختیار فروش تبعی چه سازوکاری دارند و چگونه منجر به کاهش ریسک می‌شوند؟

اوراق اختیار معامله چیست؟

اوراق اختیار فروش تبعی یکی از انواع اوراق اختیار معامله محسوب می‌شود. بنابراین بهتر است پیش از پرداختن به اختیار فروش تبعی، آشنایی مختصری با اوراق اختیار معامله پیدا کنیم. اوراق اختیار معامله یک نوع قرارداد است که خریدار و فروشنده آن بر سر خرید یا فروش یک دارایی با قیمت معین و تا یک تاریخ مشخص توافق می‌کنند. به این ترتیب قیمت دارایی در چنین معامله‌ای تا تاریخ انجام معامله ثابت می‌ماند و عواملی از قبیل تورم یا نوسانات قیمت بازار نمی‌تواند تاثیری بر قیمت مورد توافق طرفین قرارداد بگذارند.

از این رو، قرارداد اختیار معامله گونه‌ای از ابزارهای کنترل ریسک در بازارهای مالی محسوب می‌شود و استفاده از آن در بازارهای پرنوسان می‌تواند دارایی افراد را بیمه کند. اوراق اختیار معامله به دو دسته اوراق اختیار فروش و اوراق اختیار خرید تقسیم می‌شوند.

بیشتر بخوانید

اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

توضیحات را با یک اوراق اختیار تبعی چیست؟ جمله ساده آغاز می‌کنیم. استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی مانند این است که بخواهید سهام خود را بیمه کنید. به این ترتیب هنگام نوسانات و روزهای منفی بازار، سهام شما به نوعی بیمه خواهد بود. ناشر که از بازار و پتانسیل‌های آن آگاه است، اوراقی را منتشر می‌کند. خریداران اقدام به خرید این اوراق می‌کنند تا بتوانند ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهند. اگر در تاریخ اعمال، قیمت سهم از قیمت اعمال کمتر باشد، ضرر و زیانی متوجه فرد نخواهد بود. حتی در بدترین شرایط، سرمایه‌گذار اصل سرمایه خود را باز پس خواهد گرفت.

باید به این نکته توجه کنید که تنها سهام‌دار عمده است که می‌تواند این اوراق را به فروش برساند. افرادی که این اوراق را خریداری می‌کنند، در حقیقت با این کار دارایی خود را از ضرر و زیان‌ در امان نگه می‌دارند. اختیار فروش تبعی یکی از بهترین ابزارهایی است که برای کم کردن ریسک سرمایه‌گذاری از آن استفاده می‌شود.

سرمایه‌گذاران با تکیه بر چنین امکانی، می‌توانند از بازده و برآیند سرمایه‌گذاری خود مطمئن باشند. به عبارت دیگر اگر قیمت هر برگه سهام در تاریخ اعمال کم شود، سهام‌دار می‌تواند به کمک قرارداد اختیار فروش تبعی، سود سرمایه خود را نیز دریافت کند.

اگر هر برگه سهام در تاریخ اعمال با رشد قیمت مواجه شود، سهام‌دار می‌تواند سود خود را بدون استفاده از اختیار فروش تبعی به دست آورد. چنین ابزاری باعث ایجاد یک حاشیه امن برای سهام‌داران می‌شود. به این ترتیب آن‌ها می‌توانند با خیالی آسوده دست به معامله بزنند و نگران ریسک سرمایه‌گذاری نباشند.

مفاهیم و اصطلاحات مربوط به قرارداد اوراق اختیار تبعی چیست؟ اختیار فروش تبعی

در خصوص اوراق اختیار فروش تبعی چند اصطلاح مهم وجود دارد که باید با مفهوم آن آشنا شویم:

• سهم پایه: این سهم همان سهمی است که اوراق اختیار فروش تبعی برای آن در نظر گرفته شده است. در واقع این سهم توسط اوراق اختیار فروش بیمه خواهد شد.

• قیمت اعمال:‌ قیمتی که عرضه‌کننده اوراق فروش موظف است در تاریخ اعمال، بر اساس آن عمل کند.

• تاریخ اعمال: تاریخی است که در آن اوراق اختیار فروش تبعی اعمال می‌شود.

• دوره معاملاتی:‌ این دوره نشان‌دهنده فاصله میان اولین و آخرین روز معاملاتی اوراق اختیار فروش تبعی است.

• سقف خرید: این اصطلاح به معنای حداکثر تعداد اوراق تبعی قابل خرید به ازای هر کد حقیقی و حقوقی است.

• کل حجم عرضه: تعداد کل اوراق تبعی که ناشر سهام هر روز منتشر می‌کند.

• قیمت عرضه اوراق تبعی: این مورد برابر است با قیمت فروش اوراق اختیار فروش تبعی توسط ناشر. البته این قیمت، روزانه بر مبنای فرمولی مشخص محاسبه می‌شود.

شیوه اجرای اختیار فروش تبعی در ایران

این اوراق در سراسر جهان نیز وجود دارند. اما دو شیوه اجرایی آن عبارتند از روش اروپایی و روش آمریکایی. در شیوه اروپایی، زمان اعمال اوراق اختیار اوراق اختیار تبعی چیست؟ فروش تبعی در تاریخ سررسید اوراق است؛ یعنی شخص زودتر از این تاریخ نمی‌تواند از اوراق خود استفاده کند. اما در نوع آمریکایی، سرمایه‌گذار در هر زمان تا رسیدن به سررسید می‌تواند از این اوراق استفاده کند. شیوه مرسوم در ایران نیز همان شیوه اروپایی است. یعنی تنها در تاریخ سررسید است که سرمایه‌گذار قادر خواهد بود از اوراق خود استفاده کند.

نحوه خرید و استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی

برای درک بهتر مفهوم اختیار فروش تبعی و روش خرید و استفاده از این قرارداد بهتر است یک مثال ارائه کنیم. فرض کنید شخصی ۴۰۰ هزار برگه سهام شرکت فولاد را خریداری کرده است. در این مثال قیمت هر واحد از این سهم را برابر با ۳۵۰۰ تومان در نظر می‌گیریم. حال در نظر بگیرید که این شخص به منظور کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، اقدام به خرید اوراق اختیار فروش تبعی کرده است. قیمت اعمال این اوراق را ۳۷۰۰ و سررسید آن را چهار اوراق اختیار تبعی چیست؟ ماه آینده در نظر بگیرید.

این نکته را در خاطر داشته باشید که سرمایه‌گذار باید معادل اوراق فروش تبعی، سهام پایه را در سبد سهام خود داشته باشد. در این مثال، شخص اگر ۴۰۰ هزار سهم شرکت فولاد را نداشت، نمی‌توانست به همین تعداد، اختیار فروش خریداری کند. یعنی خرید ۴۰۰ هزار برگه اوراق اختیار فروش تبعی تنها در صورت داشتن همین تعداد سهام فولاد امکان‌پذیر است.

البته هر کد بورسی تنها می‌تواند تعداد محدود و مشخصی از اوراق فروش تبعی را خریداری کند. این امر در اطلاعیه فروش مشخص می‌شود. اگر قیمت عرضه هر برگه اوراق تبعی را یک ریال در نظر بگیریم، خریدار در این مثال باید ۴۰ هزار تومان برای خرید ۴۰۰ هزار برگه اوراق فروش تبعی بپردازد.

به این نکته هم توجه کنید که به تعداد اوراق اختیار فروش، باید سهام پایه را تا زمان سررسید اوراق در سبد خود نگهداری کنید. در این مدت امکان فروش این تعداد از سهام وجود نخواهد داشت.

بیشتر بخوانید

حال با توجه به مثال مذکور،‌ می‌خواهیم حالت‌های ممکن را بررسی کنیم.

حالت اول: کاهش قیمت سهام در تاریخ اعمال

فرض کنید که قیمت سهام فولاد به ۲۵۰۰ تومان کاهش پیدا کند. هنگامی که سرمایه‌گذار تصمیم به اعمال اختیار فروش خود می‌گیرد، ناشر موظف اوراق اختیار تبعی چیست؟ است سهام را در تاریخ سررسید با قیمت اعمال خریداری کند. در این مثال قیمت اعمال برابر با ۳۷۰۰ تومان است. در چنین شرایطی، نه تنها ضرری متوجه سرمایه‌دار نشده است، بلکه او روی هر برگه ۲۰۰ تومان نیز سود کرده است. چرا که سهام شرکت فولاد را با قیمت ۳۵۰۰ تومان خریداری کرده بود و اکنون آن را به قیمت ۳۷۰۰ تومان فروخته است. به این ترتیب ریسک سرمایه‌گذاری از بین می‌رود و حتی سود نیز جانشین آن خواهد شد.

حالت دوم: افزایش قیمت سهام در تاریخ اعمال

این مورد برعکس حالت اول است. فرض کنید قیمت سهام شرکت فولاد به ۳۸۰۰ تومان برسد. در چنین وضعیتی سرمایه‌گذار از اوراق اختیار فروش تبعی استفاده نخواهد کرد. چرا که قیمت فعلی سهم از قیمت اعمال اوراق اختیار فروش بالاتر است.

حالت سوم:‌ عدم تغییر قیمت سهام در تاریخ اعمال

در چنین شرایطی قیمت سهام در بازار با قیمت اعمال یکی خواهد بود. در این مثال قیمت اعمال ۳۷۰۰ تومان بود. پس اگر قیمت سهام هم در تاریخ اعمال برابر با ۳۷۰۰ تومان باشد، شاهد حالت سوم خواهیم بود. چنین شرایطی هیچ سود و زیانی برای سرمایه‌گذار به همراه ندارد.

دقت کنید که در هر یک از سه حالت مذکور، سرمایه‌گذار باید مبلغ ۴۰ هزار تومان بابت خرید اوراق اختیار فروش تبعی پرداخت کند. البته این مبلغ در ازای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری ناچیز است.

چه سهم‌هایی اوراق اختیار فروش تبعی منتشر می کنند؟

شرکت‌هایی که سهام خود را در بازار بورس منتشر کرده‌اند، می‌توانند برای سهام خود، اوراق اختیار فروش تبعی منتشر کنند. در صورتی که شرکتی تصمیم بگیرد که این اوراق را برای سهام خود در نظر بگیرد، اطلاعیه‌ای در این زمینه منتشر می‌کند تا سهام‌داران و سرمایه‌گذاران از این مساله مطلع شوند. شرکت‌ها در اطلاعیه‌ای که در خصوص این قرارداد منتشر می‌کنند، روش استفاده و جزییات شرایط در نظر گرفته شده در این اوراق را نیز ذکر می‌کنند.

همانطور که گفته شد، شرکت‌ها با انتشار این اوراق، قیمت سهام خود را برای سهام‌داران بیمه می‌کنند و باید در نظر داشت که شرط استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی، دارا بودن تعداد سهامی معادل اوراق اختیار فروش و حفظ آن تا تاریخ سررسید این قرارداد است.

مزایای اوراق اختیار فروش تبعی

1. سهام‌داران عمده به منظور حمایت از سهام خود معمولا دارایی خود را افزایش می‌دهند. اما در روش استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی دیدگاه متفاوت است. در واقع استفاده از این اوراق منجر به کاهش ریسک سرمایه‌گذاری و پوشش ارزش سهام خواهد شد.
2. چنانچه شاهد افت قیمت سهام در اثر هیجانات منفی بازار باشیم، اوراق مذکور با ایجاد حاشیه امن، شرایط بسیار مساعدی برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند.
3. در صورت وجود چنین اوراقی، سهم با تقاضای بیشتری مواجه خواهد شد. همچنین این امر موجب اعتماد سهام‌داران و سرمایه‌گذاران خواهد شد.
4. به کمک این ابزار می‌توان مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری را به بهترین شیوه انجام داد. هم‌چنین در بدترین شرایط، نتیجه خرید چنین اوراقی پس گرفتن اصل سرمایه خواهد بود که در مقایسه با فروش سهام در قیمت پایین، خود می‌تواند به عنوان سود تلقی شود.

معایب اوراق اختیار فروش تبعی

• چنین اوراقی در بازار ثانویه جایی ندارند.

بیشتر بخوانید

• تنها در صورتی می‌توان این اوراق را خریداری کرد که سهام پایه در پرتفوی موجود باشد. یعنی اگر سهام فولاد را در سبد خود نداشته باشید، نمی‌توانید اوراق اختیار فروش تبعی فولاد را خریداری کنید.
• سقف خرید نشان از محدودیت خرید اوراق اختیار فروش دارد. این امر نکته‌ای منفی تلقی می‌شود.
• تعهد ناشر پس از تاریخ اعمال از بین می‌رود.
• امکان دارد قبل از تاریخ اعمال، به کمک هیجانات مثبت و یا جلوگیری از انتشار اطلاعیه‌های منفی، تلاش‌هایی برای عدم کاهش قیمت سهم انجام شود.
• سهام‌دار تنها در صورتی می‌تواند سهام پایه را به فروش برساند که تعداد آن از تعداد اوراق تبعی بیشتر باشد. اما در صورتی که با فروش سهام، تعداد اوراق اختیار فروش از تعداد سهام باقی‌مانده در پرتفوی بیشتر باشد، اوراق اختیار فروش مازاد در انتهای روز ابطال خواهد شد.

جمع‌بندی

کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در هر یک از بازارهای مالی مساله مهمی است که توجه به آن منجر به مدیریت بهتر سرمایه خواهد شد. چنین امری در بازار بورس به کمک اوراق اختیار فروش تبعی قابل اجراست. شرکت‌ها با انتشار اوراق اختیار فروش تبعی، قیمت سهام خود را برای سهام‌داران بیمه می‌کنند. به این ترتیب، سهام‌دار اطمینان خاطر می‌باید که حتی در صورت کاهش قیمت سهام، ارزش دارایی‌اش از میزان مشخصی کمتر نخواهد شد.

شرکت‌ها با انتشار اطلاعیه، سهام‌داران و سرمایه‌گذاران را از انتشار اوراق فروش تبعی و جزییات این قرارداد مطلع می‌سازند. سهام‌داران برای استفاده از قرارداد اختیار فروش، باید به همان تعداد سهم شرکت را در سبد سهامشان داشته باشند و تا تاریخ سررسید قرارداد، این تعداد سهم را نگهداری کنند.