معایب بازار اولیه بورس

بازار خارج از بورس (OTC Market) چیست و چه معاملاتی در آن انجام می شود؟

تحلیل سه کارشناس از معایب قیمت‌گذاری دستوری و اثر منفی بر ۷ صنعت بورسی

سه کارشناس بازار سرمایه معایب قیمت‌گذاری دستوری و تبعات بر ۷ صنعت بورسی را مورد تحلیل و بررسی قرار دادند.

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، سه کارشناس بازار سرمایه معایب قیمت‌گذاری دستوری و تبعات بر 7 صنعت بورسی را مورد معایب بازار اولیه بورس تحلیل و بررسی قرار دادند.

تکرار اشتباهات گذشته

داریوش روزبهانه: قیمت‌گذاری دستوری، وقتی در کنار مفهوم یا بستری به نام بازار سرمایه قرار می‌گیرد، تماما تناقضی مضحک است. چون بنیادی‌ترین کارکرد آنها کشف قیمت است. ساختاری که قرار است از طریق انعکاس اطلاعات قیمتی، تقاضا و عرضه را در شرایطی قرار دهد تا هر گونه تحریف قیمت را از بین ببرد و از این رهگذر سیگنال‌‌‌های درست سرمایه‌گذاری را برای کارکرد تخصیص منابع اقتصادی فراهم آورد، چگونه می‌‌‌تواند در معرض دستور قیمت یا قیمت‌گذاری دستوری قرار گیرد؟

این نوع سیاست‌ها در بازارهای اولیه، تورم‌‌‌های بخشی و انتقالی ایجاد می‌کند. به بهای تمام‌ شده بنگاه‌ها بصورت تصنعی فشار وارد می‌آورد و رانت و فساد به بار می‌آورد. بین ارز ۴۲۰۰تومانی به‌عنوان قیمت دستوری که میلیاردها دلار رانت و فساد را به اقتصاد تحمیل کرد و قیمت‌گذاری دستوری سیمان و دارو تفاوتی وجود ندارد. اثر مشخص قیمت‌گذاری دستوری بر بورس موارد زیر است که بارها گفته شده و به نظر هم نمی‌رسد امیدی به اصلاح آن باشد.

تحریف قیمت واقعی کالاهای تولیدی شرکت‌های بورسی به‌عنوان اساسی‌ترین بخش ظرفیت‌های تولیدی؛ تمایل این شرکت‌ها به فعالیت پایین تر از ظرفیت واقعی؛ فشار به بهای تمام‌شده بنگاه‌ها و افزایش فشار هزینه‌های ظرفیت‌محور (همان هزینه ثابت)؛ کاهش تمایل به سرمایه‌گذاری بیشتر برای افزایش ظرفیت‌ها؛ لزوم ادامه سیاست‌های یارانه‌ای و تعمیم آن از بخش خانوارها به بنگاه‌ها توسط دولت؛‌‌‌ افزایش شکاف کسری بودجه دولت به دلایل فوق؛ تشویق فساد در بخش توزیعی اقتصاد و شبکه‌های بعد از تولید که به‌عنوان مهم‌ترین اثر هر گونه حمایت دولتی را از کار انداخته و بی‌اثر می‌کند و ‌‌‌نهایتا بر کنترل تورم واقعی اثری نخواهد داشت؛ تمایل نداشتن سرمایه‌گذاران به خرید سهام بورسی تحت شرایط فوق؛ مخفی ماندن هر نوع سوء مدیریت در سطح بنگاه و از بین بردن انگیزه هر نوع نوآوری رقابتی؛ از بین بردن توجیه اقتصادی پروژه‌ها و مخدوش کردن مفهوم بازده واقعی؛ نرسیدن اقتصاد به مقیاس؛ ماندگار کردن مزمن دلایل تورم که اساسا در سطح رفتار دولت در تامین مالی باید جست‌ و جو شود نه بنگاه و الگوهای مصرفی خانوارها.

هیزمی بر آتش تورم

ابوالفضل شهرآبادی: فرآیند قیمت‌گذاری دستوری راهکاری نادرست از نظر اقتصاددان‌ها است و با نگاهی خوش‌بینانه با نیت حمایت از مصرف‌کننده توسط دولت صورت می‌گیرد. ممکن است، افرادی در بدنه دولت یا خارج از آن وجود داشته باشند و به واسطه نفوذی که دارند، بحث قیمت‌گذاری دستوری را برای استفاده از رانت‌هایی که به واسطه این کار ایجاد می‌شود، انجام دهند.

اتفاقی که به واسطه قیمت‌گذاری‌های دستوری رخ می‌دهد این است که دولت، سطح قیمتی فروش را برای برخی محصولات تعیین می‌کند و به فروشنده اجازه فروش بالاتر از نرخ مصوب را نمی‌دهد. در صورتی که به‌ دلیل فشار تقاضا و کمبود عرضه، قیمت‌ها کشش لازم برای بالاتر از سطح عنوان‌شده را دارند اما چون فروشنده حق این کار را ندارد، بلافاصه در کنار بازار عادی این کالاها بازار سیاه یا بازار سایه شکل می‌گیرد و با توجه به فاصله قیمتی کارخانه‌ها و بازار، رانت بزرگی ایجاد می‌شود که سود آن در جیب دلالان و واسطه‌ها می‌رود. این اقدام باعث می‌شود تولیدکننده‌ها از این سود بی‌بهره بمانند و کم‌کم دچار زیان شوند.

برای مثال صنعت خودرو دچار مشکل این‌چنینی است. چون دولت با ایجاد شورای رقابت، قیمت‌ها را بصورت دستوری کنترل کرده و بازار رانتی بزرگی شکل گرفته است و هزاران میلیارد تومان به جیب دلالان می‌رود. در نهایت این اقدامات باعث می‌شود تا صنایع، قدرت به‌روزرسانی فناوری و تجهیزات را نداشته باشند و به سمت زیان‌ده شدن بروند.

نتیجه این روال به‌سرعت در بازارسرمایه دیده می‌شود. زمانی که یک‌شرکت زیان‌‌‌ده می‌شود، قیمت سهام کاهش می‌یابد و سهامداران دچار ضرر می‌‌‌شوند و نسبت به آن شرکت و صنعت مرتبط ناامید می‌شوند که این امر موجب خروج پول از صنعت و شاید کل بازار سرمایه شود. خروج پول از بورس نیز باعث می‌شود فرآیند تشکیل سرمایه و تامین مالی از طریق معایب بازار اولیه بورس بازار سرمایه کند و ضعیف شود و مانعی برای کارکرد اصلی که تامین منابع است ایجاد و ناکارآمدی بورس را رقم بزند.

دولت‌ها به‌جای قیمت‌گذاری دستوری باید به سراغ راهکار افزایش تولید بروند. تولید که افزایش یابد عرضه هم رشد می‌کند و تورم کنترل شده و صنایع مختلف سودآور می‌شوند و انجام سرمایه‌گذاری‌های جدید و توسعه شرکت‌ها توجیه‌پذیر می‌شود. در نتیجه شرکت‌ها سودآور شده و قیمت سهام آنها بالا می‌رود که سود سهامداران را در پی خواهد داشت.

این رویه سودآوری، باعث ورود پول به بازار سرمایه شده و این بازار جذاب می‌شود و فرآیند تشکیل سرمایه و تامین مالی به‌درستی شکل می‌گیرد. متاسفانه دولت‌ها در امر کنترل تورم ناتوان هستند و به سراغ قیمت‌گذاری دستوری می‌روند که این کار هیچ وقت نتیجه درست اقتصادی نخواهد داشت.

ستیز با علم اقتصاد

مصطفی اکبریان: امروزه از روش‌های مختلفی برای تعیین قیمت محصولات استفاده می‌شود که هریک دارای مزایای خاص هستند و با توجه به نوع کسب‌ و کار و شرایط بازار، مورد استفاده قرار می‌گیرند. قیمت رقبا، شرایط بازار، ارزش محصول در ذهن و دیدگاه مشتری، هزینه‌های تولید و توزیع، مشتریان هدف و. در تعیین قیمت موثر هستند.

در قیمت‌گذاری صحیح و هوشمندانه، باید منافع تمام ذی‌نفعان از قبیل مصرف‌کننده، تولیدکننده، محیط کسب‌ و کار، دولت، جامعه و. را در نظر گرفت ولی تداوم فعالیت بنگاه اقتصادی در تعیین قیمت، متغیر بسیار مهمی است. تعیین قیمت و روش‌های قیمت‌گذاری کالا به فرآیند دقیقی نیاز دارد و از اهمیت بالایی برخوردار است و اگر درست انجام نشود یا دخالت‌های ناصحیح در آن شکل گیرد، امکان دارد با از بین رفتن سود، خسارت و مشکلاتی برای کسب‌ و کار ایجاد شود و ادامه حیات آن را به خطر بیندازد.

استراتژی‌های مختلفی برای قیمت‌گذاری اصولی وجود دارد اما وقتی تمام این استراتژی‌ها و روش‌ها کنار گذاشته می‌شود و قیمت‌گذاری دستوری جای آن را می‌گیرد، قطعا پیامدهای نامناسبی برای اقتصاد و بازارسرمایه خواهد داشت. در سیاست شکست‌خورده کنترل قیمت، قیمت‌ها تنها روی کاغذ محدود می‌شوند و در اصل، قیمت‌گذاری دستوری با بی‌‌توجهی به عرضه و تقاضا، تعادل بازارها را برهم زده و آثاری همچون تورم سنگین را به همراه خواهد داشت. این سیاست مدت‌ها است که بر عملکرد بازارسرمایه سایه افکنده و ابعاد و اثر مخرب آن بسیار گسترده است.

قیمت‌گذاری دستوری در کنار تحمیل هزینه‌های سنگین به شرکت‌ها و عدم‌ سوددهی کافی، رقابت‌پذیری تولید را نابود کرده و به تعطیلی یا تولید با حداقل ظرفیت و فرار سرمایه‌گذار منجر می‌شود. در قیمت‌گذاری دستوری که در تمامی کشورهای دنیا منسوخ و سیاستی نخ‌ نما شده، تمام استراتژی‌‌‌های قیمت‌ گذاری نادیده گرفته می‌شود. همچنین مرزهای تئوری‌های اقتصادی توسط دولت جابجا می‌شود و فروشنده، کالا را صرفا براساس قیمتی که به آن ابلاغ شده، می‌فروشد.

این شیوه که ساده‌ترین و اشتباه‌ترین روش برای کنترل تورم است، سال‌ها است توسط دولت‌های مختلف استفاده می‌شود و نگاهی به تورم در سال‌های گذشته، موید موفقیت یا عدم‌موفقیت این سیستم است. ضمن اینکه مشخصا جامعه هدف برای کنترل تورم، صرفا مصرف‌کننده این کالاهای خاص نخواهد بود. زمانی که دولت از طریق برخوردهای بخشنامه‌‌‌ای و قهری با هدف کنترل بازار، موجب افزایش تقاضا در کالایی می‌شود و صف‌نشینی برای خرید آن را توجیه می‌کند در سوی مقابل، سرمایه‌گذاری در آن زمینه را به حاشیه می‌‌‌برد.

تولید کم می‌شود، رکود حاکم شده و بازار دچار التهاب می‌شود و دولت برای خروج از این وضعیت و به‌منظور وارد کردن کالای مذکور، اقدام به چاپ پول می‌کند و مشخصا نتیجه آن تورم افسار گسیخته خواهد بود و این چرخه در اقتصاد ایران فعال بوده و کماکان ادامه دارد. هرچند قیمت‌گذاری‌های دستوری با هدف کمک به قشر ضعیف جامعه صورت می‌پذیرد و ممکن است اثرات نامحسوس و زودگذری در کوتاه‌مدت داشته باشد اما در بلندمدت بسیار مخرب و ویرانگر خواهد بود و نه‌تنها به قشر آسیب‌پذیر کمکی نمی‌کند بلکه به شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی نیز آسیب‌های فراوانی وارد می‌کند و توان رقابت را از آنها می‌گیرد.

این نوع قیمت‌گذاری فساد ساختاری ایجاد کرده و اعتماد عمومی را تضعیف می‌کند و انگیزه افزایش بهره‌وری و به‌روز رسانی تجهیزات و فناوری را به حداقل می‌رساند. قیمت‌گذاری دستوری سیاستی باخت-باخت میان شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان است. زیرا نه سودی نصیب شرکت‌ها می‌شود و نه منفعتی نصیب مصرف‌کننده. وقتی سود شرکت‌ها نصیب دلالان و واسطه‌ها شود، چیزی جز زیان برای شرکت‌ها نخواهد ماند.

این زیان در بازار معایب بازار اولیه بورس سرمایه به سهامداران که صاحبان اصلی این شرکت‌ها هستند، منتقل خواهد شد و حداکثر کردن سود سهامداران را زیر سوال خواهد برد. با نگاه سطحی به بحث قیمت‌گذاری دستوری متوجه خواهیم شد که مصرف‌کننده نهایی به‌ندرت کالای مذکور را به قیمت مناسب بدست آورده است. قیمت‌ های کارخانه و بازار، فاصله زیادی از هم دارند که این فاصله، واسطه‌ها و دلالان را با سودها و مبالغ کلان جذب می‌کند.

محدودیت تولید و عدم‌جذابیت تولید، موجب کاهش عرضه و افزایش تقاضا شده و رشد قیمت را به همراه خواهد داشت و سهم تولیدکننده و مصرف‌کننده از این کنترل قیمت، صفر و حتی زیان خواهد بود.جذابیت اقتصادی مخربی که بر اثر قیمت‌گذاری دستوری ایجاد می‌شود، می‌تواند جریان سرمایه را از مسیر فعالیت‌های زیربنایی و بلندمدت خارج و به سمت فعالیت‌های سودجویانه و سوداگرانه هدایت کند. سیاستی است که در بلندمدت کارآیی ندارد و در کوتاه‌‌‌ مدت فساد زا خواهد بود. قیمت‌گذاری دستوری که سعی در کنترل بازار دارد بر صنعت خودرو، فولاد، لبنیات، موادغذایی، خوراک دام، دارو، نیروگاهی و. حاکم بوده و آثار مخربی بر پیکره این صنایع باقی گذاشته است.

سهام بسیاری از صنایعی که درگیر قیمت‌گذاری دستوری هستند در بازار سرمایه معامله می‌شوند. سیاست قیمت‌گذاری دولت قطعا این شرکت‌ها را با کاهش حاشیه سود و نهایتا زیان‌ده شدن همراه می‌سازد. با توجه به کاهش توان این شرکت‌ها در سود‌سازی و تقسیم سود و ناتوانی در اجرای طرح‌های توسعه و سودآور، دید بازارسرمایه نسبت به این صنایع منفی خواهد شد. افزایش عدم‌ اطمینان و افزایش ریسک تولید در فعالیت‌های تجاری، تمایل به سرمایه‌گذاری بخش خصوصی را کاهش داده است. شرکت‌ها خلاقیت در تولید، تنوع طرح‌‌‌های متناسب با نیازهای مشتری و رعایت کیفیت را کنار خواهند گذاشت.

مشخصا کاهش سرمایه‌گذاری، یکی از مهم‌ترین تبعات قیمت‌گذاری دستوری در بورس است. این عارضه حتی می‌تواند بورس‌ کالا را هم از هدف اصلی که تنظیم قیمت‌ها براساس میزان عرضه و تقاضا است، دور کند و در واقع، قیمت‌گذاری دستوری با ماهیت بازار سرمایه و بورس‌های کالایی در تضاد است. حذف قیمت‌گذاری دستوری خودرو می‌تواند مهم‌ترین و اثرگذارترین گزینه در بین نمونه‌های اشاره‌ شده باشد و بخش عمده‌ای از زیان در صورت‌های مالی شرکت‌های خودرو‌ساز ناشی از قیمت‌گذاری دستوری است.

همچنین صنعت خودرو یکی از صنایع پیشرو و مهم در بازار سرمایه است و ارتباط گسترده‌ای با سایر صنایع دارد و رونق این صنعت، اثر مستقیمی بر سایر صنایع خواهد داشت. در صنعت نیروگاهی نیز نبود سودآوری ناشی از قیمت‌گذاری دستوری، توان توسعه زیرساخت را از این صنعت مهم گرفته که نتیجه آن در برهم خوردن توازن بازار عرضه و تقاضای برق مشخص است.

این بخش توان جذب سرمایه‌گذار خصوصی را از دست داده است. از طرفی خاموشی گسترده و نیز قطع برق کارخانه‌های بزرگ ناشی از همین سیاست قیمت‌ گذاری و عدم‌ توسعه مناسب در ایجاد نیروگاه‌های جدید است. در نگاه اجمالی، معایب قیمت‌گذاری دستوری شامل عدم‌ تمایل به سرمایه‌گذاری، کمیاب‌شدن کالا، از بین رفتن کیفیت کالاها و خدمات، تلاش برای پنهان‌کردن وضعیت نابسامان اقتصاد، رکود و ایجاد بازار سیاه، صف‌نشینی برای خرید کالاهای با قیمت مصوب، افزایش تورم، افزایش فاصله طبقاتی، رونق دلالی، گسترش رانت، برهم خوردن نظم اقتصادی و التهاب بازار، افزایش هزینه‌های کنترل و نظارت، تعطیلی واحد‌های صنفی و ایجاد بازارهای غیر‌قانونی است.

پیشنهاد می‌شود به جای کنترل قیمت و قیمت‌گذاری دستوری از بسترهای مناسب عرضه مانند بورس‌های کالایی استفاده شود. دولت‌ها نیز به‌ جای دخالت مستقیم در قیمت، نقش نظارتی را به‌ نحو مطلوب ایفا کنند و با افزایش معافیت‌های مالیاتی شرکت‌های عرضه‌کننده در بورس‌های کالایی ضمن حمایت از افزایش شفافیت به کاهش فعالیت‌های سفته‌بازی و سوداگرانه کمک کنند.

بازار خارج از بورس (OTC Market) چیست و چه معاملاتی در آن انجام می شود؟

آیا می دانید OTC Market چیست؟ آیا با روش های سودآوری در این نوع معامله آشنایی دارید؟ آیا می خواهید به زودی در بازار خارج از بورس سرمایه گذاری کنید، اما نمی دانید از کجا شروع کنید؟ این مطلب پاسخی به سوالات شما است.

بازار خارج از بورس (OTC Market) چیست و چه معاملاتی در آن انجام می شود؟

بازار خارج از بورس ( OTC Market )

آیا تمایل دارید در بازار خارج از بورس سرمایه گذاری کنید، اما نمی دانید چگونه می توانید این کار را انجام دهید و یا با ریسک های این بازار آشنا نیستید. اشکالی ندارد، شما می توانید در این مقاله به طور تخصصی با واژه OTC Market آشنایی پیدا کنید و مزایا و معایب آن را بشناسید.

بازار خارج از بورس یا Over The Counter Market که با نام اختصاری ( OTC ) هم دیده می شود، یک بازار غیرمتمرکز است که در آن سهام، کالا، ارز و غیره خرید و فروش می شود. در این بازار دو طرف معامله به طور مستقیم و بدون مبادله مرکز، موسسه یا کارگزاری تجارت می کنند.

بازار خارج از بورس مکان فیزیکی برای انجام مبادلات ندارد و تجارت در آن به صورت الکترونیکی انجام می گیرد. سیستم تجارت بازار خارج از بورس با سیستم بازار مزایده تفاوت دارد.

در بازار خارج از بورس، فروشندگان خود به بیان قیمت ها می پردازند و اینگونه سهام، ارز و دیگر محصولات مالی را خریداری کرده و به فروش می رسانند. تجارت در OTC Market بین دو شرکت کننده بدون اینکه دیگری از قیمت معامله آگاه باشد، انجام می گیرد.

اگر بخواهیم نگاهی کلی به بازار خارج از بورس داشته باشیم، این بازار شفافیت کمتری در حوزه معاملات دارد و مشمول مقررات کمتری است. به این علت ممکن است نقدینگی با حق پاداش همراه باشد.

تجارت در بازار خارج از بورس برای مواردی همانند اوراق قرضه، سهام، ارز، محصولات و کالاها انجام می گیرد. اغلب، اوراق بهاداری که مورد تجارت قرار می گیرند، با کمبود خریدار و فروشنده مواجه می شوند. این امر منجر به کاهش ارزش اوراق بهادار در بازارهای تجاری می شود، البته گاها تفاوت هایی در نتیجه این کنش در بازارهای معاملات رخ می دهد.

همچنین، در این بازار معاملاتی، اگر خریدار تمرکز خود را بر رونق اوراق بهادار و سهام خود بگذارد و آنها را گسترش دهد تا در آینده به فروش برساند، تصمیم خطرناکی گرفته است، زیرا این امر در آینده می تواند منجر به عدم فروش و در نهایت عدم نقدینگی شود.

همانطور که بالاتر ذکر شد، بازار خارج از بورس ریسک زیادی به همراه دارد. می توان گفت، حتی اگر بازار خارج از بورس در زمان های عادی به خوبی عمل کند، ریسک دیگری وجود دارد که تحت عنوان ریسک طرف مقابل شناخته می شود. در این ریسک، یکی از طرفین معامله پیش از اتمام تجارت یا پرداخت های آینده، فعالیت های مورد نیاز تجاری را به درستی انجام نمی دهد که این وضعیت در کنار عدم وجود شفافیت در قرارداد تجاری می تواند فرآیند معامله را با استرس زیادی همراه کند.

وام های اوراق بهادار و معاملاتی همچون CDO و CMO که در بازار خارج از بورس معامله می شوند، با عدم اطمینان از نظر تامین نقدینگی کامل با شرایط عدم حضور خریداران زیاد همراه هستند و این مسئله می تواند منجر به تشدید مشکل نقدینگی و ایجاد بحران اعتباری ملی یا جهانی شود. (1)

ریسک معاملات خارج از بورس

ریسک های اصلی در معاملات خارج از بورس یا ( OTC ) از فقدان اطلاعات قابل اعتماد بین دو طرف معامله و این مسئله که این معاملات در بازارهای کوچک صورت می گیرند، رخ می دهد. همچنین، معاملات خارج از بورس به دلیل اینکه با قیمت کم در آن ها صورت می گیرد، با نام سهام پنی شناخته می شوند که این امر منجر به ایجاد فرصتی وسوسه انگیز برای سرمایه گذاران شده است.

ایجاد این فرصت، منجر گشته است تا خریداران و سرمایه گذاران بتوانند سهام اندکی را با هزینه کمتر خریداری کنند و اگر شرایط وفق مراد این سرمایه گذاران پیش رود، امکان اینکه به مبالغ بسیاری دست پیدا کنند، افزایش می یابد. کمپانی ها و شرکت هایی که در لیست OTC فعال هستند، نسبت به ارائه محصولات خود به صورت نامحدود تبلیغ می کنند. گرچه به دلیل اطلاعات بسیار کمی که در دسترس است، تعیین اینکه کدام شرکت ها برای سرمایه گذاری مناسب هستند، امری مشکل است.

شرکت ها و موسساتی که در بازار خارج از بورس معامله می کنند، موظف نیستند اطلاعات زیادی درباره شرایط همکاری خود، سود سهام و غیره ارائه دهند، در حالی که شرکت های عادی بورس، موظفند اطلاعات زیادی درباره فعالیت های فعلی و آتی خود ارائه کنند؛ این مسئله باعث کاهش اطلاعات در دسترس سرمایه گذار شده است. این می تواند برای سرمایه گذاری که تمایل به سرمایه گذاری در بازار معاملات خارج از بورس دارد، تاحدی خطرناک باشد.

از دیگر ریسک های معاملات انجام شده در بازار خارج از بورس می توان به انجام معاملات کوچک در آن اشاره کرد که در صورت عدم عملکرد درست و مناسب سرمایه گذار، دستیابی به سود معاملات دشوار است. تصور کنید، سهامی را با ارزش 500 هزار تومان معامله می کنید، اما با افزایش قیمت پیشنهادی فروش، همان سهام را باید با ارزش یک میلیون تومان معامله کنید.

در واقع برای خرید یک سهم جدید، سرمایه گذار باید مبلغی دوبرابر پرداخت کند. همانطور که در مثال مشاهده کرده اید، ارزش سهام 50% کاهش پیدا می کند که این شرایط به ضرر سرمایه گذار است. این ریسک، ریسکی دیگر در معاملات خارج از بورس است که احتمال اینکه سرمایه گذاران با آن مواجه شوند، کم نیست. البته باید ذکر کرد، با وجود ریسک هایی که در بازار معاملات خارج از بورس وجود دارد، باز هم امکان دستیابی به سود و افزایش ثروت در این شیوه سرمایه گذاری وجود دارد. (2)

مزایا و معایب استفاده از معاملات بازار خارج از بورس

بازار خارج از بورس یا OTC Market ، به نوعی از تجارت که خارج از مبادلات رسمی و بدون مدیریت هیچ گونه موسسه و شرکتی رخ می دهد، اطلاق می شود. در واقع در بازار خارج از بورس، فروشندگان به عنوان اصلی ترین مهره های این معاملات عمل می کنند، به این صورت که آن ها با ذکر قیمت های مدنظر خود می توانند تغییرات اساسی ایجاد کنند، که به برخی از آن ها در پاراگراف فوق اشاره کرده ایم.

در بازار معاملات خارج از بورس، فروشندگان به عنوان بازاریان فعالیت می کنند، بدین صورت که آن ها با بیان قیمت مدنظر خود می توانند محصولی را خریداری کرده و یا به فروش برسانند. انواع مختلف سهام، اوراق قرضه، محصولات و غیره در این بازار قابل خرید و فروش است، اما سرمایه گذار نیاز مبرمی به بررسی اطلاعات روز دارد تا بدین صورت، بتواند تصمیمی را که ریسک زیادی برای او به همراه نمی آورد، اجرا نماید. به همین منظور تصمیم گرفتیم، علاوه بر ریسک بازار خارج از بورس به مزایا و معایب این بازار هم نگاهی داشته باشیم. (3)

• یکی از مزایایی که بازار معاملات خارج از بورس فراهم می کند، ایجاد بستر معاملاتی برای شرکت های کوچک با نقدینگی کم است. شرکت های کوچک به علت آن که در لیست استاندارد بورس قرار ندارند، واجد شرایط لازم برای سرمایه گذاری های بزرگ هستند که این وضعیت به نفع آن ها است.

• انجام معاملات خارج از بازار بورس یک روش معاملاتی مقرون به صرفه و اقتصادی برای شرکت ها است.

• خانواده سرمایه گذاران و شرکت هایی که به انجام معاملات به این روش می پردازند، به نگرانی کمتری دچار می شوند و علت آن هم عمومی بودن این معاملات است.

• فروشندگانی که در بازار خارج از بورس فعالیت دارند، می توانند در عرضه اولیه و ثانویه سهام، متناسب با بودجه و استراتژی خود فعالیت کنند.

• معاملاتی که در بازار خارج از بورس صورت می گیرند، به سرمایه گذاران آزادی بیشتری برای انتخاب معاملاتشان همچون شرکت در بازارهای اولیه و ثانویه می دهند.

• سیستم معاملات OTC یک سیستم تجاری شفاف و بدون مشکل در مورد تحویل های بد یا کوتاه است.

• از آنجایی که ارتباط نزدیکی بین دو گروه سرمایه گذار و فروشنده یا تولیدکننده و مشتری وجود دارد، اطلاعات موجود بازار به صورت مستقیم و در زمان کمتری بین گروه های سرمایه گذار و خریدار در جریان است.

• تجارت بازار خارج از بورس یک تمرین قاعده مند و منظم در بازار انرژی است.

• بازار خارج از بورس تفاوت هایی با مبادلات معمول دارد، زیرا بدون تمرکز است و تمرکز آن در یک نقطه جمع نمی شود. معاملات بازار OTC به صورت الکترونیکی و مستقیم بین دو طرف معامله صورت می گیرد.

• برای دو گروه سرمایه گذاران و شرکت ها، بازارهای خارج از بورس کارایی بیشتری در مقایسه با بازارهای متداول بورس دارند.

• معماری بازار خارج از بورس توضیحی درباره اینکه چرا اوراق بهادار سازماندهی شده با مشکلاتی همچون بحران اقتصادی رو به رو می شوند، ارائه می کند.

• دو گروه سرمایه گذار و فروشنده به راحتی می توانند بدون بهره بردن از هیچگونه کلاس، کتاب یا دوره معینی، به انجام معاملات بزرگ سهام اقدام کنند.

• علت اصلی ریسک های موجود در بازار معاملات خارج از بورس یا ( OTC ) ناشی از فقدان اطلاعات قابل اعتماد است. در واقع، عدم وجود اطلاعاتی درباره نوع مبادلات، افزایش اعتبار، ریسک پذیری معادلات و غیره منجر به افزایش ریسک های اساسی OTC می شوند.

• ماهیت دقیق ریسک و دامنه برای تنظیم کننده ها ناشناخته است و این عدم شناخت، باعث افزایش ریسک سیستماتیک در این بازار می شود.

• عدم وجود شفافیت در بازار خارج از بورس، به دلیل عدم وجود پارامترهای واضح و دقیق و دستکاری در معاملات بازار سهام رخ می دهد که این گزینه، ریسک خرید و فروش در بازارهای OTC را افزایش می دهد.

• ریسک بزرگ دیگری که در معاملات خارج از بورس وجود دارد، این است که امکان خرید و فروش پرسود در این بازار بی ثبات است و این امر می تواند منجر به ایجاد خسارت شود.

• از آنجایی که بازار OTC به عنوان جزیی از مولفه های اصلی تجارت مالی در عرصه جهانی شناخته می شوند، به همین منظور مشتقات OTC تأثیر برجسته ای بر اقتصاد دارند. هرچه، تعداد محدودیت ها و مقررات کمتر باشد و انعطاف پذیری بیشتری برای شرکت کنندگان در بازار فراهم شود، می توان قراردادهای مشتق بیشتری تنظیم کرد که منجر به افزایش ریسک بازار می شود. (3)

نتیجه گیری و جمع بندی

حالا که با اصطلاح بازار خارج از بورس یا OTC آشنایی پیدا کرده اید و متوجه تاثیرات آن را بر اقتصاد و سرمایه گذاری شده اید و می دانید، OTC Market با چه ریسک هایی همراه است، بهتر می توانید درباره سرمایه گذاری در این بازار معاملاتی تصمیم گیری کنید. البته، شما می توانید با افزایش اطلاعات تخصصی خود در حوزه OTC ، در این بازار سرمایه گذاری هایی انجام دهید که منجر به دریافت سود بسیار شود.

روش جدید عرضه اولیه: توزیع رانت یا افزایش جذابیت بورس؟

قرار است عرضه اولیه جدید بازار سهام با شیوه جدید به بورس وارد شود. شیوه‌ای که در آن کشف قیمت توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری انجام می‌شود و حالا صندوق‌ها باید ثبت سفارش عرضه‌ها را انجام دهند و متقاضیان شرکت در عرضه اولیه می‌توانند نماد عرضه شده را از صندوق‌ها خریداری کند. آیا این شیوه جدید به ایجاد رانت در بازار منجر می‌شود؟

به گزارش تجارت‌نیوز، قرار است عرضه اولیه جدید بازار سهام با شیوه جدید به بورس وارد شود. شیوه‌ای که کشف قیمت توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری انجام می‌شود و حالا صندوق‌ها باید ثبت سفارش عرضه‌ها را انجام دهند و متقاضیان شرکت در عرضه اولیه می‌توانند نماد عرضه شده را در معاملات ثانویه از صندوق‌ها خریداری کند.

مسئولان فرابورس چند روزی است که از مزایای این تصمیم هیجانی و یکباره خود تعریف و تمجید می‌کنند و این شیوه جدید عرضه اولیه را راهی برای تشویق مردم به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه، افزایش اعتماد به صندوق‌های سرمایه‌گذاری و حرفه‌ای‌تر شدن بورس می‌دانند.

فردا قرار است پنج درصد سهام شرکت ریل‌پردازنوآفرین(حآفرین) با همین شیوه جدید به بازار عرضه شود و حالا گمانه‌های اهالی سازمان بورس نشان می‌دهد که از این به بعد عرضه‌های اولیه به شیوه عرضه به عموم، عرضه به صندوق‌ها و عرضه ترکیبی خواهد بود و تغییر اساسی در نحوه ورود شرکت‌ها به بازار صورت گرفته است.

متقاضیانی که مدت‌ها منتظر ورود حافرین بودند فردا نمی‌توانند ثبت سفارش این نماد را انجام دهند و فرصت بازی در این عرضه فقط به نفع جامعه کوچک صندوق‌های سرمایه‌گذاری خواهد بود. اما کارشناسان بازار سهام نسبت به این نوع از عرضه نظرات متفاوتی دارند.

توزیع رانت با سیاست‌گذاری‌های یک طرفه

مریم محبی، کارشناس بازار سهام در پاسخ به این سوال که « آیا با شیوه جدید عرضه اولیه در بازار موافق هستید یا مخالف» گفت: این موضوع آسیب جدی به سهامداران وارد می‌کند. همان طور که مشاهده کردید امروز بازار با هیجان و ترس مضاعفی رو به رو شده بود که یکی از عوامل مهم آن را می‌توانیم سیاست‌گذاری غیر هدفمند در روش جدید عرضه اولیه بدانیم.

وی در معایب بازار اولیه بورس این باره افزود: اعطای این عرضه‌ها به صنذوق‌ها ایجاد رانت می‌کند و باعث می‌شود صندوق‌ها سهم بیشتری را در نسبت با مردم عادی داشته باشند به عبارت دیگر این موضوع باعث ایجاد فاصله میان سهامدار خرد با سرمابه کم و سرمایه‌گذار کلان می‌شود.

محبی در بخش دیگری از صحبت‌هایش و در واکنش به سیاست یکباره فرابورس در شیوه جدید عرضه اولیه گفت: به نظر می‌رسد در این باره مطالعه‌ای صورت نگرفته و مقامات سیاست‌گذاری هیجانی و بدون اطلاع مردم را انجام دادند. باید توجه داشت که سیاست‌های یک طرفه به ضرر سهامدار خرد و تبدیل روند مثبت بازار به منفی است.

محبی همچنین افزود: سهامدارانی با سرمایه‌های اندک که تجربه مرداد ماه سال گذشته را دارند هیچ‌گاه به بازاری که قوانین آن هر روزه و یکباره تغییر می‌کند اعتماد نمی‌کند.

مزایای عرضه اولیه جدید بیشتر از معایب آن

اما نیما میرزایی، کارشناس بازار سهام با شیوه جدید عرضه اولیه به بازار سهام موافق است و در این باره می‌گوید: ما چاره‌ای جز اینکه به سمت سرمایه‌گذاری غیر مستقیم برویم نداریم. بازار را ببینید! یک روز صف خرید و روز دیگر صف فروش می‌شود و این رفتار دسته جمعی زیانبار بر بستر سهامداران (حقیقی و حقوقی) کم تجربه و احساسی تشدید شده است. طبیعتا هر تصمیم مدیریتی مزایا و معایبی دارد که در این مورد خاص مزایای طرح پیشنهادی بیشتر است.

میرزایی در این باره تشریح کرد: افزایش جذابیت صندوق‌ها، در هر حالت با مشوق‌ها و یارانه‌هایی همراه است که پیشتر هم شاهد این موارد در قالب معافیت مالیاتی، کاهش کارمزد و افزایش زمان معاملات آن‌ها بوده‌ایم. پس به نظر اتلاق رانت به این طرح تشویقی، بیشتر هجمه رسانه‌ای به نفع منافع کوتاه مدت و سطحی توده‌های سهامداران است؛ سهامدارانی که برخلاف رشدهای بسیار جذاب بازار در سالیان متمادی، اتفاقا به دلیل سرمایه‌گذاری مستقیم و افت‌های آن، کمترین نفع را از آن برده‌اند.

این کارشناس بازار افزود: در مجموع تخصیص عرضه‌های اولیه به صندوق‌ها ، موجب افزایش معنادار جذابیت آنها، و در نهایت با ثبات‌تر شدن روند بازار می‌شود که به نفع تمامی ذینفعان بورس خواهد بود.

میرزایی در آخر یک راهکار را برای این عرضه‌ها پیشنهاد داد و گفت: تعریف کدهای مبتدی (به صورت اختیاری) که به واسطه آن، تخصیص بخشی از عرضه‌های اولیه (بصورت ترکیبی) به این کدها انجام پذیرد و سهامداران دارای این کدها بتوانند صرفا عرضه‌های اولیه و صندوق‌ها را معامله کنند، می‌توانند سرمایه‌گذاری مطمئن و پر پازده‌تری را داشته باشند.

مزایا و معایب بازار فارکس چیست؟

معاملات فارکس که اغلب به عنوان راهی جذاب برای درآمدزایی تلقی می شود، بسیار چالش برانگیز است. بازار فارکس به دلیل نقدینگی بالا ، برنامه معاملاتی 24 ساعته، در دسترس بودن و بسیاری از مزیت های دیگر به یک حرفه ی رایج برای بسیاری از سرمایه گذاران تبدیل شده است. فارکس، علاوه بر مزیت هایی که دارد، دارای معایبی نیز هست که در این مقاله شما را با مزایا و معایب بازار فارکس آشنا خواهیم کرد. با زندتریدرز همراه شوید.

آشنایی با مزایا و معایب بازار فارکس

بازار فارکس بزرگ ترین بازار مالی جهان است که سرمایه گذاران از سراسر جهان در معاملات آن شرکت می کنند و از طریق تریدینگ در فارکس به سود می رسند. تجارت آنلاین فارکس دارای مزایا و معایبی می باشد. برخی از این مزایا و معایب بازار فارکس به شرح زیر است:

مزیت های بازار فارکس

مزیت های بازار فارکس شامل موارد زیر می باشد.

کم هزینه

معاملات فارکس هزینه های بسیار پایینی دارد. کارمزدها و کمیسیون ها در فارکس کم است و هیچ گونه هزینه ی دیگری در شرایط واقعی در این بازار وجود ندارد زیرا اکثر معامله گران فارکس از اختلاف بین نرخ ارز فارکس، پول و سود دریافت می کنند.

بنابراین، در بازار فارکس لازم نیست نگران هزینه های متعدد دلالی و حذف سربار باشید. هزینه کم کمسیون در معاملات بازار فارکس یکی از مزایای بازار فارکس است.

دسترسی 24 ساعته در 7 روز هفته

بازار فارکس یکی از بازترین بازارها برای معامله گران شخصی است. معامله گران طی یک تا دو روز یک پروفایل یا اکانت در بازار فارکس ایجاد می کنند و معامله خود را با 50 پوند آغاز می کنند. تجارت در اکثر شرکت های کارگزاری می تواند به صورت آنلاین انجام شود و معامله گران از طریق شبکه های مبادله دیجیتال به تقاضای واقعی بازار ، گزارش ها ، نقشه های قیمت ، منابع و تکنیک ها دسترسی دارند. خدمات پشتیبانی فارکس 24 ساعته و در هر روز در هفته برای تریدرها ارائه می شود.

فارکس برای سبک های مختلف معاملاتی مناسب است

بازارهای فارکس در تمام طول روز کار می کنند و این امر مبادله را برای سرمایه گذاران آسان کرده است و برای برخی از معامله گران که به دنبال سود در کوتاه مدت هستند، بسیار مطلوب است ، زیرا ترجیح می دهند در دوره های کوتاه (مثلاً چند دقیقه تا چند ساعت) موقعیت خود را حفظ کنند.

به عنوان مثال ، ساعات روز استرالیا ، ساعات شبانه در سواحل شرقی ایالات متحده است. یک نمایندگی مستقر در ایالات متحده ممکن است در طول ساعات عادی کار ایالات متحده، AUD مبادله کند ، زیرا پیشرفت کمی در آن پیش بینی می شود و نرخ ها برای AUD در این ساعات کاری عادی ثابت است.

این معامله گران از تاکتیک های تجاری حجم بالا و کم سود پیروی می کنند ، زیرا به دلیل کمبود توسعه واقعی بازار فارکس ، حاشیه سود ندارند. در عوض ، آن ها به دنبال کسب درآمد در یک دوره نسبتاً ثابت با نوسان کم هستند تا بتوانند خریدهای با حجم بالا را پوشش دهند. به این ترتیب معامله با فارکس برای آن ها بسیار خوشایند است.

افزایش نقدینگی

بازار فارکس بیشترین تعداد سرمایه گذاران مالی را در مقایسه با سایر حوزه های مالی جهان دارد که بالاترین میزان نقدینگی را ارائه می دهد. این امر خطر سوءاستفاده از بازار و نابرابری قیمت را کاهش می دهد و به ایجاد نرخ های رقابتی تر کمک می کند.

بنابراین نیازی به نگرانی در مورد نوسانات شدید قیمت در ساعات شروع و بسته شدن و یا راکد بودن سطوح قیمت در ساعات صبح، که از ویژگی های بازارهای مالی است ، نیست و تا زمانی که تحولات بزرگ پیش بینی نشده باشد، می توان الگوهای مشابه بازار را پیش بینی کرد.

فارکس یک بازار غیر متمرکز

فارکس به عنوان یک بازار فعال در سراسر جهان، به هیچ سایت یا حوزه قضایی واحد تجاری وابسته نیست. چنین اقتصاد غیر متمرکزی به جلوگیری از شوک های غیر منتظره در بازار کمک می کند. این ویژگی نیز به پایین نگه داشتن نرخ ها کمک می کند.

امکان سرمایه گذاری اولیه با سرمایه کم

با توجه به اسپردهای محدود که با عنوان پیپ در بازار فارکس شناخته می شود، به راحتی می توان معاملات فارکس را با سطح کمی از سرمایه ارزی آغاز کرد.

نوسانات و گزینه های مختلف ارز

در بازار فارکس، ارزهای اصلی دارای نوسانات قیمت بالایی هستند. اگر معاملات به صورت استراتژیک در موقعیت مناسب قرار گیرند ، نوسانات زیاد قیمت، به ایجاد سود قابل توجهی کمک می کند.

28 جفت ارز اصلی و هشت ارز اصلی در بازار فارکس وجود دارد. استانداردهای انتخاب جفت ارز ممکن است زمان بندی آسانی داشته باشد ، یا دارای دوره های بی ثباتی یا الگوهای اقتصادی باشد. در این شرایط معامله گران فارکس که به این گونه نوسان ها علاقه مند هستند می توانند به راحتی از یک جفت ارز به جفت دیگر شیفت پیدا کنند.

فروش آسان در کوتاه مدت

فروش کوتاه مدت در بازارهای خاص می تواند با ریسک بالایی همراه باشد. اما در معاملات فارکس ، فروش ارز در کوتاه مدت بسیار آسان است. ارزها در فارکس به صورت جفت خرید و مبادله می شوند ؛ به این معنی که هر زمان که معامله گر ارز خریداری می کند ، ارز دیگری را می فروشد. فروش آسان در کوتاه مدت از جمله مزایای بازار فارکس می باشد.

اتوماسیون کامل سیستم فارکس

معاملات فارکس به طور کامل با تکنیک های تجارت الکترونیکی سازگار هستند. با انجام برخی تحقیقات ، معامله گران فارکس می توانند معاملات خودکار ، ورود سیستم ، توقف ضرر و محدود کردن قیمت های پیش از معاملات را انجام دهند. یا حتی به سیستم دستور دهند که در نوسانات قیمت در شرایط اقتصادی دیگر، معامله کنند. این یکی دیگر از مزایای بازار فارکس می باشد.

یک معامله گر، با استفاده از یک رویکرد اتوماتیک که به خوبی طراحی شده است می تواند از مزایای نوسانات روزمره در بازار فارکس، بدون هدر دادن ظرفیت های جسمی و روحی خود با آگاهی از آخرین تغییرات بازار به بهترین نحو ممکن معاملات خود را انجام دهد.

تا این بخش از مقاله ی” مزایا و معایب فارکس ” شما را با مزیت های بازار فارکس آشنا کردیم. لطفا در ادامه مقاله نیز تا انتها با ما همراه باشید تا با معایب بازار مالی فارکس نیز آشنا شوید.

معایب بازار فارکس

با وجودی که بازار فارکس از مزایای زیادی برخوردار است، اما هنوز معایبی نیز دارد که در ادامه به ذکر معایب آن پرداخته ایم.

عدم شفافیت در بازار فارکس

به دلیل وجود واسطه گری یا بروکرها در بازار فارکس، این بازار کاملا شفاف نمی باشد. به این دلیل که با وجود کارگزار، یک معامله گر ممکن است قدرت کافی برای نحوه ی انجام و سفارش مبادله را نداشته باشد، یا از بهترین پیشنهاد اطلاع کافی نداشته باشد ، یا حتی ممکن است دیدگاه های محدودی در مورد قیمت های پیشنهادی داشته باشد که فقط توسط کارگزار منتخب او ارائه می شود.

شاخص های پیچیده نوسان قیمت

نوسانات قیمت در فارکس تحت تأثیر چندین عامل ، به ویژه عوامل سیاسی یا اقتصادی جهان قرار دارد ، که به طبع آن، تفسیر داده ها و نتیجه گیری دقیق در مورد معاملات ممکن است دشوار باشد.

افزایش ریسک ، افزایش اهرم یا لوریج

سرمایه گذاری در فارکس با اهرم بالا امکان پذیر است و این می تواند منجر به انجام معاملاتی شود که ممکن است به سود یا زیان برسد. بازارهای فارکس اهرم 50: 1 را مجاز می دانند. اگر چه معامله گر می تواند از اهرم سود ببرد ، اما با ریسک بالایی نیز همراه است و حتی گاهی معاملات فارکس به سرعت می تواند به یک فاجعه زیان آور تبدیل شود؛ مگر اینکه کسی درک خوبی از اهرم ، سیستم تخصیص سرمایه موثر و مدیریت احساسات عمیق داشته باشد. از جمله معایب بازار فارکس مربوط به مسئله لوریج است.

فرایند خودآموزی

در بازار بورس ، یک سرمایه گذار می تواند از مشاوران مالی ، تحلیلگران تجاری و مدیران مشارکت راهنمایی حرفه ای بگیرد. اما در بازار فارکس معامله گران باید خودشان سخت کوشانه به دنبال کسب دانش و مهارت های تجارت در بازار فارکس باشند؛ در بسیاری از مواقع اکثر مبتدیان در طی مراحل اولیه تریدینگ در فارکس، بازار را ترک می کنند که بیشتر به دلیل ضرر و زیان ناشی از عدم تخصص کافی در معاملات فارکس و انجام معاملات نامناسب است. این یکی از معایب بازار فارکس می باشد.

حال که با مزایا و معایب بازار فارکس آشنا شدید، می توانید با کسب مهارت های لازم، موضع خود را به درستی برای انجام معاملات موفق در این بازار بزرگ جهانی مشخص کنید و احتمال ضرر و زیان را به حداقل برسانید.

کلام پایانی در مورد مزایا و معایب بازار فارکس

بازار فارکس یک بازار معاملاتی باز ، همه کاره و با قابلیت سودآوری بالقوه در یک وضعیت گسترده با قابلیت نفدینگی بالا است. در این مقاله شما را با مزایا و معایب بازار فارکس آشنا کردیم. شما می توانید با در نظر گرفتن برخی از چالش های ذاتی معاملات فارکس ، که بیشتر آن ها در سایر شیوه های معاملاتی مشهود است، فرصت های کافی را برای انجام معاملات سودمند به دست آورید.

مزایا و معایب عرضه خودرو در بورس

عرضه خودرو در بورس پیشنهادی است که از سوی بهارستان‌نشین‌ها مطرح شده تا به این واسطه مشکلات این بازار حل‌وفصل شود و خودرو با قیمت مناسب به دست مصرف‌کننده برسد. این طرح موافقان و مخالفانی دارد که هرکدام دلایل خود را مبنی بر ضرورت اجرایی‌شدن یا نشدن طرح عرضه خودرو به بورس مطرح می‌کنند. اواخر سال گذشته بود که عرضه خودرو در بورس کالا به تصویب کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی رسید. طـــرح ســامـــان‌دهـــی صنعت خودرو مصوب مجلس دهم بود که شورای نگهبان به یکی از ماده‌های طرح، ایراد گرفت و به سرانجام نرسید و بعد در مجلس یازدهم دوباره در دستور کار قرار گرفت.

اکنون طرح عرضه خودرو در بورس در مجلس شورای اسلامی مطرح شده و در کمیسیون صنایع مجلس نیز روی جزئیات آن کار می‌شود؛ اما اجرای آن هنوز قطعی نیست. به‌تازگی نیز علیرضا رزم حسینی، وزیر صنعت، معدن و تجارت، با عرضه خودرو در بورس مخالفت کرده است.
رزم حسینی به رسانه‌ها گفته است که عرضه خودرو در بورس کارشناسی نیست.

عرضه خودرو سامان‌دهی می‌شود

مدافعان طرح عرضه خودرو در بورس حرفشان این است که با ورود خودرو به بورس کالا دیگر بهانه‌های معمول خودروسازان مورد قبول نیست و این خودروسازان باید با رعایت یک‌سری از قوانین منحصربه‌فرد به عرضه و تولید خودرو بپردازند. این مسئله موجب می‌شود در بازار خودرو و کارخانه‌های خودروساز با شفافیت روبه‌رو شویم و از هرگونه مشکلات جلوگیری شود. آن‌ها می‌گویند با اجرای این طرح، دست دلالان از بازار خودرو کوتاه، و قیمت‌گذاری خودرو منصفانه می‌شود. از سوی دیگر، جلوی دونرخی شدن خودرو هم گرفته می‌شود؛ چون اکنون خریداران با دو نرخ قیمت کارخانه و قیمتی که دلالان در بازار آزاد ارائه می‌دهند، روبه‌رو هستند.امیرحسین کاکایی، کارشناس صنعت خودرو،درباره امکان فروش محصولات خودروسازان در بورس کالا گفته است: مواد اولیه خودرو ازجمله آلومینیوم، فولاد، مس و مواد پلیمری توسط خودروسازان خریداری می‌شود و هم‌اکنون خودروسازان از آمادگی کامل برای عرضه محصولات خود در بورس کالا برخوردارند و از این نظر نباید مشکلی وجود داشته باشد.
هــمــچنــیــــن مــحمــد فــرح‌آبـــادی، کارشناس اقتصادی، در این خصوص در گفت‌وگو با رسانه‌ها معتقد است: عرضه خودرو در بورس کالا رانت دونرخی بودن قیمت خودرو را از بین می‌برد و باعث ایجاد شفافیت در بازار خودرو خواهد شد. بسیاری از صنایع توانسته‌اند از ظرفیت بورس کالا برای ایجاد ثبات در بازارهای مصرف بهره‌مند شوند. حال به نظر می‌رسد این تغییر باید در صنعت خودرو اتفاق بیفتد تا جلوی بسیاری از شبهه‌ها گرفته شود.

خودرو شرایط عرضه‌شدن در بورس را ندارد

درمقابل، برخی کارشناسان بازار خودرو نیز می‌گویند که کالایی مانند خودرو شرایط عرضه‌شدن در بورس را ندارد. درواقع اگر بنا باشد در بازاری مانند بورس خودرو عرضه شود، تقاضا از عرضه بیشتر خواهد بود و طبق مکانیسم بازار سرمایه، چنین شرایطی می‌تواند به افزایش قیمت خودرو دامن بزند؛ بنابراین چنین طرحی که باهدف کاهش قیمت خودرو قرار است، اجرایی شود در عمل راه به جایی نمی‌برد. مرتضی مصطفوی، کارشناس بازار خودرو، به اصفهان زیبا می‌گوید: کالاهایی که در بورس کالا عرضه می‌شوند، کالاهای واسطه‌ای هستند؛ ولی خودرو یک کالای نهایی به‌شمار می‌رود؛ یعنی کالایی نیست که مشتری خریداری کند و برای تولید کالای دیگری مورد استفاده قرار گیرد. درواقع در بورس کالا کالاهایی که معامله می‌شوند، کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای هستند.
مصطفوی تصریح می‌کند: این تفاوت ماهیت کالاهای عرضه‌شونده باعث می‌شود کارکرد بورس در حوزه خودرو اثرگذار نباشد. زمانی که کالا سرمایه‌ای می‌شود، خریدار و فروشنده مشخص هستند؛ به عنوان مثال، در حوزه فولاد تعداد تولیدکنندگان و تاحدودی تعداد مصرف‌کنندگان مشخص است؛ ولی درخصوص خودرو تعدادی فروشنده خودرو داریم که مشخص هستند؛ ولی میلیون‌ها نفر این خودرو را می‌خرند و هربار هم تعداد خریداران متفاوت است. این اختلاف فاحش ماهیت کالایی مانند خودرو با سایر کالاها باعث می‌شود خودرو همواره با افزایش قیمت روبه‌رو شود و نمی‌توان به معایب بازار اولیه بورس کاهش قیمت خودرو به واسطه عرضه در بورس امیدوار بود؛ چون تعداد خریداران زیاد و در مقابل، تعداد فروشندگان اندک است.

مکانیسم بورس واقعی نیست

این کارشناس بازار خودرو عنوان می‌کند: مکانیسم بورس واقعی نیست تا خریدار واقعی را به فروشنده واقعی برساند. درواقع رانت اطلاعاتی در بورس وجود دارد و در بورس ایران می‌توان دلالی هم کرد، از رانت اطلاعاتی استفاده، و حبا‌ب‌سازی و قیمت سازی کرد. این مشکلات نشان معایب بازار اولیه بورس می‌دهد بورس کالا مکانیسم شفافی برای حل مسئله قیمت خودرو نیست. او می‌گوید: با عرضه خودرو در بورس کالا نمی‌توان قیمت را کاهش داد؛ بلکه احتمالش هم هست که قیمت خودرو تشدید شود؛ دلیلش هم همین مشکلات ماهیتی است که در بورس کالا وجود دارد. مصطفوی بیان می‌کند: برای اصلاح قیمت خودرو در بازار ابتدا باید شفافیت در این بازار ایجاد شود. برای تحقق این شفافیت نیز اصلی‌ترین راهکار، تشکیل بانک‌های اطلاعاتی است. باید سامانه‌ای راه‌اندازی و بانک اطلاعاتی ایجاد شود که خریداران و فروشندگان واقعی در این بانک اطلاعاتی ثبت شوند تا هر موقع لازم باشد سیاست‌گذار بتواند بازار را مدیریت کند.

در دنیا صف خرید خودرو وجود ندارد

این کارشناس بازار خودرو اذعان می‌کند: در دنیا صف خرید خودرو وجود ندارد؛ بلکه صف فروش برقرار است. شرکت‌های خودروسازی نیازمند مصرف کننده هستند؛ نه اینکه مردم بخواهند التماس خودروسازان را بکنند تا خودرو با شرایط مناسب در اختیارشان قرار بگیرد. در دنیا سیستم‌های دولت الکترونیک و بانک‌های اطلاعاتی حرف اول را مـــی‌زنـــنــد و تــمــــامـــی رفــتــارهــــای مصرف‌کنندگان برای دولت‌ها مشخص است.‌ مصطفوی خاطرنشان می‌کند: در دنیا، خودرو کالای مصرفی است و اجازه نمی‌دهند خودرو به کالای سرمایه‌ای تبدیل شود؛ به‌عنوان‌مثال، در ایتالیا اصلا برای مردم صرفه اقتصادی ندارد که بخواهند چندین خودرو بخرند؛ صرفا برای استفاده روزانه خودرو خریداری می‌کنند؛ چون باید مالیات پرداخت کنند و قیمت بنزین بالاست و به هیچ وجه برایشان صرفه اقتصادی ندارد.این کارشناس بازار خودرو می‌گوید: بانک اطلاعاتی در سایر بازارهای غیرمولد نیز باید تشکیل شود. شفافیت باید در بازارهای غیرمولد برقرار شود. تا زمانی که این شفافیت برقرار نشود و بانک‌های اطلاعاتی تشکیل نشود و دولت مطلع نباشد که چه افرادی در این بازارها چه رفتاری انــجــام مـی‌دهـنــد، مسئله قیمت‌ها حل‌وفصل نمی‌شود.