مقایسۀ مدل‌های Riskmetric و GARCH در پیشبینی نوسانات شاخص بازده کل بورس اوراق بهادارتهران
پیشبینی نوسان در بازارهای مالی یک فعالیت بحرانی و کلیدی است و دارای حوزۀ تأثیرگذاری گستردهای میباشد که شامل سرمایهگذاری، ارزش گذاری اوراق بهادار، مدیریت ریسک و ایجاد سیاست پولی است. همانطور که مشخص است این موارد بوضوح از ارزش زیادی در تصمیم گیریهای اقتصادی برخوردار است بنابراین، توجه به این مسائل سبب ایجاد سؤالهایی از این قبیل میشود که چطور میتوانیم بطور مؤثری نوسانات را پیشبینی کنیم و آیا ممکن است که مشخصاً یک تکنیک ترجیح داده شده را انتخاب کنیم؟ روش‌های مختلفی که بوسیلۀ آنها، چنین پیشبینیهایی میتواند بدست آید در ادبیات این موضوع گسترش یافته و در عمل بکار برده شده است. چنین تکنیکهایی، دربرگیرندۀ محدودۀ وسیعی از مدل‌های نسبتاً ساده که از مفروضات ساده استفاده میکنند ( روش گام تصادفی) تا مدل‌های نسبتاً پیچیدۀ واریانس ناهمسانی شرطی خانوادۀ گارچ میباشند. در این تحقیق عملکرد پیشبینی خارج از نمونۀ 6 مدل برای نوسانات روزانۀ شاخص قیمت و بازده نقدی TEDPIX در دورۀ زمانی آغاز 1378 تا پایان 1387 (شامل 2355 مشاهده) مورد ارزیابی قرار گرفته است، که 2300 مشاهدۀ اول برای تخمین پارامترها استفاده شده و باقیماندۀ دادهها برای پیشبینی بکار رفته است. مدل‌هایی که در این تحقیق با هم مقایسه شدهاند عبارتند از:مدل Riskmetric و تعدادی از مدل‌های نوع گارچ، شامل مدل GARCH , EGARCH , APARCH , TARCHو IGARCH . برای ارزیابی عملکرد پیشبینی مدل‌های مورد مقایسه، از سه آمارۀ ارزیابیخطااستفادهشدهاست:MAE,RMSE,Theil. نتایج حاصله از این تحقیق بیانگر آن است که بر اساس هر سه معیار ارزیابی خطا، مدل Riskmetric بطور قابل ملاحظهای بهترین عملکرد را در مقایسه با پنج مدل دیگر دارد. و از طرف دیگر، مدل EGARCH بدترین عملکرد پیشبینی را ارائه میدهد.
مقاله نشریه
بررسی رابطه تورم و شاخص قیمت سهام و شاخص بازده نقدی قیمت سهام بورس اوراق بهادار تهران
از آنجا که سرمایه گذاران بالقوه بازار بورس را طیف وسیعی در سطح جامعه تشکیل میدهند، فراهم نمودن بستری مناسب برای حضور گسترده این طیف و جلب اعتماد آنها، تحکیم بازار سرمایه و عمق بخشیدن به این بازار به عنوان یکی از اساسی ترین ابزارهای توسعه اقتصادی را به ارمغان خواهد آورد. در این راستا انجام تحقیقات متنوع در ابعاد مختلف خود نقش بسزایی در جلب اعتماد سرمایه گذاران ایفا خواهد کرد. سرمایه گذاران همواره در پی کاهش خطر و افزایش بازدهی متناسب با قبول خطر میباشند. در این راستا شناسایی عوامل موثر بر بازدهی اوراق بهادار تاثیر بسزایی در تحلیل عمیق تر و اتخاذ تصمیم مناسبتر از طرف سرمایه گذاران دارد. تاثیر تورم با بازده سهام و رابطه تورم و بازده (قیمت) سهام در کشورهای مختلف و در دوره های مختلف به موضوعی معماگونه تبدیل شده است. در این تحقیق به بررسی رابطه تورم و شخاص قیمت سهام و شاخص بازده نقدی و قیمت سهام بورس اوراق بهادار تهران پرداختیم تا سمت و سوی این رابطه را مشخص کنیم و به این سوال مهم نیز جواب دهیم که آیا سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار تهران میتواند به عنوان سپر تورمی عمل کند یا خیر؟
به عبارتی آیا سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار تهران حداقل بازدهی معادل نرخ تورم داشته باشد یا خیر؟ برای این منظور از داده های ماهانه سال 1369 تا 1383 استفاده نمودیم. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار تهران نمیتواند سپر مناسبی در برابر تورم باشد. لازم به ذکر است که این نتیجه باید با توجه به محدودیت های تحقیق که عمده ترین آنها مشکلات ذاتی موجود در محاسبه شاخصها میباشد مورد توجه قرار گیرد.
شاخص بورس چیست؟
یکی از ابزارهای مهمی که به کاربران بازار سرمایه برای شناخت این بازار کمک می‌کند، شاخص بورس است. در بورس تهران شاخص‌های مختلفی وجود دارند که با توجه به هر یک از آنها می‌توان به شناخت جنبه‌های مختلف بازار سرمایه، روند بورس و وضعیت شرکتهای حاضر در این بازار پرداخت. در این مطلب به شما می‌گوییم که شاخص شاخص بازده نقدی (TEDIX) بورس چیست و به معرفی انواع شاخصها در بورس می‌پردازیم. با ما همراه شوید.
شاخص بورس چیست؟
شاخص بورس، کمیتی است که به وسیله آن می‌توان تغییرات قیمت‌ها در این بازار را در بازه‌های زمانی مشخص برآورد کرد. در بازار بورس تهران شاخص‌های مختلفی وجود دارند که هریک چشم‌اندازی متفاوت از وضعیت قیمت‌ها در بورس را به کاربران این بازار نشان میدهند.
شاخصها به کاربران بازار سرمایه برای بررسی وضعیت قیمت سهام در گذشته و پیشبینی روند بازار در آینده کمک میکنند و نقش مهمی در تصمیمات سرمایه‌گذاران بورس برعهده دارند.
انواع شاخص بورس
گفتیم شاخص بورس انواع مختلفی دارد که هر یک جنبه‌های مختلفی از این بازار را به فعالان بازار سرمایه نشان میدهند. در ادامه به معرفی بعضی از مهمترین این شاخصها می‌پردازیم. همچنان همراه ما باشید.
شاخص کل بورس(TEPIX)
شاخص کل یا شاخص قیمت (TEPIX)، یکی از مهمترین و پرکاربردترین شاخصها برای بررسی روند کلی بازار بورس به شمار می‌رود. این شاخص میتواند افزایش یا کاهش سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار بورس را به کاربران این بازار نشان دهد. شما می‌توانید به صورت لحظه‌ای شاخص کل را از طریق سایت TSE دنبال کنید.
شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX)
یکی دیگر از مهمترین شاخص‌های بازار سرمایه که اطلاعات بسیار خوبی را از روند کلی بازار در اختیار سرمایه‌گذاران بورس قرار میدهد، شاخص قیمت و بازده نقدی است. این شاخص نشان‌دهنده بازدهی کل بازار است.
شاخص قیمت و بازده نقدی یکی از کاربردی‌ترین و دقیق‌ترین شاخص‌های بازار سرمایه به شمار می‌رود؛ چرا که علاوه بر تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها، تقسیم سود شرکت‌ها نیز در آن لحاظ شده است.
شاخص بازده نقدی (TEDIX)
شاخص بعدی، شاخص بازده نقدی است که بر بازدهی ناشی از تقسیم سود شرکت‌ها تاکید دارد. یعنی زمانی که شاخص بازده نقدی افت دارد، سود پرداختی شرکت‌ها در مجامع به صورت میانگین کاهش داشته است.
شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)
سهام آزاد شناور، به سهام قابل معامله شرکت‌ها که بیشتر در دست عموم و افراد حقیقی حاضر در بازار قرار دارد، گفته میشود. در محاسبه شاخص سهام آزاد شناور، آن بخش از سهام شرکت که در دست افراد حقیقی و سهامدارن خرد است، لحاظ میشود.
شاخص هم‌وزن
یکی دیگر از شاخص‌های بسیار مهم و کاربردی بورس، شاخص هم وزن است. در محاسبه این شاخص، اندازه شرکت‌ها لحاظ نمی‌شود و بزرگی یا کوچکی یک شرکت در شاخص کل هم‌وزن تاثیری ندارد.
شاخص صنعت و شاخص مالی
شاخص صنعت، تغییرات قیمت‌ها در سهام شرکت‌هایی را نشان میدهد که در بخش صنعت در بازار بورس مشغول فعالیت هستند و شاخص مالی هم تغییرات قیمت‌ها در سهام شرکتهای فعال در بخش مالی را نشان میدهد.
شاخص بازار اول و بازار دوم
شرکتهای بورسی از شهریور ۱۳۸۱ در دو بازار اول و بازار دوم بورس دسته‌بندی شدهاند. این طبقه‌بندی با توجه به معیارهایی چون میزان شناوری سهام شرکت‌ها، میزان سرمایه ثبت شده آنها، تعداد سهامداران و عواملی از این دست انجام شده است.
به میانگین تغییرات قیمت سهام شرکتهای حاضر در بازار اول بورس، شاخص بازار اول و به میانگین تعییرات قیمت‌ها در سهام شرکتهای فعال در بازار دوم، شاخص بازار دوم می‌گویند.
شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر
یکی دیگر از شاخص‌های بورس که میتواند به کاربران این بازار برای تصمیم‌گیری بهتر در انتخاب سهام مناسب کمک کند، شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر بازار است.
در محاسبه این شاخص همانگونه که از نام آن نیز پیدا است، تغییرات قیمت سهام ۵۰ شرکت فعال‌تر بورس که سهام آنها نقدشوندگی بالاتری دارد، لحاظ میشود.
شاخص ۳۰ شرکت بزرگ
در برآورد شاخص ۳۰ شرکت بزرگ نیز میانگین تغییرات قیمت در سهام ۳۰ شرکت بزرگ بازار، محاسبه میشود. این ۳۰ شرکت در واقع بیشترین ارزش روز بازار را دارند و برای انتخاب آنها و مشخص کردن ارزش روز بازار شرکت‌ها، تعداد کل سهام شرکت را در قیمت پایانی سهام آن ضرب میکنند.
سخن آخر
برای شناخت بازار بورس، ابزارهای مختلفی در اختیار کاربران این بازار قرار دارد که یکی از مهمترین آنها شاخصها هستند. اعدادی که به وسیله آنها می‌توان برآورد مناسبی از شاخص بازده نقدی (TEDIX) تغییرات قیمت‌ها در این بازار به دست آورد. برای اینکه بفهمیم شاخص بورس چیست و درک درستی از کاربرد آن در تحلیل بازار سرمایه به دست آوریم، باید شناخت خوبی از انواع مختلف شاخصها در بورس داشته باشیم. باشگاه مشتریان کارگزاری آگاه، فیلم‌های آموزش بورس از صفر تا صد را به طور رایگان در اختیار علاقه‌مندان به بورس قرار میدهد که می‌توانید با مراجعه به این وبسایت، از این آموزش‌ها استفاده کنید.
شاخص بورس چیست؟
شاخص‌های بورس در واقع معیارهای مهمی هستند که با بررسی و تحلیل آنها، می‌توان وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبه‌های مختلف، ارزیابی کرد. تحلیل شاخص‌های بورس و نوسانات آنها، نقش مهمی شاخص بازده نقدی (TEDIX) شاخص بازده نقدی (TEDIX) در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران دارد. بنابراین تمامی فعالین بازار سرمایه که ممکن است بر اساس تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال، تابلوخوانی یا ترکیبی از این روش‌ها فعالیت کنند، همواره شاخص‌های بازار را تحت نظر دارند؛ بنابراین با ما همراه باشید تا بیشتر با شاخص بورس آشنا شویم.
آموزش ارزهای دیجیتال به صورت غیرحضوری با ویدو جذاب
بورس چیست؟
شاید بهتر باشد قبل از توضیح شاخص بورس، اندکی به خود بورس بپردازیم. بورس، بازاری برای مبادله بین خریدار و فروشنده است که در آن سهام شرکتهای مختلف خرید و فروش میشود. واژه شاخص ترجمه کلمه انگلیسی Index است. این واژه در مفهوم کلی به معنای نماگر یا نشانگر و بیانگر عددی است که شما با استفاده از آن می‌توانید تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغییر را طی یک بازه زمانی خاص، مشاهده کنید. در واقع با بررسی یک شاخص می‌توانید وضعیت و نوسانات متغیرهای مورد بررسی آن شاخص را ببینید.
آموزش پرایس اکشن با الگو و کندل‌های جذاب
منظور از شاخص بورس چیست؟
شاخص بورس، عددی است که وضعیت کلی بورس و روند رشد یا افت این بازار را نشان میدهد. ما در بورس فقط یک شاخص نداریم بلکه چند شاخص مختلف داریم که هر کدام از آنها وضعیت بورس را از جنبه خاصی به ما نشان میدهند. محاسبه هر کدام از این شاخصها از طریق فرمول متفاوتی صورت می‌گیرد.
آموزش ترید ارز دیجیتال، به صورت لایو و زنده در کلاس برگزار می شود
شاخص کل بورس چیست؟
شاخص بورس، شاخص همان چیزی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت میشود. شاخص کل در بین افراد فعال در بازار بورس و سرمایهگذاری یکی از پرکاربردترین شاخصها به شمار می‌رود. این شاخص، بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است.
به عبارت دیگر، تغییرات شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است. اجازه بدهید مثالی برایتان بزنیم. فرض کنید از سهام تمام شرکتهای بورسی هر کدام یک عدد سهم را می‌خرید. در این صورت، تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سهام شما خواهد بود.
پس این شاخص، هم تغییرات قیمت سهام و هم سودهای سالیانه‌ای که شرکت‌ها به شما پرداخت میکنند را محاسبه می‌کند.
نام دیگر شاخص کل، شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX) است. نکته‌ای که هنگام بررسی شاخص باید به آن توجه کنید این است که میزان تغییرات شاخص برای ما اهمیت دارد نه خود عدد شاخص. مثلا اگر شاخص کل بورس در طی یک سال از عدد 20000 به 30000 برسد؛ یعنی 50% رشد کند، نشان دهنده این است که میانگین بازدهی بورس طی این یکسال برابر با 50% بوده است. طبق فرمول محاسبه شاخص کل، هرچه شرکت‌ها بزرگتر باشند؛ یعنی سرمایه بیشتری داشته باشند، تاثیر بیشتری روی شاخص کل خواهند داشت.
آموزش فارکس با بهترین سود و کمترین ضرر
منظور از شاخص قیمت چیست؟
شاخص قیمت، یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های بورس است. این شاخص، بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. پس اگر مثلا شاخص قیمت بورس در یک سال، 20 درصد رشد داشته باشد به این معنی است که سطح عمومی قیمت‌ها در بورس در طول یک سال گذشته به طور متوسط 20 درصد رشد داشته است.
تفاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکتهای بورسی در فرمول شاخص، مورد محاسبه قرار می‌گیرد. در صورتی که در شاخص کل، علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها هم در محاسبه شاخص در نظر گرفته میشود. در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکت‌ها در تاثیر آنها بر شاخص اهمیت دارد. یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد – سرمایه آن بیشتر باشد – تاثیر آن بر شاخص قیمت بیشتر است.
انواع شاخص بورس
هر چند روش‌های مختلفی برای دسته‌بندی و تفکیک شاخص‌های بازارهای مالی وجود دارد، ولی شاید بهترین روش تفکیک آنها بر اساس محل یا ناحیه‌ای باشد که محاسبه شاخص بازار در آن صورت می‌گیرد.
شاخص‌های ملی و شاخص‌های جهانی
بر اساس ناحیه یا محلی که شاخص بازار در آن اندازه‌گیری میشود، می‌توان شاخصها را به معیارهای محلی (Local) یا ملی (National) و جهانی (Global) طبقه‌بندی کرد. این امر از این جهت مناسب است که اگر بخواهیم دو یا چند بازار مالی را در بین دو یا چند کشور مقایسه و مشخص کنیم که کدام کشور، محل مناسبی برای سرمایهگذاری خارجی است، از شاخص‌های جهانی کمک می‌گیریم. ولی اگر واحد ارزی یا پولی کشورها مهم نباشد، بهترین شرایط برای سرمایهگذاری توسط شاخص‌های مالی محلی صورت می‌گیرد. شاخص بازار در ناحیه یورو یا شاخص‌های بازار آمریکا لاتین از جمله شاخص‌های ناحیه‌ای هستند. نوع محاسبه این شاخصها در ادامه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
برای مثال شاخص‌هایی نظیر MSCI-World یا S&P 100 بر اساس چند کشور و ناحیه میتواند یک شاخص جهانی باشند و در مقابل شاخص‌های مربوط به بازارهای مشخص مانند شاخص آمریکایی S&P 500 یا Nikkei 225 در ژاپن به عنوان شاخص‌های ملی شناسایی می‌شوند زیرا شرکتهای چند ملیتی در محاسبه این شاخصها نقش کمرنگ‌تری دارند.
شاخص‌های وزنی
از نظر نحوه محاسبه شاخص بازار مالی می‌توان آنها را به شاخص‌های وزنی و بدون وزن نیز تقسیم‌بندی کرد. معمولا در شاخص‌های وزنی، حجم شرکت‌ها و سرمایه اولیه آنها و همچنین تعداد سهام شناور در تعیین شاخص بورس به کار گرفته می‌شوند. بنابراین هر چه شرکت بزرگتر و یا سرمایه بیشتری باشد، دارای سهم بیشتری در تعیین شاخص بورس خواهد بود. به این ترتیب وزن‌ها نشان دهنده سهم یا اهمیت بیشتر یک شرکت در تعیین شاخص بورس است. در نتیجه با افزایش یا افول سهام این گونه شرکت‌ها، شاخص رشد یا نزول بیشتری را نشان خواهد داد.
در عوض نوع دیگری از شاخصها بدون در نظر گرفتن وزن، محاسبه شاخص بازده نقدی (TEDIX) می‌شوند. به این ترتیب همه شرکت‌ها چه بزرگ و چه کوچک در شیوه محاسبه شاخص بورس یا بازار مالی، نقش یکسانی دارند و به این ترتیب رشد یا رکود شرکتهای کوچک نیز در تغییرات شاخص بورس تاثیرگذار است. به این ترتیب با توجه به اختلاف در شاخص وزنی و بدون وزن پی می‌بریم شاخص بازده نقدی (TEDIX) که بازار به سمت صنایع بزرگ تمایل دارد یا صنایع کوچک بازده و کارایی بهتری دارند.
در ادامه به معرفی بعضی از شاخص‌های معروف بازارهای مالی می‌پردازیم و خصوصیت هر یک را بیان خواهیم کرد. ابتدا شاخص‌های جهانی مورد بررسی قرار گرفته سپس به شاخص‌های محلی یا بازارهای مالی در کشورها خواهیم پرداخت. شاخص بازار اوراق بهادار تهران نیز در آخر به طور مفصل‌تر مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد.
شاخص MSCI جهانی
این شاخص بر اساس ارزش سهام 1655 شرکت در بین 23 کشور جهان محاسبه میشود که البته یک شاخص وزنی به حساب می‌آید. این شاخص اولین بار در سال 1970 توسط موسسه سرمایهگذاری جهانی مورگان استانلی (Morgan Stanley Capital International) ابداع شد به همین دلیل نیز به صورت MSCI نام‌گذاری شده است. در این شاخص، خالص نرخ بازده سالانه (Gross Annul Return) یا GAR به صورت وزنی بر اساس ارزش سهام شرکت‌ها معرفی شده است و ملاک ارزیابی بازار جهانی محسوب میشود. تغییرات شاخص MSCI مبنایی برای نمایش رشد شاخص بازده نقدی (TEDIX) اقتصاد جهانی نیز محسوب میشود
شاخص جهانی S&P 100
شاخص S&P بر اساس کارایی 100 شرکت چند ملیتی محاسبه میشود. این شاخص بورس بر اساس 100 شرکت و 29 بازار مالی جهانی محاسبه میشود که بزرگی شرکت‌ها نیز به صورت وزنی در محاسبات دخیل هستند. میانگین وزنی ارزش سهام این 100 شرکت، شاخص جهانی S&P 100 را ایجاد می‌کند. برای مثال شرکتهای بزرگی مانند گوگل، تویوتا، اپل، وال‌مارت، ودافن سامسونگ، مایکروسافت و حتی مک دونالد که به صورت چند ملیتی فعالیت دارند، از شرکتهای مورد نظر برای محاسبه این شاخص هستند.
شاخص داو جونز (Dow Jones)
شاخص داو جونز که با نماد DJ نشان داده میشود، معمولا برای سه نوع بازار محاسبه میشود. شاخص بورس داو جونز صنعت (DJIA)، میانگین کارایی 30 شرکت برتر آمریکایی است. این شاخص بدون در نظر گرفتن وزن محاسبه میشود.
شیوه محاسبه این شاخص بر اساس نسبت مجموع ارزش سهام هر یک از شرکت‌ها بر متغیر عامل (Factor) است. مقدار عامل بستگی به تعداد افزایش سهام شرکت‌ها دارد. این مقدار در حال حاضر حدود 0.1471 است به این ترتیب شاخص داو جنز حدود 6.782 برابر مجموع ارزش سهام شرکت‌ها است. شاخص‌های دیگر مانند شاخص بورس داو جونر حمل و نقل (Dow Jones Transportation Average) و شاخص داو جونز خدمات (Dow Jones Utility Average) از اقسام دیگر این نوع شاخص محسوب می‌شوند.
بازار بورس نیویورک
در آمریکا بیش از یک بازار مالی وجود دارد که یکی از مشهورترین آنها بازار سهام نیویورک (New York Stock Exchange) یا به اختصار NYSE است که در خیابان وال (Wall Street) در محله منهتن (Manhattan) فعالیت دارد. البته بازارهای مالی دیگر نظیر نزدک (NASDAQ) به عنوان یکی از بزرگترین بازارهای مالی الکترونیکی نیز حضور دارند که بعد از NYSE بزرگترین بازار مالی آمریکا است.
هر یک از این مراکز معاملات اوراق بهادار، از شاخص‌های مختلفی برای نمایش کارایی بازار و معاملات انجام شده استفاده میکنند به همین دلیل گاهی در اخبار با شاخص بازار نزدک یا بازار نیویورک برخورد می‌کنیم که بیانگر رونق یا رکورد در هر یک از بازارهای ذکر شده است.
شاخص بورس لندن (FOOTSIE)
یکی از شاخص‌های معروف در بازار بورس لندن، شاخص FTSE 100 است که به شاخص فوتسی Footsie یا (FTSE (Financial Times Stock Exchange نیز معروف است. این شاخص بر اساس عملکرد 100 شرکت برتر انگلستان محاسبه میشود. شاخص فوتسی برابر است با مجموع حاصل‌ضرب تعداد سهام منتشره در ارزش سهام این شرکت‌ها.
متأسفانه بیشتر شرکت‌هایی که در محاسبه شاخص بورس لندن FTSE 100 مورد نظر هستند، فعالیت اقتصادی در خارج از انگلستان نیز دارند به همین دلیل شاید این شاخص نتواند وضعیت بازار انگلستان را به خوبی نشان دهد. به همین دلیل شاخص FTSE 250 که در آن درصد شرکتهای چند ملیتی کمتر است، بهتر میتواند ملاکی برای سنجش بازار انگلستان محسوب شود.
شاخص بورس ژاپن (Nikkei)
شاخص نیکی مربوط به بازار بورس و اوراق بهادار توکیو است. این شاخص هر 15 ثانیه یک بار به روز رسانی میشود. نسخه خاصی از آن که به Nikkei 225 معروف است بر اساس تأثیرات 225 شرکت بزرگ ژاپنی در بازار سهام توکیو محاسبه می‌گردد. این شاخص اولین بار توسط روزنامه Nihon Keizai Shinbun که به Nikkei معروف است، ایجاد و برای سنجش بازار بورس ژاپن به کار رفت. این شاخص، بر اساس ارزش سهام، وزن‌دار میشود در نتیجه شرکتهای بزرگ، سهم بیشتری در تعیین مقدار شاخص دارند.
کتاب راهنمای ارز دیجیتال به سبک جالب توسط آقای کریمی شاد
شاخص بورس هنگ کنگ (HSI)
شاخص به کار رفته در بازار بورس هنگ کنگ به HSI یا Hang Seng Index معروف است. این شاخص به صورت وزنی بوده و بر اساس سهام شناور و سرمایه در گردش شرکت‌ها وزن‌دهی میشود. شاخص HSI در سال 1969 توسط بانک Hang Seng معرفی و برای سنجش کارایی بازار هنگ کنگ به کار رفت به همین دلیل نام آن را از مخفف نام این بانک گرفته‌اند.
شاخص بورس اوراق بهادار تهران
در بورس اوراق بهادار تهران که با نماد (TSE (Tehran Stock Exchange شناخته میشود، شاخص‌های مختلفی برای ارزیابی بازار مالی به کار گرفته می‌شوند. برای مثال شاخص کل، شاخص قیمت، شاخص بازده نقدی، شاخص قیمت صنعت و شاخص قیمت 50 شرکت فعال وجود دارند. هدف از تولید و محاسبه این شاخصها نمایش بازدهی بازار سرمایه است. هر یک از این شاخصها به نوعی قسمتی از فعالیت بازار را مشخص کرده و کارایی آن را نشان میدهد؛ توجه به همه این شاخصها میتواند برآیندی از فعالیت بازار سرمایه و کارکرد آن باشد.
برای مثال شاخص کل، بر اساس تمامی شرکتهای بورسی محاسبه میشود در حالی که شاخص صنعت فقط بر اساس شرکتهای تولیدی بدست می‌آید و کارایی بخش صنعت در بازار بورس و سرمایه را نشان میدهد. از طرفی هر یک از بخش‌های صنایع نیز برای خود شاخص‌های جداگانه‌ای دارند. شاخص استخراج کانه‌های فلزی یا غیرفلزی، شاخص سیمان و … از این دست محسوب می‌شوند. معمولا در بورس اوراق بهادار تهران یک تقسیم‌بندی کلی وجود دارد که شاخص را به دو بخش تابلو اصلی و فرعی نیز تقسیم می‌کند.
در این مطلب از آکادمی مدرسان پیشتاز به شاخص بورس و کاربرد آن در بازار سرمایه پرداختیم، همچنین انواع مختلف این شاخص را مورد بررسی قرار دادیم. در گام آخر نیز به سراغ شاخص بورس اوراق بهادار تهران رفتیم و جزئیاتی را نیز در رابطه با آن بیان کردیم تا کاملا با مفهوم شاخص بورس چیست آشنا شوید.
شاخص های بورس تهران و انواع آن
شاخص کل تهران چیست، شاخص قیمت، تپیکس، شاخص نقدی و .
در مطلب پیش رو می خواهیم به بررسی انواع شاخص های بورس تهران و ذکر اهمیت و ضرورت توجه به آنها بپردازیم. در ادامه انواع شاخص های بورس تهران را معرفی خواهیم کرد و شیوه محاسبه و تفسیر هر کدام از آنها را نیز برای شما شرح خواهیم داد.
شاخص بورس چیست؟
انواع شاخص های بورس تهران در واقع سبدهایی فرضی متشکل از تمام سهم هایی هستند که در بورس خرید و فروش می شوند. انواع شاخص های بورس تهران در بر گیرنده سهام تمام شرکت های پذیرفته شده در بورس هستند و روند عمومی تغییرات قیمت آنها را بازتاب می کنند.
هرچه اندازه یک شرکت بزرگتر باشد وزن سهام آن در شاخص های بورس تهران بیشتر خواهد بود و تأثیر بیشتری بر شاخص خواهد گذاشت. شاخص های بورس تهران نشان دهنده وضعیت کلی بورس هستند و تغییرات آنها ریشه در وضع و حال کلی اقتصاد در آن برهه بخصوص دارد.
این شاخص ها به طور ویژه ای مورد توجه معامله گران و فعالان بازار بورس هستند و می توانند یک دید کلی نسبت به وضعیت بازار ارائه دهند. در واقع می توان با بررسی وضعیت فعلی یک شاخص و مقایسه آن با وضعیت های پیشین و داده های تاریخی، آینده بازار را تا حدودی پیشبینی کرد.
هر شاخص بورسی به شیوه خاص خود محاسبه می شود. شاخص های بورس تهران انواع مختلفی دارند که هر کدام هدف خاصی را در بازار بورس دنبال می کنند. توجه کنید که شاخص بازده نقدی (TEDIX) برخی از این شاخص ها ممکن است کل بازار را در خود جای ندهند و صرفا در بر گیرنده بخش خاصی از بازار بورس باشند.
در ادامه به معرفی انواع شاخص های بورس تهران می پردازیم.
بررسی انواع شاخص های بورس تهران
هشت شاخص اصلی بورس اوراق بهادار تهران که به طور گسترده مورد استفاده و مبنای تحلیل قرار می گیرند عبارتند از: شاخص قیمت، شاخص درآمد کل، شاخص بازده نقدی، شاخص آزاد شناور، شاخص سی شرکت بزرگ، شاخص پنجاه شرکت فعال تر، شاخص صنایع، و شاخص بازار اول و دوم.
در زیر به هرکدام از این شاخص ها به تفصیل خواهیم پرداخت.
شاخص قیمت یا تپیکس (TEPIX)
شاخص تپیکس که با عنوان شاخص قیمت بورس تهران نیز شناخته می شود یکی از مهمترین شاخص های بورس تهران است. شاخص تپیکس، قیمت سهام تمام شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران را در بر می گیرد و در صورتی که نماد یک شرکت خاص بسته باشد یا اینکه برای مدتی مورد معامله قرار نگیرد قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ می گردد.
معیار وزن دهی در این شاخص، تعداد سهام منتشره شرکت ها می باشد که این امر موجب می شود تا شرکتهای بزرگتر، تأثیر بیشتری بر روی این شاخص داشته باشند.
شاخص تپیکس از طریق تقسیم “ارزش جاری سهام منتشره شرکت ها” بر “ارزش پایه سهام منتشره شرکت ها” محاسبه می شود. لازم به ذکر است که این عدد در نهایت ضربدر 100 می شود. منظور از ارزش جاری سهام منتشره، قیمت فعلی سهام ضربدر تعداد سهم منتشره است و ارزش پایه نیز از طریق ضرب قیمت در سال پایه و تعداد سهام به دست می آید.
شاخص قیمت همانطور که از نامش پیداست می بایست بیانگر روند عمومی قیمت و تغییرات آن باشد و نباید از پارامترهای دیگر تأثیر بگیرد. از آنجا که شاخص تپیکس علاوه بر قیمت از تعداد سهام منتشره شرکت ها نیز تأثیر می پذیرد، می بایست در صورت تغییر در تعداد سهام منتشره که غالبا از طریق افزایش سرمایه از محل آورده نقدی ناشی می شود، تعدیلاتی در محاسبه آن انجام شود تا تغییرات تعداد سهام، عدد نهایی شاخص را تحت تأثیر قرار ندهد. برای این منظور معمولا ارزش پایه سهام منتشره را نیز بر حسب تعداد سهم منتشره جدید محاسبه می شود.
شاخص قیمت و بازده نقدی یا تدپیکس (TEDPIX)
شاخص تدپیکس که با نام “شاخص قیمت و بازده نقدی” یا شاخص کل تهران نیز شناخته می شود از ابتدای سال 1377 در بورس تهران رواج یافته است. این شاخص جهت سنجش بازده کل بورس به کار می رود که هم از تغییرات قیمت و هم از بازده پرداختی اثر می پذیرد.
شاخص تدپیکس در بر گیرنده سهام تمام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد و شیوه محاسبه آن نیز همانند شاخص تپیکس است. تنها تفاوت در این است که این شاخص در زمان پرداخت سود نقدی تعدیل می شود. در واقع شاخص تدپیکس میزان بازده کل به دست آمده از سرمایه گذاری را نشان می دهد: یعنی سود نقدی + سود سرمایه ای. درحالیکه شاخص تپیکس یا شاخص کل تنها بازده به دست آمده از تغییرات قیمت یا همان سود سرمایه ای را بازتاب می دهد.
شاخص بازده نقدی یا تدیکس (TEDIX)
شاخص تدیکس یا همان شاخص بازده نقدی به منظور نشان دادن سطح عمومی بازده نقدی پرداخت شده توسط شرکت ها محاسبه می شود و از تقسیم “شاخص قیمت” بر “شاخص قیمت و بازده نقدی” به دست می آید. یعنی شاخص تپیکس تقسیم بر شاخص تدپیکس مساوی است با شاخص تدیکس!
این شاخص صرفا بیانگر سود نقدی حاصل از سرمایه گذاری می باشد. شاخص تدیکس بیشتر مورد توجه سرمایه گذارانی است که خیلی مایل به خرید و فروش مدام سهام نیستند و نمی خواهند تن به ریسک افزایش و کاهش قیمت سهام بدهند. این سهامداران در دسته سرمایه گذاران محافظه کار قرار می گیرند و صرفا می خواهند در موعد مقرر سود سالانه ناشی از سرمایه گذاری شان را دریافت کنند. همچنین این شاخص در اخذ تصمیمات راهبردی، کمک زیادی به اینگونه سرمایه گذاران خواهد کرد.
شاخص صنایع
شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در صنایع مختلفی طبقه بندی می شوند و برای هر کدام از این صنایع نیز شاخص قیمت به تفکیک محاسبه و منتشر می شود. روش محاسبه شاخص صنایع نیز عینا مشابه با شاخص تپیکس می باشد. همچنین شرکت های بورسی به دو نوع کلی شرکت های صنعتی و واسطه گری های مالی تقسیم می شوند که برای هر یک از این دو گروه نیز دو شاخص قیمت با نام های شاخص مالی و شاخص صنعت محاسبه و منتشر می شود.
شاخص پنجاه شرکت فعال تر
این شاخص، سطح عمومی قیمت های پنجاه شرکت فعال تر بورس را نشان می دهد و به دو روش محاسبه می شود.
روش اول میانگین گرفتن ساده است و روش دوم نیز مشابه محاسبه شاخص تپیکس می باشد. یعنی اندازه شرکت ها نیز از طریق در نظر گرفتن تعداد سهام منتشره آنها در محاسبه شاخص لحاظ می شود.
انتخاب این پنجاه شرکت که در دوره های سه ماهه صورت می گیرد بر اساس تعداد روزهای داد و ستد انجام می شود. شرکت بورس اوراق بهادار تهران ملاک انتخاب این پنجاه شرکت را میزان نقدشوندگی سهام آنها و فعالیت شرکت ها تعیین نموده است.
به بیان دیگر هرچه سهام یک شرکت، بیشتر مورد معامله قرار گیرد شانس آن برای ورود به شاخص پنجاه شرکت فعال تر بیشتر خواهد بود.
شاخص TEFIX
این شاخص که بیشتر با عنوان شاخص آزاد شناور شناخته می شود جهت شاخص بازده نقدی (TEDIX) پیگیری رفتار قسمتی از بازار به کار می رود که از قدرت نقدشوندگی بالاتری برخوردار است.
سهام شناور آزاد یا همان Free Float به بخشی از سهام یک شرکت اطلاق می شود که دارندگان آن و معامله گران بازار بورس آماده خرید و فروش آن هستند و انتظار می رود در آینده ای نزدیک این بخش از سهام مورد معامله قرار گیرد. در واقع دارندگان سهام شناور آزاد قصد دارند به زودی سهامشان را به فروش برسانند و نمی خواهند با حفظ آن سهام در مالکیت شرکت مورد نظر مشارکت داشته باشند.
شاخص آزاد شناور دقیقا مشابه با شاخص تپیکس محاسبه می شود با این تفاوت که در محاسبه آن فقط سهام شناور آزاد، مورد استفاده قرار می گیرد.
شاخص بازار اول و دوم
شرکت های بورسی در بورس اوراق بهادار تهران بر اساس میزان سرمایه، تعداد کل سهامداران، وضعیت سودآوری، عدم وجود زیان انباشته، میزان سود نقدی پرداختی و… به دو نوع بازار اول و دوم تقسیم می شوند.
برای هر یک از این دو گروه شرکت ها، شاخص قیمت به طور جداگانه محاسبه می شود که با نام های شاخص بازار اول و شاخص بازار دوم شناخته می شوند. با اینکه به این دو شاخص در میان انواع شاخص های بورس تهران توجه کمتری می شود اما از اهمیت خاص خود برخوردارند.
برای مثال اگر شاخص بازار دوم وضعیت بهتری در مقایسه با شاخص بازار اول داشته باشد و با سرعت و شتاب بیشتری افزایش یابد به این معنی خواهد بود که ظرفیت رشد در بازار دوم بیشتر است و بازده مورد انتظار سهام شرکت های کوچک از بازده سهام شرکت های بزرگتر بالاتر خواهد بود.
شاخص سی شرکت بزرگ
این شاخص که یکی از جدیدترین انواع شاخص های بورس تهران است در سال 1389 برای اولین بار مورد استفاده قرار گرفت. در محاسبه این شاخص سهام سی شرکت بورسی دارای بیشترین ارزش به کار گرفته می شوند و روش محاسبه از طریق میانگین وزنی می باشد. یعنی تعداد سهام منتشره نیز علاوه بر قیمت سهام در محاسبه دخیل می شوند. همچنین شاخص سی شرکت بزرگ فقط سهام شناور آزاد این شرکت ها را در محاسبه مورد استفاده قرار می دهد و لازم است که درصد سهام شناور آزاد آنها از 10 درصد کل سهام کمتر نباشد.
مزیت شاخص سی شرکت بزرگ نسبت به شاخص قیمت این است که اولا به مهمترین و اثرگذارترین شرکت های بورسی می پردازد و شرکت هایی را که ممکن است اطلاعات ناهمگون و غلط اندازی برای تحلیلگر داشته باشند را حذف می کند. ثانیا سهام تحت مالکیت سهامداران راهبردی را نادیده می گیرد. سهامداران راهبردی آن دسته از سهامداران هستند که می خواهند سهامشان را حفظ کنند و قصد فروش آن را ندارند.
وارد کردن سهام تحت مالکیت این سهامداران باعث خواهد شد نتایج و تفسیرهایی که از شاخص ها می شود تا حدودی به سمت ناکارآمدی میل کند. چرا که این دسته از سهامداران نقشی در فعل و انفعالات کنونی بازار ندارند.
تفسیر شاخص های بورس
اما انواع شاخص های بورس تهران به چه کار می آیند؟ چه نتایجی می شود از آنها گرفت و چگونه می شود آنها را تفسیر کرد؟
ایده بنیادی در این خصوص این است که گذشته، چراغ راه آینده است. همانطور که در پیشبینی قیمت آینده یک سهم، رو به داده های آماری در خصوص روند حرکت قیمتی آن در گذشته می آوریم تا با تحلیل آنها به دیدی هوشمندانه راجع به وضعیت آینده آن سهم برسیم، برای پیشبینی وضعیت کلی بازار نیز می بایست به اطلاعات مربوط به انواع شاخص های بورس تهران مراجعه کنیم. اما برای تحلیل و تفسیر هر کدام از انواع شاخص های بورس تهران ابتدا باید بدانید که آن شاخص بیانگر چیست و چه چیزی را نشان می دهد.
نکته کلیدی در تحلیل انواع شاخص های بورس تهران این است که اساسا میزان تغییرات آنها برای ما حائز اهمیت است نه خود عدد شاخص. نکته دیگر این است که افزایش یک شاخص لزوما به معنی سودآوری سهام همه شرکت های در بر گیرنده آن شاخص نیست. همچنین کاهش آن نیز به معنی زیانبار بودن تمام سهم ها نخواهد بود.
در تفسیر تغییرات یک شاخص همواره باید جزئیاتی که سبب این تغییرات شده اند را نیز لحاظ کنیم. به عنوان مثال ممکن است یک شرکت بزرگ با سقوط فاجعه بار ارزش سهام خود روبرو شده باشد. در اینصورت به احتمال زیاد شاخص کل بورس با کاهش مواجه خواهد شد درحالیکه ممکن است اتفاقا سایر شرکت ها روندی مثبت را طی کرده باشند.
همچنین در تحلیل و تفسیر انواع شاخص های بورس تهران باید بدانیم که به دنبال چه چیزی هستیم. آیا سود نقدی برایمان ملاک است یا سود سرمایه ای؟ آیا سبد سهام مان از شرکت های بازار اول تأثیر بیشتری می پذیرد یا شرکت های بازار دوم؟ آیا جزو سهامداران راهبردی هستیم یا به خرید و فروش مداوم سهام اشتغال داریم؟ هر کدام از این موارد نیازمند شیوه تحلیل متفاوتی است.
دیدگاه شما