ویژگی‌های طرح پانزی

جالب اینجاست که این نکته در مورد بیت کوین صدق نمی‌کند، بسیاری از سرمایه‌گذاران اولیه بیت کوین به دلیل کم‌ارزش بودنش در آن سال‌ها، سرمایه خود را در سایت‌های شرط بندی یا خرید چیزهایی مانند پیتزا یا بازی‌های کامپیوتری خرج کردند یا آن را به دیگر افراد دادند.

طرح پانزی چیست؟

خوشبختانه یا متأسفانه، کلاهبرداری همواره در بازارهای مالی وجود داشته است. از گذشته‌های دور تا به امروز، افراد ویژگی‌های طرح پانزی زیادی در دام‌ کلاهبرداران در بازارهای مالی گوناگون گرفتار شده‌اند. در این بین، برخی از کلاهبرداران به دام افتادند و برخی دیگر با سرمایه‌هایی که از افراد ناآگاه به جیب زده‌اند، برای همیشه از دسترس خارج شده‌اند. با به‌روز شدن بازارهای مالی،‌ روش‌های کلاهبرداری نیز جدید شده‌ است. طرح پانزی یکی از روش‌های کلاهبرداری در بازارهای مالی است. در این مقاله قصد داریم مفهوم طرح پانزی در ارز دیجیتال را تحلیل کنیم. برای رسیدن به پاسخ این سؤال که طرح پانزی چیست، تا پایان با ما همراه باشید.

فهرست عناوین مقاله

طرح پانزی (Ponzi Scheme) چیست؟

طرح پانزی اشاره به مفهومی سوداگرانه در بازارهای سرمایه‌گذاری دارد. گاهی اوقات افراد یا شرکت‌ها به کمک ابزارهای تبلیغاتی، سرمایه‌گذاران را مجاب می‌کنند که سرمایه خود را در اختیار آن‌ها قرار دهند و معمولاً با وعده بازگشت سرمایه به همراه سود بدون ریسک، افراد را به دام می‌اندازند. آن‌ها به سرمایه‌گذاران وعده می‌دهند که وجوه دریافتی را در پروژه‌های خاصی سرمایه‌گذاری می‌کنند.

این در حالی است که خبری از سرمایه‌گذاری نیست؛ بلکه وجوه دریافتی را صرف بازپرداخت سرمایه و سود افرادی می‌کنند که قبلاً سرمایه خود را در اختیار آن‌ها قرار داده‌اند؛ بنابراین، عملاً در اجرای طرح پانزی، سرمایه از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. در این بین، گردانندگان این صحنه نیز سود خود را برمی‌دارند. طبیعی است که برای تداوم چنین شرایطی به جریان دائمی سرمایه نیاز است و اگر به هر دلیلی، ورود سرمایه به پروژه‌های با طرح پانزی متوقف شود، ماهیت آن‌ها به کلی به چالش کشیده می‌شود.

بیشتر بخوانید: شیلینگ چیست

نگاهی به تاریخچه طرح‌های پانزی

یکی از موضوعات جذاب در بررسی طرح پانزی، تاریخچه شکل‌گیری چنین ایده‌ای برای کلاهبرداری است. نام‌گذاری این طرح از روی نام چارلز پانزی صورت گرفته است. او تاجری ایتالیایی بود که بساط فعالیت‌های اقتصادی‌اش را در کشور آمریکا پهن کرده بود. پانزی ادعا کرد که می‌تواند از محل نوسانات ارزش ارز برای خرید کوپن‌های پستی، درآمدهای سرشاری کسب کند.

کوپن‌های پستی نوعی تمبر بودند که ارسال‌کنندگان نامه به کشورهای دیگر می‌توانستند برای تسهیل فرایند دریافت پاسخ از آن‌ها استفاده کنند. چارلز پانزی ادعا می‌کرد که می‌تواند این کوپن‌ها را با تخفیف ویژه از کشورهای دیگر بخرد و با سود بسیار زیاد در آمریکا بفروشد. البته هیچ‌گاه توضیحی درباره اینکه چگونه چنین ایده‌ای را عملیاتی می‌کند، ارائه نداد. استدلال او این بود که نمی‌تواند اسرار فعالیت‌هایش را برای رقبا فاش کند.

او به سرمایه‌گذاران وعده داد در 45 روز 50 درصد و در 90 روز سودهای کلان 100درصدی داشته باشند. به همین دلیل، ابتدا موفق شد سرمایه‌های چشمگیری را جذب کند. خبری از سرمایه‌گذاری در خریدوفروش کوپن‌های پستی نبود، بلکه چارلز پانزی صرفاً از محل سرمایه‌گذاری‌های جدید، سود پول سرمایه‌گذاران قبلی را پرداخت می‌کرد.

اوایل همه‌چیز خوب پیش می‌رفت و سرمایه‌گذاران در موعد مقرر سودهای خود را دریافت می‌کردند. بعد از مدتی، رسانه‌ها به عملکرد پانزی شک کردند. هیاهوی شکل‌گرفته سبب شد دستگاه‌های مسئول در آمریکا به این پرونده وارد شوند. درنهایت، با کشف کلاهبرداری چارلز پانزی در دوازدهم اوت 1920، حکم بازداشت او صادر شد. در این بین، سرمایه‌گذاران مبلغی حدود بیست میلیون دلار خسارت دیدند.

جالب است بدانید که هرچند این طرح کلاهبرداری به نام چارلز پانزی نام‌گذاری شده است، قبل از او نیز در سال 1879، فردی به نام سارا هاو در بوستون آمریکا، چنین کلاهبرداری‌ای را پیاده کرده بود. یکی دیگر از طرح‌های پانزی مشهور را که در قرن حاضر در آمریکا به وقوع پیوست، فردی به نام برنی مدوف اجرایی کرد. او تا قبل از بحران اقتصادی سال 2008 در آمریکا، همه‌چیز را به‌خوبی اداره می‌کرد؛ اما بعد از شکل‌گیری بحران، عملاً همه‌چیز به‌ هم ریخت و دست او برای همگان رو شد. در جریان کلاهبرداری مدوف حدود 50 میلیارد دلار خسارت به سرمایه‌گذاران وارد شد که عدد بسیار هنگفتی است.

ویژگی‌های طرح پانزی چیست؟

بیش از صد سال از زمان دستگیری اولین نفری که از طریق طرح پانزی از سرمایه‌گذاران کلاهبرداری کرده،‌ می‌گذرد. با وجود این، هنوز هم شاهدیم که برخی افراد به دام طرح‌های پانزی می‌افتند. برای مثال، در سال گذشته، مراجع قانونی در آمریکا بیش از 60 طرح پانزی را شناسایی کرده‌اند.

همین مسئله ما را بر آن داشت تا به این سؤال پاسخ دهیم که روش تشخیص طرح پانزی چیست؟ طرح‌های پانزی در ظاهر پیچیده به نظر می‌رسند، اما وقتی کمی عمیق شوید، ویژگی‌های مشترک مهمی ویژگی‌های طرح پانزی در آن‌ها مشاهده می‌شود. ازجمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تبلیغات گسترده

اولین موضوعی که با مشاهده آن باید به کلاهبرداری بودن پروژه‌ها شک کنید، تبلیغات بسیار گسترده است. اگر پروژه‌ای، چه در بازار رمز ارزها و چه در بازارهای مالی دیگر، بیش از اندازه سروصدا به راه انداخت، حتماً با دیده تردید به آن نگاه کنید. به خاطر داشته باشید که حمایت افراد مشهور از پروژه‌های سرمایه‌گذاری به‌هیچ‌وجه دلیل منطقی‌ای نیست که سرمایه خود را به پروژه‌ای بسپرید که با آن آشنایی کافی ندارید.

شفافیت نداشتن درباره فرایند سرمایه‌گذاری

گردانندگان طرح‌های پانزی هیچ‌گاه توضیحات شفافی درباره فرایند سرمایه‌گذاری نمی‌دهند. شاید در مقام ادعا این‌گونه وانمود کنند که سرمایه‌های افراد را در پروژه‌های خاصی صرف می‌کنند، اما در عمل، هیچ توضیحی درباره نحوه سرمایه‌گذاری ارائه نمی‌کنند. در این حالت، طبیعی است که کاربران به ماهیت کلاهبرداری پروژه حساس شوند.

دادن وعده سودهای کلان با ریسک کم

بازارهای مالی ریسک زیادی دارند. میزان این ریسک برای بازارهایی مانند ارزهای دیجیتال به‌مراتب بیشتر است. در چنین شرایطی، دادن وعده سودهای کلان در کوتاه‌مدت به‌صورت تضمینی اصلاً عاقلانه نیست؛ بنابراین، اگر با پروژه‌ای مواجه شدید که چنین وعده‌های وسوسه‌کننده‌ای را پیش روی شما گذاشت، حتماً با دقت بیشتری درباره ماهیت آن تحقیق کنید.

مشکل در دریافت اصل وجه سرمایه‌گذاری

اگر در سرمایه‌گذاری، به هر دلیلی، طرف قرارداد بر سر راه بازگشت اصل سرمایه شما مانع‌تراشی کند، باید درباره ماهیت آن تردید کنید. گاهی اوقات صاحبان طرح‌های پانزی با ارائه سودهای خارج از عرف سعی می‌کنند کاربران را از برداشت اصل سرمایه منصرف کنند. باید این موضوع را زنگ خطر تلقی کنید.

تفاوت طرح هرمی با پانزی چیست؟

تا اینجا، طرح پانزی را توضیح دادیم. در ادامه، لازم است نکته مهمی را بررسی کنیم. طرح‌های هرمی یکی دیگر از روش‌های جذب سرمایه است که با وجود شباهت با طرح پانزی، ماهیت مجزایی دارد. در طرح‌های هرمی، یک نفر در رأس هرم، نقش‌آفرینی و سرمایه‌گذاران خاصی را جذب می‌کند؛ سپس هریک از این افراد به‌صورت پلکانی زیرمجموعه‌هایی را برای خود پیدا می‌کنند.

گاهی اوقات برای ایجاد انگیزه به‌منظور جذب سرمایه‌گذاران جدید، پیشنهادهایی مانند حق انحصاری فروش یک یا چند کالا نیز به افراد ارائه می‌شود. به این ترتیب، هر فرد برای برخورداری از حق فروش کالا، به نفری که او را جذب کرده است، مبلغی پرداخت می‌کند. این حلقه ارتباطی از پایین تا بالا بین افراد هرم برقرار می‌شود. طرح‌های هرمی نیز به‌نوعی کلاهبرداری از دارایی افراد به شمار می‌روند.

همچنین بخوانید: کلاهبرداری پامپ و دامپ

کلام پایانی

در این مقاله طرح پانزی را بررسی کردیم. طرح‌های پانزی کلاهبرداری‌هایی‌اند که با کمی دقت و وسواس در انتخاب محل سرمایه‌گذاری، می‌توان از آن‌ها اجتناب کرد. بسیاری از این طرح‌ها در فضاهای غیرقانونی مطرح می‌شوند؛ بنابراین، بازاری مانند ارزهای دیجیتال که هنوز ضوابط مشخص و چارچوب مدونی ندارد، مستعد حضور طرح‌های پانزی است؛ ازاین‌رو، باید برای سرمایه‌گذاری در این بازارها حساسیت بیشتری به خرج دهید.

طرح پانزی (Ponzi Scheme) چیست؟

احتمالا نام کلاهبرداری پانزی لا‌به‌لای شنیدن اخبار به گوش‌تان خورده است یا اینکه هنگام گشت و گذار در اینترنت با تبلیغ‌هایی که وعده پرداخت سودهای نجومی را می‌دهند مواجه شده‌اید. شاید هم کسی به شما پیشنهاد سرمایه‌گذاری پول‌هایتان را در قبال کسب درآمدی تضمینی داده باشد. احتمالا همه‌ی این موارد شیوه‌ای از کلاهبرداری است که با نام طرح پانزی شناخته می‌شود. اگر چیزی راجع به این روش یا نحوه تشخیص آن نمی‌دانید تا آخر این مقاله با ما همراه باشید.

طرح پانزی چیست؟

طرح پانزی (Ponzi Scheme) یک ترفند و یکی از روش‌های کلاهبرداری در ارزهای دیجیتال براساس سرمایه‌گذاری است. در این روش کلاهبرداران با ادعای پرداخت سود‌های کلان، افراد را ترغیب به سرمایه‌گذاری پول‌هایشان در شرکت خود می‌کنند. در طرح پانزی برای تشویق افراد به جذب افراد بیشتر، بخشی از پول اعضای جدید به عنوان سود به اعضای قدیمی‌تر پرداخت می‌شود. این روش کلاهبرداری تا زمان ورود سرمایه‌گذاران جدید ادامه پیدا می‌کند و در نهایت با توقف ورود سرمایه‌گذران جدید از هم گسیخته و کلاهبرداران آن متواری یا دستگیر می‌شوند.

برای فهم بیشتر روش کار پانزی به این مثال دقت کنید:

فرض کنید من یک شرکت سرمایه‌گذاری در حوزه ارزهای دیجیتال تاسیس می‌کنم. در وب‌سایت جعلی شرکت ادعا می‌کنم که به افراد در ازای پرداخت مقدار مشخصی پول (مثلا ۱۰۰ دلار) سود تضمین شده ۳۰ درصدی ماهیانه پرداخت می‌کنم؛ اما در واقعیت ویژگی‌های طرح پانزی من پول‌های افراد را در بازار ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری نمی‌کنم. پس از گذشت یک ماه از پول‌های جمع‌شدی خود سرمایه‌گذاران به آنها سود پرداخت می‌کنم تا آنها را ترغیب کنم که شرکت من را به دوستان و آشنایان خود معرفی کنند. این روش تا زمانی که همچنان سرمایه گذار جدید وجود داشته باشد ادامه پیدا می‌کند. حالا من چند صد هزار دلار پول دارم و زمانی که دیگر خبری از سرمایه‌گذار جدید نباشد با پول‌ها فرار می‌کنم.

تاریخچه طرح پانزی

چارلز پانزی (Charles Ponzi‎) در تابستان سال ۱۹۱۹ زمانی که تصمیم گرفت تا دیگر برای خودش کار کند، یک روش کلاهبرداری جدید خلق کرد. او با استفاده کوپن‌های تخفیفی اداره پست آمریکا و عده‌‌ی ۵۰ درصد سود در ۴۵ روز، افراد زیادی را متقاعد به سرمایه‌گذاری کرد. چارلز پانزی در این روش سود سرمایه‌گذاران قبلی را با پول سرمایه‌گذاران جدید پرداخت می‌کرد. او توانست در مدت یک سال بیش از ۲۰ میلیون دلار پول از افراد در سراسر جهان کلاهبرداری کند. روش کلاهبرداری چارلز پانزی بعدها با نام «طرح پانزی» شناخته شد.

روش کلاهبرداری طرح پانزی

با وجود اینکه جزئیات انجام هر طرح پانزی متفاوت است؛ اما به‌طور کلی تمام کلاهبرداری‌هایی که با این روش انجام می‌شوند از یک چارچوب مشخص استفاده می‌کنند.

در اولین مرحله شرکت‌ها شروع به تبلیغات گسترده در فضای مجازی می‌کنند. هدف از این تبلیغات که وعده پرداخت سود‌ تضمینی به افراد را دارند، جذب اولین گروه سرمایه‌گذاران است.

1. واریز سود‌ اولیه با هدف جلب اعتماد

در مرحله دوم برای جلب اعتماد سرمایه‌گذاران و جذب افراد بیشتر سودها به طور منظم به حساب‌‌ها واریز می‌شود. این سود‌ها با استفاده از پول سرمایه‌گذاران جدید به افراد پرداخت می‌شود.

1. تشویق سرمایه‌گذاران به دعوت از افراد جدید

در مرحله سوم و با گذشت زمان اعتماد افراد به سرمایه‌گذاری در این سیستم بیشتر می‌شود. اکنون سرمایه‌گذران قدیمی‌تر در کنار دعوت از دوستان خود پول بیشتری را نیز سرمایه‌گذاری می‌کنند. همچنین برخی افراد نیز با رویای پولدار شدن با فروش سرمایه‌های زندگی خود و یا دریافت وام وارد سرمایه گذاری می‌شوند.

1. پایان چرخه ورود سرمایه‌گذاران جدید

این چرخه تا زمان ورود پول و سرمایه‌گذاران جدید ادامه پیدا می‌کند. پس پایان این روند و توقف چرخه کلاه بردارن که سرمایه بسیاری جمع کرده‌اند دستگیر یا متواری می‌شوند.

نحوه تشخیص Ponzi Scheme

بی‌خطر بودن سرمایه‌گذاری

در تمامی روش‌های سرمایه‌گذاری همیشه اختلافی میان سود مورد نظر و بازده واقعی وجود دارد که به آن ریسک سرمایه گذاری گفته می‌شود. به طور طبیعی هر چه سود حاصل از سرمایه‌گذاری بیشتر باشد خطر عدم موفقیت در آن هم بیشتر خواهد بود. یکی از ویژگی‌های طرح‌های پانزی پایین بودن ریسک سرمایه‌گذاری یا بی‌خطر بودن آن است.

پرداخت منظم سود‌هایی با بازدهی زیاد

وجود نوسان در قیمت‌ها ویژگی مشترک تمامی بازارهای سرمایه‌گذاری است. ارزش سهام یک شرکت یا یک ارز دیجیتال می‌تواند گاهی صعودی و گاهی نزولی باشد. هیچ سرمایه‌گذار باتجربه‌ای وجود منظم بدون ریسک را تضمین نمی‌کند. ادعای پرداخت منظم مقدار مشخصی سود از دیگر ویژگی‌های یک طرح پانزی است.

استراتژی‌های پنهان سرمایه‌گذاری

شرکت‌های معتبر سرمایه‌گذاری به طور شفاف توضیح می‌دهند که پول افراد را با چه استراتژی و چه بازارهایی سرمایه‌گذاری می‌کنند. این سرمایه‌گذاری‌ها ممکن است در بازار سهام، اوراق بهادار، ارزهای دیجیتال و سایر بازارهای سرمایه گذاری با استراتژی‌های مختلف انجام بپذیرد. در یک طرح پانزی مشخص نیست که شرکت در کجا و چگونه سرمایه‌گذاری کرده و سود‌های تضمین شده به افراد را پرداخت می‌کند.

نداشتن مجوزهای معتبر قانونی

اغلب شرکت‌های پانزی بدون دریافت مجوز‌های قانونی و به شکل غیرمجاز فعالیت می‌کنند. بررسی اعتبار مجوز شرکت‌هایی که ادعای قانونی بود دارند یکی دیگر از روش‌های شناخت طرح‌های پانزی است. البته نمونه‌هایی از طرح‌های پانزی هستند که با فریب مقامات قانونی و یا استفاده از روابط خود موفق به دریافت مجوز شده‌اند.

ناشناس بودن مدیران

به طور معمول هیچ اطلاعات مشخصی از طراحان یا مدیران شرکت‌های پانزی وجود ندارند. در صورت وجود اطلاعات با پیگیری بیشتر مشخص می‌شود که این اسامی و اطلاعات مستعار یا جعلی هستند.

نداشتن وب سایت معتبر

هرچند نداشتن وب ‌سایت معتبر دلیلی بر پانزی بودن یا نبود یک شرکت نیست؛ اما وجود آدرس تقلبی و نبود اطلاعات تماس معتبر از ویژگی‌های یک طرح پانزی است.

بازاریابی دهان به دهان

بیشتر افراد از طریق دوستان نزدیک یا اعضای خانواده به سرمایه‌گذاری در طرح‌های پانزی دعوت می‌شوند؛ چون اعتماد مهم‌ترین اصل در تکنیک بازاریابی دهان به دهان است. بیشتر شرکت‌های پانزی با استفاده از این تکنیک افراد به سرمایه‌گذاری در این طرح دعوت می‌کنند.

تفاوت طرح هرمی و پانزی چیست؟

پانزی و ترفند هرمی ویژگی‌های مشترک و شباهت‌های بسیاری دارند. در هر دو طرح کلاهبرداران با ادعای درآمد‌های نجومی یا پرداخت سود‌های کلان افراد را ترغیب به عضویت و یا سرمایه‌گذاری می‌کنند. اما یک طرح هرمی ویژگی‌های دارد که آن از یک طرح پانزی متمایز می‌کند.

در یک طرح هرمی افراد با عضویت در یک سیستم و معرفی افراد جدید به آن، سود یا درآمد کسب می‌کنند. در این روش شرکت براساس دریافت حق عضویت، خرید کالا یا خدمات از یک عضو معرفی شده به نفر معرفی‌کننده سود پرداخت می‌کند. یک سیستم هرمی مانند یک سیستم پانزی همواره نیازمند جذب افراد جدید برای توسعه است. با توجه به اینکه جذب افراد برای خرید یک کالا یا خدمت سخت‌تر از جذب سرمایه‌گذار است، طرح‌های هرمی سریع‌تر طراح‌های پانزی دچار فروپاشی می‌شوند.

شباهت‌های طرح Ponzi به هرمی

• وعده پرداخت درآمد‌های نجومی یا سود‌های کلان به افراد
• دائمی بودن سود‌های پرداختی
• جذب اعضای جدید (خصوصا دوستان و افراد خانواده) برای ادامه بقا

تفاوت‌های طرح پانزی و هرمی

• طرح هرمی یک شبکه است که براساس دعوت اعضای قدیمی از افراد جدید شکل می‌گیرد. یک طرح پانزی می‌تواند شبکه‌ای نباشد.
• اساس یک طرح پانزی سرمایه گذاری در یک یا چند بازار است اما طرح‌های هرمی براساس خرید حق اشتراک یا کالا و خدمات شکل می‌گیرند.
• در طرح‌های هرمی اعضا با جذب افراد بیشتر، سود دریافتی یا درآمد خود را افزایش می‌دهند.
• با اینکه هر دو طرح روش‌هایی برای کلاهبرداری از افراد هستند اما طرح‌های هرمی در بعضی موارد می‌توانند قانونی باشند.

طرح‌های پانزی و هرمی در بازار ارزهای دیجیتال

وجود بعضی ویژگی‌ها مانند اطلاعات محدود افراد از ارزهای دیجیتال، ناشناس ماندن و سخت بودن رهگیری تراکنش‌ها، کلاهبرداری پانزی در این بازار را بسیار راحت کرده است. به همین دلایل هنگام سرمایه‌گذاری در حوزه ارزهای دیجیتال باید بیشتر مراقب طرح‌های پانزی و یا هرمی بود.

بیت‌ کانکت (Bitconnect)

بیت ‌کانکنت، بدنام‌ترین پلتفرم سرمایه‌گذاری ارز دیجیتال است که در دسامبر سال ۲۰۱۶ فعالیت خود را آغاز کرد. استفاده از مدل هرمی کلاسیک (سود روزانه ۱ درصدی + کمیسیون معرفی) برای تشویق افراد به سرمایه‌گذاری در این طرح، ارزش ارز دیجیتال آن، BCC را به بیش از ۵۰۰ دلار در سال ۲۰۱۷ رساند. ارزش بیت‌ کانکت پس از مشخص شدن کلاهبرداری آن در اویل سال ۲۰۱۸ به شدت سقوط کرد. توکن BCC در عرض کمتر از چندساعت ۹۰ درصد ارزش خود را از دست داد و قیمت آن به حدود ۷ دلار رسید. در حال حاضر ارزش توکن‌های بیت ‌کانکت تقریبا برابر با صفر است.

دابل وِی اتریوم (Double Way Ethereum)

دابل وِی اتریوم نیز یکی دیگر از طرح‌های هرمی مشهور بازار ارزهای دیجیتال است. حق عضویت برای شروع فعالیت در DWE پس از ثبت‌نام با یک کد معرف، ۰.۰۸ اتریوم می‌باشد. برای رسیدن به اولین درآمد به ارزش ۰.۱۶ اتریوم به حداقل دو زیر مجموعه نیاز دارید. پس از این نیز برای ادامه فعالیت و کسب سود بیشتر باید سطح کاربری خود را با پرداخت مبالغ بالاتر حق عضویت، ارتقا دهید. با این که ساختار هرمی دابل وِی اتریوم مشخص است همچنان عده‌ای فریب کلاهبرداری این طرح را می‌خورند.

ماینینگ (استخراج) ابری

ماینینگ یا استخراج ابری از دیگر روش‌های پانزی رایج در حوزه رمزارزها است. در این روش وب سایت‌های کلود ماینینگ با ادعای استخراج ارز دیجیتال، اقدام به جذب پول از سرمایه‌گذارن می‌کنند. پرداخت سود‌های تضمینی و بعضا نجومی، عدم وجود اطلاعات تماس معتبر، نبود شفافیت در شیوه انجام کار از مهم‌ترین نشانه‌های طراح‌های پانزی استخراج ابری است. مستر دیجی کوین یکی از این نمونه‌ها است. این وب سایت ادعا می‌کند به افرادی که با خرید حق اشتراک در حوزه استخراج دوج کوین سرمایه‌گذاری کنند، سود قطعی پرداخت خواهد کرد.

البته فراموش نکنید که تمامی شرکت‌های ماینینگ ابری، پانزی نیستند. تنها وب‌سایت‌هایی مشکوک به استفاده از طرح‌های پانزی هستند که به جای فروش قدرت هش (HashRate)، ادعای پرداخت سود تضمینی منظم و ثابت را دارند.

آیا بیت کوین یک طرح پانزی است؟

بسیاری از افراد بی‌اطلاع یا بی‌اعتماد نسبت به بیت کوین در اظهار نظرهای خود راجبه آن به پانزی بودن بیت کوین اشاره می‌کنند. شما با کمی مطالعه و درک شبکه بلاک چین و تکنولوژی بیت کوین متوجه خواهید شد این سیستم با یک طرح پانزی اساسا در تضاد است.

در واقع برخلاف یک طرح پانزی، شفافیت اطلاعات مهم‌ترین دستاورد فناوری بلاک چین و بیت کوین است. در واقع هیچ نکته پنهانی درباره بیت کوین وجود ندارد. همه افراد آزادانه به شبکه آن دسترسی دارند و می‌توانند تاریخچه مبادلات بین کوین را بررسی کنند؛ بیت کوین یک سیستم مالی آزاد است و همواره از اصولی برخلاف طرح‌های پانزی یا هرمی پیروی می‌کند. برخلاف تمام طرح‌های کلاهبرداری که در این سال‌ها فروپاشیدند، تا زمانی که افراد ارزش بیت کوین را به خوبی درک کرده باشند این شبکه هیچگاه از بین نخواهد رفت.

ارتباط ساتوشی ناکاموتو با Ponzi

همچنین «ساتوشی ناکاموتو» در مقاله‌ خود که در سال ۲۰۰۸ منتشر کرده است به این نکته اشاره می‌کند که تضمینی برای بازگشت سرمایه با خرید بیت کوین وجود ندارد و قیمت آن براساس اصل عرضه و تقاضا مشخص می‌شود؛ ویژگی‌های طرح پانزی به دلیل مشخص بودن جمعیت جهان یک طرح‌ پانزی یا هرمی نمی‌توانند برای همیشه به بقا خود ادامه دهند. در این طرح‌ها همواره سرمایه به سمت نوک هرم حرکت می‌کند و اولین افراد وارد شده به سیستم درآمد و ثروت بیشتری خواهند داشت.

جالب اینجاست که این نکته در مورد بیت کوین صدق نمی‌کند، بسیاری از سرمایه‌گذاران اولیه بیت کوین به دلیل کم‌ارزش بودنش در آن سال‌ها، سرمایه خود را در سایت‌های شرط بندی یا خرید چیزهایی مانند پیتزا یا بازی‌های کامپیوتری خرج کردند یا آن را به دیگر افراد دادند.

بیت کوین یک سیستم مالی آزاد است و همواره از اصولی برخلاف طرح‌های پانزی یا هرمی پیروی می‌کند. برخلاف تمام طرح‌های کلاهبرداری که در این سال‌ها فروپاشیدند، تا زمانی که افراد ارزش بیت کوین را به خوبی درک کرده باشند این شبکه هیچگاه از بین نخواهد رفت.

جمع‌بندی

با پیشرفت تکنولوژی و گسترش بازار ارزهای دیجیتال هرروز باید شاهد طرح‌های پانزی بیشتر و جدید‌تری در این حوزه باشیم. کلاهبردارانی که با استفاده از نا آگاهی افراد در زمینه رمزارزها و دادن وعده سودهای کلان سعی در تشویق افراد به سرمایه‌گذاری دارند.

البته وجود و گسترش این طرح‌ها به معنای ناامن بودن شبکه بلاک چین و یا سرمایه‌گذاری در حوزه ارزهای دیجیتال نیست. حالا که با فعالیت و طرح‌های پانزی آشنایی پیدا کردید، شناسایی آنها کاری سختی نخواهد بود. پس همیشه با بررسی تمام جوانب یک سرمایه‌گذاری تلاش کنید تا در دام سودجویان و کلاهبرداران پانزی نیفتید.

سوالات متداول

طرح پانزی چیست؟

طرح پانزی یک روش کلاهبرداری است که در آن کلاه برداران به افراد ناآگاه وعده‌ می‌دهند که اگر پولشان را در اختیار آن ها قرار دهند، آنها با آن پول کار می‌کنند و در ازای آن، سرمایه گذاران به صورت ماهانه یا سالانه سودهای تضمینی و نجومی دریافت می‌کنند.

طرح پانزی چگونه کار می‌کند؟

این روش از کلاه برداری را در ساده ترین حالت می‌توان به ۴ مرحله تقسیم کرد: تبلیغات وسوسه انگیز، واریز سودهای اولیه، ورود حجم اولیه سرمایه به طرح از طرف سرمایه گذاران ناآگاه و در نهایت؛ فروپاشی طرح.

چگونه از طرح های پانزی در امان باشیم؟

شکاک باشید، تحقیق کنید، روی احساساتتان کنترل داشته باشید و اجازه ندهید پیشنهادات وسوسه انگیز‌،‌ چشمانتان را ببندد.

تاریخچه پانزی

این طرح از نام یکی از مشهورترین کلاهبرداران تاریخ، به اسم چارلز پانزی گرفته شده است. وی با فروش کوپن های تخفیفی اداره پست، وعده هایی از قبیل 50درصد سود در45 روز یا 100درصد سود در 90 روز را به سرمایه گذاران میداد. این روش به این صورت بود که با استفاده کردن از سرمایه سرمایه گذاران پیشین و همچنین سرمایه گذاران جدید، سود اولین ها را پرداخت میکرد. چارلز پانزی با طرحی که خودش ابداع نموده بود توانست در دهه 1920 در امریکا، بیش تر از 20 میلیون دلار کلاهبرداری کند.

این طرح، ترفندی برای کلاه برداری میباشد که در ان یک کلاهبردار، به افراد ناخوداگاه وعده می دهد که اگر پولهایشان را در اختیار او قرار دهند با پول انها کار خواهد کرد و سود خیلی بالا حتی نجومی و تضمینی به سرمایه گذاران می دهد. در اوایل برای جلب اعتماد با پول افراد جدید، سود افراد قدیمی را میدهد تا سرمایه گذاران بیشتری را جذب نمایید.

فهرست مطالب

ویژگی های اصلی طرح پانزی

• نداشتن مجوزهای قانونی
• بدون اطلاعات تماس معتبر
• روش های عجیب دریافت پول
• عدم شفافیت در فعالیت ها
• سودهای نجومی و تضمینی
• ناشناس بودن طراح

طرح پانزی چقدر دوام دارد؟

این طرح زمان مشخصی ندارد. این طرح تا زمانی که سرمایه گذار جدید وجود داشته باشد ادامه دارد. هرگاه پول زیادی جمع شد یا دیگر سرمایه گذاری وارد این چرخه نشد طراح دیگر سودی پرداخت نمیکند. طبق قاعده تصاعد و جمعیت، معمولا یک طرح پانزی بیش از دو سال دوام نمی اورد.

نکته های مشترک در طرح پانزی

• عدم ثبت پروژه های کلاه برداری
• فروشندگان بدون مجوز
• وعده سود قطعی و ریسک کم
• سود پایدار و ثابت با وجود تغییر شرایط بازار
• استراتژی های سرمایه گذاری در طرح های پانزی نامشخص یا بسیار پیچیده
• مشتریان نمی توانند رسید رسمی سرمایه گذاری خود را مشاهده کنند
• مشتریان برای دریافت پول های خود دچار مشکل می شوند

تفاوت و شباهت طرح پانزی و هرمی

تفاوت

1. طرح پانزی کاملا کلاهبرداری میباشد همچنین قانون با ان برخورد میکند. در صورتی که طرح هرمی از اساس مشکل دارد و میتواند قانونی هم باشد.
2. طرح پانزی اداعا کننده ویژگی‌های طرح پانزی سرمایه گذاری پول ها در بازار میباشد درصورتی که طرح هرمی با یکسری محصول یا خدمات سرو کار داریم.
3. طرح پانزی توانایی شبکه ای نبودن را دارد در صورتی که طرح هرمی شبکه ای است.

شباهت

چرخه اصلی در طرح های پانزی

تبلیغات فریب دهنده

ایتدا با تبلیغات کاذب در گروه های اجتماعی و اینترنت، افرادی جذب شده و سرمایه گذاری مینمایند. بعضی از طرح های پانزی به صورت بازاریابی میباشد ینی اگر یک کاربر عضو جدید وارد سیستم کند، سودش بیشتر خواهد شد.

جلب اعتماد و واریز سودهای اولیه

در ابتدا سود را بطور مرتب واریز میکند تا اعتماد بیشتری برای مبالغ بیشتر و سرمایه گذاران جدید جلب شود. این سودها را یا با استفاده از پول سرمایه گذاران جدید یا از سرمایه اولیه طراح پرداخت میکند.

ورود حجم زیادی از سرمایه

بعد از جلب اعتماد افراد، سرمایه بسیار زیادی وارد سیستم شده و سرمایه گذاران قدیمی هم پول بیشتری سرمایه گذاری میکنند و حتی دوستان و اشنایان خود را به این طرح دعوت نمایند. تعصبات کورکورانه موجب میشود که برخی از سرمایه گذاران، حتی اقدام به دریافت وام یا قرض سنگین و حتی فروش خانه یا اتومبیل خود نمایند.

فروپاشی طرح

موارد بالا چندین بار تکرار میشود تا دیگر هیچ سرمایه گذار جدیدی وجود نداشته باشد یا مقدار زیادی پول جمع کرده باشد، در نتیجه طراح پول ها را برداشته و ناپدید میشود.

جمع بندی

به طور کلی در این مقاله اگاه میشود که تفاوت ها و شباهات طرح پانزی و هرمی به چه صورت می باشد. همچنین با تاریخچه ی این طرح اشنا میشوید ویژگی هایی در این طرح وجود دارد که برای آگه سازیتان در مقاله به انها اشاره نموده ایم.

مقاله را با دوستانتان به اشتراک بگذارید تا انها نیز از این مقاله استفاده نمایند.

معرفی طرح پانزی و نحوه تشخیص آن

طرح پانزی با شکل‌ها و نام‌های متفاوتی مثل سود تضمینی در عرصه ارزهای دیجیتال یا سرمایه‌گذاری پرسود در بورس جهانی به دنبال کلاهبرداری از افراد هستند. در این متن شما را با ماهیت طرح‌های پانزی، تاریخچه آن، نحوه کارکرد این نوع از طرح‌ها و نحوه تشخیص آن آشنا می‌کنیم. علاوه بر موضوعات اشاره شده سعی خواهیم کرد تا تفاوت این نوع از کلاهبرداری‌ها با طرح‌های هرمی را مشخص کرده و تعدادی از طرح‌های پانزی موجود در عرصه ارزهای دیجیتال را توضیح دهیم تا فریب تبلیغات آن‌ها را نخورید و دارایی خود را بر باد ندهید!

طرح پانزی Ponzi Scheme چیست؟

طرح پانزی، ترفندی برای کلاهبرداری است که در آن طراح پانزی به افراد وعده می‌دهد که اگر پول و دارایی خود را در اختیار او قرار دهند، این پول‌ها صرف کارهای مهمی خواهد شد و سرمایه‌گذاران به صورت تضمینی مبلغ سود هنگفتی را دریافت خواهند کرد. در طرح پانزی معمولا سود افراد قدیمی از پول سرمایه‌گذاران جدید پرداخت می‌شود تا اعتماد افراد را جلب کرده و سرمایه‌گذاران بیشتری جذب سیستم شوند. در آخر به دلیل اشباع شدن سیستم و یا نبود سرمایه‌گذاران جدید این طرح متوقف شده و فرد کلاهبردار با مقدار زیادی پول فرار می‌کند.

تاریخچه طرح پانزی

نام این طرح برگرفته از نام یکی از مشهورترین کلاهبرداران تاریخ یعنی چارلز پانزی است. چارلز پانزی با فروش کوپن‌های تخفیف‌دار اداره پست به سرمایه‌گذاران وعده 50 درصد سود در 45 روز و یا 100 درصد سود در 90 روز را می‌داد. او با استفاده از پول سرمایه‌گذاران جدید سود سرمایه‌گذاران قبلی را پرداخت می‌کرد. این شخص از طریق چنین طرحی توانست در دهه 1920 در آمریکا بیش از 20 میلیون دلار کلاهبرداری کند.

این کوپن‌های پستی که کوپن پاسخ بین‌المللی و یا IRC نام داشتند به افرادی در کشورهای دیگر فروخته می‌شدند که این افراد با استفاده از آن می‌توانستند هزینه ارسال پستی را انجام دهند. قیمت این کوپن‌ها چون در کشورهای مختلف متفاوت بود، به پانزی اجازه می‌داد تا بر اساس محاسبات انجام شده و فروش هوشمندانه آن سود زیادی به جیب بزند. مخالفت بانک‌های مشهور با حمایت از تجارت پانزی باعث شد تا او از طریق راه‌اندازی یک شرکت سهام بتواند از سرمایه‌گذاری دیگران برای کسب سود بیشتر اقدام کند.

طول عمر یک طرح پانزی

طول عمر طرح پانزی وابسته به نوع تبلیغات و جذب مشتری است. چنین طرح‌هایی تا زمانی که سرمایه‌گذاران جدیدی به طرح ملحق شوند، ادامه پیدا می‌کند. هر وقت سرمایه‌گذار جدیدی وارد چرخه نشود، قاعدتا طرح پانزی برای طراح آن دیگر سودی ندارد و در صورتی ویژگی‌های طرح پانزی ویژگی‌های طرح پانزی که پول قابل توجهی جمع‌آوری شده باشد، طراح با سرمایه افراد دیگر متواری می‌شود. در کل طبق قواعد تصاعد و جمعیت، یک طرح پانزی معمولا بیش از دو یا سه سال دوام نمی‌آورد.

اصول و نحوه کارکرد طرح پانزی

با این که طرح‌های پانزی می‌توانند شکل‌های مختلفی به خود بگیرند، اما اگر دقیق به آن توجه کنیم می‌بینیم که همه آن‌ها از یک چرخه خاص پیروی می‌کنند. اصول طرح‌های پانزی عبارتند از:

تبلیغات فریبنده

هنگام شروع طرح پانزی، طراح آن از طریق تبلیغات اینترنتی در گروه‌های اجتماعی افرادی را ترغیب به سرمایه‌گذاری می‌کند. بیشتر چنین کلاهبرداری‌هایی از روش‌های نوین بازاریابی نیز استفاده می‌کنند و به کاربران گفته می‌شود که اگر بتوانند فرد جدیدی را به طرح دعوت کنند، سود دریافتی‌شان بیشتر خواهد شد.

واریز سودهای اولیه و جلب اعتماد

همان‌طور که قبلا اشاره کردیم، سود سرمایه‌گذاران قدیمی از دارایی‌های ورودی سرمایه‌گذاران جدید و یا حتی از سرمایه اولیه خود کلاهبردار پرداخت می‌شود. واریز کردن مرتب سود در دوره‌های مشخص باعث می‌شود تا اعتماد کاربران بیشتری به طرح جلب شود و در نتیجه مقادیر بیشتری سرمایه‌گذاری خواهد شد.

سود ثابت با وجود تغییر بازار

با این که در بازارهای عادی قیمت‌ها دائما در حال بالا و پایین شدن هستند، طراح برای نشان دادن ثبات طرح، مقدار ثابتی از سود را به سرمایه‌گذاران می‌دهد تا افراد ویژگی‌های طرح پانزی بیشتری به عضو شدن در طرح پانزی تشویق شوند.

دریافت حجم زیاد سرمایه

بعد از جلب شدن اعتماد کاربران، سرمایه‌گذاران قدیمی پول بیشتری در طرح سرمایه‌گذاری کرده و دوستان و آشنایان زیادی را به طرح دعوت می‌کنند. بعضی از سرمایه‌گذاران ممکن است به خاطر موفقیت اولیه طرح، برای تزریق پول بیشتر به طرح زیر بار وام‌های سنگین رفته و یا حتی خانه و خودروهای خود را نیز بفروشند.

فروپاشی طرح پانزی

مراحل بالا برای مدت نه چندان طولانی تکرار می‌شوند تا بر اساس قانون تصاعد و جمعیت بالاخره تعداد سرمایه‌گذارهای جدید کمتر و کمتر شده و طراح طرح پانزی با سرمایه‌های جمع شده متواری می‌شود.

نحوه تشخیص طرح پانزی

یک طرح‌ پانزی را می‌توان از روی ویژگی‌های آن شناسایی کرد. بهتر است حواس خود را در صورت برخورد با موارد زیر کاملا جمع کنید:

وعده سود تضمینی و نجومی

یکی از ویژگی‌های اصلی طرح‌های پانزی فریب دادن کاربران با وعده سودهای زیاد و تضمینی است. قیمت‌ها در بازارهای مالی همان‌طور که قبلا اشاره داشتیم، همواره در حال نوسان است ولی با این حال در طرح پانزی سود ثابت و بالا تضمین داده می‌شود که در تجارت‌های قانونی این موضوع امکان‌پذیر نیست.

ناشناس بودن طراح

طراحان یا همان کلاهبرداران برای شناسایی نشدن، اطلاعات خود را یا منتشر نمی‌کنند و یا از اسامی و اطلاعات تماس جعلی استفاده می‌کنند.

ابهام در فعالیت‌ها

هیچ وقت نحوه گردش کار و کسب سود در طرح‌های پانزی با شفافیت توضیح داده نمی‌شود. معمولا فقط به کاربران گفته می‌شود که دارایی آن‌ها در بورس و یا ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری شده است ولی نحوه انجام آن و تضمین سودهای پرداختی به هیچ وجه توضیح داده نمی‌شود.

اطلاعات تماس نامعتبر و ناقص

بیشتر طرح‌های پانزی آدرس و شماره تلفن معتبری به سرمایه‌گذاران ارائه نمی‌کنند. طراحان برای ناشناس ماندن از اطلاعات تماس جعلی و دفاتر کاری چند روزه استفاده می‌کنند.

نداشتن مجوزهای قانونی

طرح‌های پانزی به خاطر نحوه فعالیت‌شان قادر به کسب مجوز قانونی نیستند و آن دسته از طراحان حرفه‌ای که توانسته‌اند مجوز قانونی دریافت کنند، این کار را از طریق فریب دادن مقامات قانونی و یا باندبازی انجام داده‌اند.

تفاوت طرح پانزی و هرمی

طرح‌های پانزی شباهت زیادی به کلاهبرداری‌های هرمی دارد. بهتر است بدانید که با وجود شباهت‌هایی مثل وعده سودهای نجومی و یا جذب اعضای جدید برای ادامه کار، این دو نوع از کلاهبرداری کاملا یکسان نیستند و تفاوت‌هایی میان آن‌ها وجود دارد.

در طرح هرمی، اعضای جدید توسط اعضای قدیمی به طرح دعوت می‌شوند و این نوع از کلاهبرداری حالتی شبکه‌ای دارد. با این که در طرح پانزی هم ممکن است همین اتفاق صورت بگیرد، اما طرح پانزی می‌تواند بدون نیاز به شبکه هم ویژگی‌های طرح پانزی عمل کند. نکته بعدی این که یک طرح هرمی با هدف فروش محصول و یا خدمات خاصی شکل می‌گیرد ولی طراح پانزی با وعده سرمایه‌گذاری، بقیه افراد را جذب سیستم می‌کند. نکته آخر هم این که طرح‌های پانزی کلاهبرداری‌های آشکاری هستند که قانون با آن‌ها برخورد می‌کند ولی طرح‌های هرمی ممکن است به صورت قانونی هم اجرا شوند.

طرح پانزی در ارزهای دیجیتال

ارزهای دیجیتال به خاطر ویژگی‌هایی مانند دشواری در رهگیری تراکنش‌ها، سهولت پولشویی، جذب سرمایه از تمام نقاط جهان و بی‌نیاز بودن از ایجاد حساب بانکی هدف بسیار خوبی برای طرح‌های پانزی جهت کلاهبرداری از کاربران به حساب می‌آیند. در ادامه نگاهی به تعدادی از طرح‌های پانزی موجود در حوزه ارز دیجیتال خواهیم پرداخت:

طرح پانزی بیت کانکت

بیت کانکت (BitConnect) در طی یک سال به ارز دیجیتال تبدیل شد و پلتفرم سرمایه‌گذاری خود را به دنیا معرفی کرد. بسیاری از مقامات قانونی به غیرقانونی بودن شبکه سرمایه‌گذاری این ارز دیجیتال اشاره کردند ولی تعداد زیادی از افراد به هشدار مقامات توجهی نداشتند. شبکه بیت کانکت با وعده سود 40 درصدی توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرد. بعد از یک سال فعالیت به دلیل شناسایی روند کلاهبرداری توسط ارگان‌های رسمی، این طرح از هم پاشید و در حال حاضر قیمت این رمزارز به صفر رسیده است.

طرح پانزی ترون

قراردادهای هوشمند پانزی زیادی روی بلاکچین ترون شکل می‌گیرند که در زمان سرمایه‌گذاری، سرمایه اولیه وارد شده را به سرمایه‌گذاران پس نمی‌دهند. تعدادی از وب‌سایت‌های مربوط به چنین قراردادهایی مانند راکت‌ترید و ترون هلدینگ بسته شده‌اند و سرمایه بسیاری از افراد بر باد رفته است.

طرح پانزی در استخراج ابری

بخش بزرگی از طرح‌های پانزی در عرصه ارز دیجیتال به وب‌سایت‌های استخراج ابری مربوط می‌شود که صاحبان چنین سایت‌هایی ادعا دارند که با استفاده از پول سرمایه‌گذاران در فضای وب، ارز دیجیتال استخراج می‌کنند. بیشتر این سایت‌ها اصلا استخراج انجام نمی‌دهند و مانند دیگر روش‌های پانزی از پول سرمایه‌گذاران جدید برای تأمین سود سرمایه‌گذاران قدیمی استفاده می‌کنند.

جمع‌بندی

طرح پانزی روش کلاهبردارانه‌ای است که با وعده سود زیاد و تضمینی از طریق سرمایه‌گذاری در حوزه‌هایی مانند بورس، ارز دیجیتال و غیره از افراد مختلف سرمایه جذب می‌کند. در این طرح سود اعضای قدیمی از سرمایه افراد جدیدی که وارد سیستم شده‌اند تأمین می‌شود. بعد از جذب سرمایه به اندازه کافی و با کاهش تعداد سرمایه‌گذاران جدید، طرح پانزی با شکست مواجه شده و کلاهبرداران با پول اعضای این طرح متواری می‌شوند.

در این مطلب علاوه بر تاریخچه و طول عمر طرح پانزی، جهت آشناسازی بیشتر شما با این نوع از کلاهبرداری‌ها به اصول و ویژگی‌های طرح، چرخه متداول آن و نحوه تشخیص چنین طرح‌هایی پرداختیم. هم‌چنین تفاوت میان طرح پانزی و هرمی را توضیح داده و به چند مورد از مثال‌های طرح پانزی در حوزه ارز دیجیتال اشاره کردیم. نظر شما راجع به طرح‌های پانزی چیست؟ برای ما بنویسید.

طرح پانزی چیست و چطور طرح پانزی ارز دیجیتال را بشناسیم؟

بازار ارز دیجیتال نیز مانند هر بازار مالی دیگری، ممکن است کلاهبردار داشته باشد اما شیوه‌های کلاهبرداری در این بازار کمی متفاوت است. طرح پانزی یکی از این شیوه‌های کلاهبرداری است. در ترفند پانزی کلاهبردار از افراد نا آگاه و تازه کار سو استفاده می‌کند. سرمایه‌گذاران نیز سرمایه خود را در اختیار این اشخاص قرار می‌دهند. این افراد با قول افزایش سود و سرمایه در برخی از طرح ها اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب می‌کنند. اما چون اطلاعات کاملی درباره شیوه سرمایه‌گذاری به افراد نمی‌دهند تعداد افراد کم و با مبلغ کمی به سمت ترفند پانزی می‌روند. برای مثال ادعا می‌کنند که در مدت زمان 30 روز می‌توانند 20 درصد سود کسب کنند. این مبلغ می‌توانند بسیار هیجان انگیز باشد و باعث جذب افراد دیگری نیز شود. در ابتدا با جذب سرمایه بیشتر، سود به افرادی که اول سرمایه‌گذاری کرده‌اند داده می‌شود اما بعد از اشباع شدن این سیستم و عدم فعالیت سرمایه‌گذار جدید، کلاهبرداران فرار می‌کنند.

چگونگی شکل‌گیری طرح پانزی

برای درک ویژگی‌های طرح پانزی مفهوم طرح پانزی بهتر است با طرح یک مثال چگونگی شکل‌گیری این ترفند را مطرح کنیم. کلاهبردار برای اینکه ترفند پانزی را طراحی کند اقدام به ایجاد یک شرکت یا وب‌سایت می‌کند. شخص با قرار دادن تبلیغات متعددی ادعای راه‌اندازه یک پروژه سودمند را می‌کند. طبق ادعا کلاهبردار، سرمایه‌گذاران با قرار دادن مبلغ‌هایی کم مانند یک میلیون تومان می‌توانند سودی نزدیک به 20 درصد به صورت ماهانه کسب کنند، این طرح می‌تواند در بازارهای مختلفی از جمله بازار ارز دیجیتال یا بازار بورس، عرضه شود. اما نکته مهمی که باید بدانید، سرمایه‌گذاری در این طرح است. در واقع هیچ سرمایه‌گذاری انجام نمی‌شود بلکه این پول است که در این میان به گردش درآمده است. شخص کلاهبردار بعد از انجام تبلیغات زیاد و کسب پول برای ادامه دادن به این طرح سرمایه‌گذاران جدیدی را دعوت می‌کند. این سرمایه‌گذاران جدید می‌توانند از خانواده و دوستان سرمایه‌گذاران قدیمی باشند چرا که تصور می‌کنند سود خوبی را دریافت کرده‌اند. بعد از اینکه فرد جدیدی برای سرمایه‌گذاری وارد نشد، کلاهبردار متواری می‌شود. این روزها با توجه به گسترش اینترنت این طرح بسیار رواج پیدا کرده است و افراد زیادی در دام کلاهبرداران می‌افتند.

تاریخچه ترفند پانزی

بسیاری اعتقاد دارند که طرح پانزی نخستین بار در سال‌های 1869 تا 1872 توسط آدل اسپیتزدر و سارا هاو با نام سپرده بانوان انجام شد. هاو ماهیانه سودی با نرخ 8 درصد را به سرمایه‌گذاران می‌داد و بعد از جمع کردن مقدار زیادی پول،‌ سرمایه آن‌ها را به سرقت برد. اگر چه بعد از سرقت، دستگیر و به مدت 3 سال به حبس در زندان محکوم شد. همچنین در بسیاری از رمان‌های چارلز دیکنز نیز اسمی از ترفند پانزی برده شده است. اما نام این طرح را از معروف‌ترین کلاهبردار دنیا به نام چارلز پانزی انتخاب کرده‌اند. این شخص توانست با فروش بیش از 20 میلیون دلار از کوپن‌های تخفیفی پست آمریکا، این مبلغ را به سرقت ببرد. این روزها این ترفند را در بازارهای مالی از جمله بازار بورس و بازار ارز دیجیتال بیشتر می‌بینیم.

مدت زمان تداوم پانزی

برای تداوم داشتن طرح پانزی باید یکی از دو مورد زیر وجود داشته باشد:

• افراد جدیدی در این طرح سرمایه‌گذاری کنند و به آن علاقه‌مند باشند.

• تا زمانی که طراح پانزی از پول جمع شده راضی باشد.

زمانی که پول زیادی جمع شد و دیگر سرمایه‌گذاری در این طرح وجود نداشت این طرح دیگر برای مشتریان سودی نخواهد داشت. اما این طرح معمولا بیشتر از دو سال طول نخواهد کشید.

پانزی چگونه کار می‌کند؟

طرح پانزی یک سیکل کاملا یکسان دارد اما در مواقعی طرز کار آن‌ها با یک‌دیگر تفاوت دارد. همانطور که می‌دانید اصول این طرح مشابه اما نحوه نمایش آن متفاوت است. در ادامه با اصول محوری این ترفند بیشتر آشنا می‌شویم.

• تبلیغ غیر واقعی و گمراه کننده:

برای شروع و معرفی یک طرح پانزی نیاز به معرفی به وسیله تبلیغات است. در ابتدای کار این طرح، تعداد افراد کمی جذب می‌شوند و با سرمایه‌گذاری با میزان کم، فعالیت خود را شروع می‌کنند. نکته مهمی که باید بدانید استفاده از شیوه‌های بازاریابی برای تبلیغات این ترفند است. به نحوی که در صورت معرفی فرد جدید، فرد معرف سود بیشتری کسب می‌کند.

• واریز کردن اولین سود:

واریز کردن اولین سود برای سرمایه‌گذاران در این طرح بسیار مهم است چرا که اعتماد سرمایه‌گذار به این طرح جلب می‌شود. این سود باید به صورت منظم واریز شود. اما این سود از کجا است؟ سود سرمایه گذاران معمولا از طریق همان پول سرمایه‌گذاری شده یا سرمایه اولیه طراح است.

• میزان زیادی سرمایه وارد طرح شود:

بعد از جلب اعتماد این ترفند، حجم زیادی پول توسط سرمایه‌گذاران به این طرح وارد می‌شود. چرا که با دیدن نتیجه اولیه و مثبت افراد به طریقی برای وارد کردن پول بیشتر تلاش می‌کنند. بسیاری از افراد حتی اقدام به دریافت وام بانکی یا قرض گرفتن از دوستان و آشنایان برای این طرح می‌کنند.

در مرحله آخر زمانی که سرمایه‌گذار جدیدی وارد نشد، طراح این ترفند با تمامی پول‌های جمع شده از سرمایه‌گذاران فرار می‌کند و در این مرحله طرح رسوا می‌شود.

تشخیص ترفند پانزی

شناسایی و تشخیص طرح پانزی کمی دشوار است چرا که این طرح انواع مختلفی دارد اما می‌توان به وسیله ویژگی‌های خاصی این ترفند را شناسایی کرد. در ادامه به بررسی این ویژگی‌ها می‌پردازیم.

• وعده دروغ درباره سودهای بالا

از اولین ویژگی‌های یک طرح پانزی می‌توان به وعده‌هایی که درباره سود تضمینی و بالا داده می شود، اشاره کرد. هرگاه حس کردید که در قبال یک سرمایه‌گذاری سودهای بالا و با تضمین به شما داده می‌شود شک نکنید که این ترفند کلاهبرداری پانزی است.

بازار ارز دیجیتال

• ناشناس بودن طرح

ویژگی دیگری که باعث تشخیص ترفند پانزی می‌شود، ناشناس بودن هویت طراحان است. معمولا افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند هیچ نشانی از خود نمی‌دهند و اطلاعات آن‌ها کاملا مخفی است. حتی در برخی مواقع از اسم‌های مستعار استفاده می‌کنند.

در ترفند پانزی معمولا هیچ گونه اطلاعاتی درباره نحوه دادن این سود زیاد به افراد داده نمی‌شود. حتی توضیحی درباره ضمانت پول سرمایه‌گذاری شده به سرمایه‌گذار داده نمی‌شود. تمامی این موارد بدون شفافیت هستند. بسیاری از مواقع این طراحان ادعا می‌کنند که این پول در بازار ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری شده است اما درباره شیوه انجام این کار توضیحی نمی‌دهند. پس در صورتی که شفافیت در طرح مشخص نبود می‌توان ثابت کرد که این طرح، کلاهبرداری است.

• عدم دسترسی اطلاعات برای تماس

مورد دیگری که می‌تواند اثبات کند این نوع سرمایه‌گذاری کلاهبرداری است، نبود اطلاعات معتبر برای تماس است. طراحان این ترفند معمولا اطلاعات معتبری از جمله تلفن تماس یا آدرس را در اختیار سرمایه گذاران قرار نمی‌دهند. حتی در بسیاری از مواقع برای جلب اعتماد دفاتر چند روزه‌ای را اجاره می‌کنند.

• دریافت پول به شیوه‌های نامعمول

در این ترفند، طراح به شیوه‌های غیر معمول پول را از سرمایه‌گذار دریافت می‌کند. استفاده از درگاه‌های غیر قانونی یا واریز با استفاده از ارزهای دیجیتال از این روش‌ها هستند.

• عدم ارائه مجوزهای قانونی

طرح پانزی هیچ گونه مجوز قانونی ندارد اما در بسیاری از مواقع طراحان می‌توانند با فریب مقامات مجوزهایی را دریافت کنند.

طرح پانزی در بازار ارز دیجیتال

همانطور که گفتیم یکی از بازارهای بسیار فعالی که طرح پانزی در آن اجرا می‌شود، بازار ارز دیجیتال است. این روزها افراد زیادی در این بازار سرمایه‌گذاری می‌کنند. از زمانی که این ارزهای دیجیتال گسترش پیدا کردند ترفندها و طرح‌های پانزی بیشتری نیز شکل گرفتند. احتمالا می‌دانید پیگیری کردن تراکنش‌های این ارزها دشوارتر از تراکنش‌های بانکی است چرا که برای ارسال یا دریافت نیازی به دانستن هویت افراد نیست و همین مسئله باعث افزایش کلاهبرداران شده است. به همین دلیل است که طراحان پانزی از کریپتوکارنسی برای معاملات خود استفاده می‌کنند.

ماینینگ ابری نوعی ترفند پانزی

طرح پانزی همانطور که گفتیم در بازار ارز دیجیتال نیز انجام می شود. یکی از روش‌های انجام این طرح، ماینینگ ابری یا کلود ماینینگ است. این روش به این صورت است که برخی ادعا می‌کنند با مزارع استخراج ارز در ویژگی‌های طرح پانزی ارتباط هستند و با دریافت پول می‌توانند عملیات ماینینگ را انجام دهند. طراحان با دریافت پول از سرمایه‌گذاران جدید، سود افراد قبلی را پرداخت می‌کنند. برای اینکه متوجه شوید این فعالیت کلاهبرداری است یا خیر باید ویژگی‌هایی که در بالا به آن اشاره کردیم را بررسی کنید.

نقش ربات‌های تلگرام در ترفند پانزی ارزهای دیجیتال

یکی از طرح‌های بسیار مدرن پانزی استفاده از ربات‌های تلگرامی است. در این طرح بدون وارد کردن هیچ سرمایه‌ای از طریق تلگرام کلاهبرداری انجام می‌شود. در این طرح پانزی کاربر زمانی که عضو می‌شود تعدادی الماس را دریافت می‌کند. با این الماس‌ها می‌توان ماینرهای مجازی خریداری و اقدام به استخراج بیت کوین کرد. برای اینکه سرمایه‌گذاران بتوانند الماس‌های بیشتری را کسب کنند باید اعضای بیشتری را دعوت به فعالیت در این ربات کنند. همچنین می‌توانند با خرید بیت کوین الماس‌های بیشتری را دریافت کنند.

کلام آخر

طرح پانزی شیوه جدیدی از کلاهبرداری نیست اما این روزها با افزایش سرمایه‌گذاری در بازار ارز دیجیتال و مشخص نبودن طرفین معامله به دلیل بالا بودن حریم شخصی در بازار ارزهای دیجیتال، این ترفند در این بازار مالی نیز انجام می‌شود. ترفند پانزی به راحتی می تواند اعتماد شما را جلب و سرمایه‌تان را از بین ببرد. شناخت ویژگی‌های این طرح می‌تواند کمک بزرگی برای عدم سرمایه‌گذاری در این طرح‌ها باشد.