بررسی تحلیلی قراردادهای آتی در بورس اوراق بهادار
سومین کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در مدیریت ، اقتصاد و علوم انسانی
خرید و دانلود فایل مقاله
با استفاده از پرداخت اینترنتی بسیار سریع و ساده می توانید اصل این مقاله را که دارای 12 صفحه است به صورت فایل PDF در اختیار داشته باشید.
مشخصات نویسندگان مقاله بررسی تحلیلی قراردادهای آتی در بورس اوراق بهادار
چکیده مقاله :
قرارداد آتی یا فیوچر قراردادی است که در آن خریدار و فروشنده توافق می کنند، مقدار معینی از کالای مشخص را با کیفیت مشخص، قیمت معلوم، در زمان و مکان مشخص معامله کنند. یک قرارداد آتی برای یک درجه، مقدار، ماه تحویل و قیمت معین منعقد می گردد. مفهوم وجه تضمین قرارداد آتی نیز این است که برای جلوگیری از امتناع طرفین از اجرای قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد می شوند مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بگذارند و متعهد میشوند متناسب با تغییرات قیمتی آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات، بخشی از وجه تضمین هر یک از طرفین را به عنوان اباحه تصرف در اختیار دیگری قرار دهد. تثبیت قیمت فروش مورد نظر خود را برای زمان آینده برای فروشنده، دریافت میزان کالای مورد نظر خود در ماه مورد نظر با قیمت تثبیت شده برای مصرف کننده و کسب سود از نوسانات قیمت قرارداد آتی یا خرید و فروش قرارداد آتی برای عملکرد قرارداد آتی دلالان از مهم ترین فواید قراردادهای آتی است. سود یا زیان در قرارداد آتی در هر روز بر اساس نرخ مبادله کالا در تالار بورس محاسبه و به حساب هر فرد تعلق می گیرد. در مورد تفاوت پیمان آتى و قرارداد آتى باید بگوییم اگرچه از لحاظ محتواى کلى شبیه به هم هستند ولی اگر ما قرارداد آتى را استاندارد کنیم نوع دیگرى از ابزار مشتقه را خواهیم داشت که پیمان آتى مىنامند. در قرارداد آتى، ثمن و مبیع، هر دو ، مؤجل مىباشند که در فقه عامه به آن بیع کالى به کالى و در فقه امامیه بیع دین به دین گفته مىشود. اما با تفاسیر آورده شده به این منظور دست می یابیم که صدق عنوان بیع کالى به کالى بر معاملات آتى بعید به نظر مىرسد زیرا، در این معاملات نه ثمن و نه مبیع در زمان انجام عملکرد قرارداد آتی معامله دین نبوده بلکه با انعقاد قرارداد آتى دین به وجود مىآید. برخى نیز غررى بودن این معاملات را به عنوان یکى از دلایل بطلاناین معاملات مطرح نموهاند، این در حالى است که در قراردادهاى آتى خصوصیات کالا )مبیع( تماما در قرارداد ثبت شده و قیمت نیز با توافق طرفین تعیین مىشود، بنابراین هیچگونه غررى وجود ندارد. بنابراین با توجه با توجه به احل الله البیع و أوفو بالعقود و ماده ۱۰ قانون مدنی می توانیم بر صحت معاملات آتی حکم مىنماییم
کلیدواژه ها:
کد مقاله /لینک ثابت به این مقاله
کد یکتای اختصاصی (COI) این مقاله در پایگاه سیویلیکا ICMEH03_251 میباشد و برای لینک دهی به این مقاله می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است و به عنوان سند ثبت مقاله در مرجع سیویلیکا مورد استفاده قرار میگیرد:
نحوه استناد به مقاله :
در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
صابری نسب، محسن،1395،بررسی تحلیلی قراردادهای آتی در بورس اوراق بهادار،سومین کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در مدیریت ، اقتصاد و علوم انسانی،https://civilica.com/doc/549587
در داخل متن نیز هر جا که به عبارت و یا دستاوردی از این مقاله اشاره شود پس از ذکر مطلب، در داخل پارانتز، مشخصات زیر نوشته می شود.
برای بار اول: ( 1395، صابری نسب، محسن؛ )
برای بار دوم به بعد: ( 1395، صابری نسب؛ )
برای آشنایی کامل با نحوه مرجع نویسی لطفا بخش راهنمای سیویلیکا (مرجع دهی) را ملاحظه نمایید.
مراجع و منابع این مقاله :
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
- امامی، حقوق مدنی، ج 1، چ 31، تهران، کتابفروشی اسلامیه .
- جانخانی، علی و علی پارسائیان _ مدیریت سرمایهگذاری و ارزیابی .
- جعفری لنگرودی، محمد جعفر، مسبوط در ترمینولوژی حقوق، ج 2، .
- جونز، چارلز پی، مدیریت سرمایهگذاری، ترجمهی رضا تهرانی و عسگر .
- حر العاملی، الشیخ محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، چ 17 .
- شهدایی، سید محمد علی، ارزشگذاری سهام بر مبنای P/E، تهران، .
- صفائینژاد، فتحیان _ بررسی تاثیر تغیرات اجتماعی فرهنگی بر بازدهی .
- عدلی، ابوالفضل، اصول تشکیل بورس در ایران _ چاپ دهم، .
- نعمتی، محمد، «قرارداد آتیها در اقتصاد اسلامی»، پایاننامه کارشناسی ارشد .
مدیریت اطلاعات پژوهشی
اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.
قراردادهای آتی در گذر زمان
قراردادهای آتی یکی از مهمترین ابزارهایی است که بورسهای کالایی جهت کمک به مدیریت ریسک نوسانات قیمتی در اختیار فعالان بازارهای کالایی قرار میدهند.
به گزارش پایگاه خبری سرمایه گذاری آنلاین، قرارداد آتی قراردادی است که فروشنده بر اساس آن متعهد میشود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمتی که الان تعیین میکند، بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد میشود آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند.در سال 1848 میلادی در شیکاگو تولیدکنندگان گندم برای فروش محصولات خود نیاز به بازاری داشتند تا معاملات نقدی را انجام دهند؛ یعنی گندم بدهند و پول آن را دریافت کنند. به تدریج کشاورزان (فروشندگان) و دلالان (خریداران) شروع به نوعی تعهد جهت دریافت وجه نقد خود در آینده گرفتند و زمینه معاملات آتی را پایهریزی کردند؛ بدین معنی که تولیدکننده موافقت کند که محصول خود را به خریدار در تاریخ آینده (تاریخ تحویل کالا) با قیمت توافق شده بفروشد. در این راستا، کشاورز از قبل میداند که وجه خود را دریافت میکند و خریدار نیز از قیمت کالا با خبر میشود. این معامله برای هر دو طرف معامله سودمند است.
این نوع قراردادها به سرعت رایج شد و قراردادها را قبل از تاریخ تحویل دست به دست چرخاند. اگر دلالی احساس میکرد، نیازی به گندم ندارد، قرارداد خود را به فردی که گندم را نیاز داشت میفروخت، مشابه آن نیز، تولیدکننده که قصد عدم تحویل گندم را داشت، مسئولیت تحویل واقعی گندم را به دیگری منتقل میکرد .قیمت قرارداد بستگی به وضعیت و حرکت قیمت گندم و سیستم عرضه و تقاضا در بازار داشت. این قراردادها با اندکی تغییرات به سرعت تبدیل به ابزاری حمایتی برای طرفین معامله که بازار بر خلاف نظر آنها حرکت میکرد، تبدیل شد؛ به طور مثال، در شرایط بد آب و هوا، افرادی که قرارداد فروش گندم منعقد کردهاند، علاقمند هستند که قراردادهای ارزشمند خود را به دلیل کاهش عرضه گندم، نگه دارند، برخلاف آن، چنانچه تولید مازاد بر تقاضا باشد، ارزش قراردادهای فروش نیز کاهش مییابد. این وضعیت همچنین معاملهگرانی را که قصد خرید و فروش گندم را نداشته و صرفاً به عنوان پذیرش ریسک قیمت گندم و تحصیل سود وارد معامله شدهاند، ترغیب میکند.
در سال 1864 میلادی، بورس شیکاگو بهعنوان تنها مرجع معاملات آتی محسوب میشد. رشد تجارت معاملات آتی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم با تشکیل بورسهای جدید و تجارت کالاهای بیشتر (از جمله پنبه، کره، تخممرغ و کاکائو) افزایش یافت. در حال حاضر بسیاری از بورسهای کالایی دنیا به انجام معاملات آتی در محصولات مختلف میپردازند که در جدول شماره 1 دارایی پایه قراردادهای آتی موجود در بورسهای منتخب کالایی دنیا آورده شده است.
جدول 1. دارایی پایه قراردادهای آتی موجود در بورسهای کالایی منتخب دنیا
نام دارایی پایه قرارداد آتی
بورس فلزات لندن
آلومینیوم، مس، روی، نیکل، سرب، قلع، آلیاژ آلومینیوم، قراضه فولاد، میلگرد فولاد، کوبالت، مولیبدن، شاخص فلزات
گروه بورس شیکاگو CBOT
کشاورزی: ذرت، سویا، کنجاله سویا، روغن سویا، گندم، شاخص کالایی بلومبرگ، برنج، جو، اوره، شاخص قیمتی گندم و ذرت،
گروه بورس شیکاگو CME
کشاورزی: گاو زنده، خوک، شاخص کالایی، گوساله، پنیر، شیر، کره، شیر خشک، چوب، پنیر خشک، روغن پالم مالزی
گروه بورس شیکاگو COMEX
فلزات: طلا، مس، نقره، شاخص آلومینیوم، شاخص مس، روی، شاخص آلیاژ آلومینیوم، سرب
گروه بورس شیکاگو NYMEX
کشاورزی: شکر، کاکائو، پنبه، قهوه
فلزات: پلاتین، پالادیوم، شاخص فولاد، شاخص سنگآهن، شاخص قراضه فولاد
انرژی: نفت خام، گاز طبیعی، الکتریسیته، بنزین، سوخت دیزل، پروپان، نفت کوره، اتانول، اتان، بوتان، زغالسنگ، حق ذخیره نفت خام، شاخص حمل و نقل آبی، سوخت پسماند، پروپیلن، مجوز آلودگی، شاخص پلی اتیلن و .
بورس بین قارهای (آمریکا)
کشاورزی: کاکائو، قهوه، پنبه، آبمیوه فریزشده، پرتقال، شکر، سویا
فلزات: طلا، نقره، شاخص شرکتهای معدنی طلای بورس نیویورک
انرژی: الکتریسیته، شاخص گاز LNG، شاخصهای قیمتی گاز طبیعی یا اختلاف آنها، شاخصهای میعانات گازی، شاخصهای قیمت پتروشیمی (بنزن، اتیلن، پروپیلن)
بورس بین قارهای (اروپا)
کشاورزی: شکر، کاکائو، قهوه، گندم
فلزات: شاخص سنگآهن، اختلاف دو شاخص سنگآهن
انرژی: زغالسنگ، مجوزهای آلودگی، شاخص گاز LNG، شاخص قیمت گاز طبیعی
شاخص حمل و نقل خشکی و دریایی
بورس بین قارهای (کانادا)
بورس بین قارهای (سنگاپور)
بورس چندکالایی هندوستان
فلزات گرانبها: طلا، نقره
فلزات پایه: آلومینیوم، مس، سرب، نیکل، روی، فلز برنج
انرژی: نفت خام، گاز طبیعی
کشاورزی: فلفل سیاه، پنبه، روغن پالم خام
بورس کالا و آتی برزیل
اتانول سوختی (محصول نیشکر)، قهوه عربی، ذرت، شکر، طلا، اتانول هیدراته، گاو زنده، نفت خام (بر پایه قرارداد CME)، دانه سویا
بورس کالای ژنگژو چین
کشاورزی: پنبه، سه نوع برنج، روغن کلزا، دو نوع گندم، کنجاله کلزا، دانه کلزا، سیب، شکر سفید، نخ پنبه
غیرکشاورزی: شیشه (flat glass)، اسید ترفتالیک خالص، زغالسنگ حرارتی، متانول، فروسیلیکون
بورس آتی شانگهای چین
فلزات: میلگرد فولادی، مفتول فولادی، کویل نورد گرم، مس، آلومینیوم، روی، سرب، نیکل، قلع، طلا، نقره
انرژی: نفت کوره (fuel oil)، قیر
شیمیایی: کائوچو (Natural Rubber)
در سال 2016، نزدیک به 16 میلیارد قرارداد آتی در دنیا مورد معامله قرار گرفت که نسبت به 10 سال گذشته دو برابر شده است. در شکل 1 تعداد قراردادهای آتی مورد معامله به تفکیک دارائی پایه در بورسهای جهان آورده شده است.
شکل 1. تعداد قرارداد آتی معامله شده به تفکیک دارایی پایه طی سالهای 2007-2016
با توجه به اینکه اولین معاملات قراردادهای آتی در دنیا به صورت استاندارد در بورسهای کالایی انجام شده است، در ایران نیز اولین معامله قرارداد آتی در بورس کالای ایران با راهاندازی قرارداد آتی روی شمش طلای یک اونسی از تاریخ اول تیرماه 1387 آغاز شد و پس از آن در تاریخ 5 آذر ماه 1387 قرارداد آتی روی سکه بهار آزادی راهاندازی شد و تمام معاملات آتی را به خود اختصاص داد. پس از آن، قراردادهای آتی به زیره و کنجاله سویا گسترش یافت. در حال حاضر قرارداد آتی سکه طلا و زعفران از جمله قراردادهای آتی فعال در بورس کالای ایران هستند و در سال 1396 حجم معاملات آتی در بورس کالای ایران بیش از چهار میلیون قرارداد بوده است.
دادو ستد در بازار آتی شامل مزایایی است که دلیل برتری این بازار بر بازار نقدی است؛ مهمترین این مزیتها، خاصیت پوشش ریسک بازار آتی است. پوشش ریسک به معنای اتخاذ موقعیتی در بازار است که هدف از آن حداقل از بین بردن ریسک (ناخواسته) ناشی از نوسانات و تغییرات قیمت است؛ برای مثال، سرمایهگذار میتواند، با تنظیم قرارداد آتی، دارایی خود را به قیمتی مشخص در آینده به فروش رساند. در این صورت نوسانات بازار، تأثیری بر قیمت دارایی خریداری شده، نخواهد داشت و سرمایهگذار این دارایی را در زمان آتی، با قیمتی مشخص، به فروش خواهد رساند. گرچه پوشش ریسک، تنها محدود به فروش در قیمتی مشخص، از طریق قرارداد آتی نیست. سرمایهگذار همچنان میتواند با ورود به دو بازار که افت و خیز قیمتها در بازارهای مورد نظر، اغلب در جهت عکس یکدیگر حرکت میکنند، ریسک سرمایهگذاری خود را کاهش دهد؛ برای مثال، سرمایهگذار میتواند از یک سو با خرید ارز، (برای نمونه دلار آمریکا) و از سوی دیگر، خریداری فلزات گرانبها (برای نمونه طلا) ریسک سرمایهگذاری عملکرد قرارداد آتی خود را کاهش دهد. در معاملات آتی نیز سرمایهگذاران میتوانند از قرار گرفتن دارائیهایشان در معرض نوسانات قیمت بازار نقدی جلوگیری کنند و با خرید و فروش به موقع قراردادهای آتی زیان خود را کاهش داده و یا از آن جلوگیری کنند.
از موارد دیگر شفافیت بازار و استاندارد بودن قراردادها است. در بازارهای سنتی به دلیل ناکارآمدی، اطلاعات بازار در اختیار تمام افراد قرار ندارد؛ بنابراین افراد برخوردار از اطلاعات قیمتی میتوانند سود اضافی نصیب خود کنند؛ اما با راهاندازی بازار آتی تمام افراد معاملهگر در جریان اطلاعات قرار دارند و نهایتاً این شرایط به نفع تولیدکننده و مصرفکننده خواهد بود. از طرفی کلیه قراردادهایی که در بورس معامله میشوند، باید استانداردهای لازم را دارا باشند؛ بنابراین محصولاتی که وارد بورس میشوند به قرارداد استاندارد تبدیل میشوند.
یکی دیگر از مزایای بزرگ قرارداد آتی برای سرمایهگذاران در مقایسه با بازار نقدی وجود اهرم مالی است؛ بدین معنی که سرمایهگذار با اندکی سرمایه قادر است که دارائی زیادی را تحت کنترل خود درآورد و با پرداخت مبلغ ناچیزی از کل ارزش یک کالا وارد یک قرارداد آتی شود. اتاق پایاپای هر بورس نقش مهمی را جهت تضمین عملکرد مالی قراردادهای آتی معامله شده در آن بورس ایفاء میکند و به عنوان پشتوانه قابل اطمینان برای طرفین معامله در اجرای سالم معاملات آتی در بورس است. در حقیقت اتاق پایاپای هر بورس در مقابل خریدار نقش فروشنده و در مقابل فروشنده نقش خریدار را ایفاء میکند و از این جهت کلیه قراردادهای آتی معامله شده در بورس را تضمین کرده و سرمایهگذاران از این جهت اطمینان خاطر حاصل میکنند؛ این بدان معناست که پس از اتمام جلسه معاملاتی، حسابها با قیمت تسویه روزانه بهروز میشود و اگر مشتری سود کرده باشد مبلغ به حساب عملکرد قرارداد آتی وی واریز میشود و برعکس، اگر ضرر کرده باشد از حساب وی کسر میشود.
تصحیح ساختار بازار، مزیت دیگر قراردادهای آتی است. در اقتصاد بهترین نوع بازار حالت رقابتی آن است. هر چقدر ساختار بازار به حالت رقابت نزدیک شود، تخصیص منابع برای کل جامعه بهتر خواهد بود. بورس و قراردادهای آتی نمادی از بازار رقابتی است که قیمت کالاها از برخورد مستقیم عرضه و تقاضا حاصل میشود. برخورداری تولیدکنندگان و مصرفکنندگان کالا از قوانین یکسان، افزایش کارایی بازار با بهبود شبکه توزیع و کاهش حاشیه بازاریابی سایر برتریهای بازار آتی به بازار نقدی است.
بایننس پرده از راز موفقیت قراردادهای آتی ارز دیجیتال خود برمیدارد!
همانطور که کوین تلگراف پیش از این گزارش داده است، بایننس اخیراً از صرافی بیتمکس پیشی گرفته و از نظر حجم معاملات قراردادهای آتی ۲۴ ساعته بیت کوین به دومین پلتفرم بزرگ تبدیل شده است. وقتی از گونگ سؤال شد که آیا او از چنین موفقیتی غافلگیر شده است، وی عنوان کرد که این شرکت با برنامه تبدیل شدن به پلتفرم برتر معاملات قراردادهای آتی بیت کوین، این محصول را ایجاد کرده است. وی در این باره عنوان کرد:
“ما می دانستیم که به زودی به چنین موفقیتی دست خواهیم یافت و این کار را در مدت زمان حدود ۶ ماه انجام دادیم.”
دلایل موفقیت بایننس در زمینه معاملات قراردادهای آتی بیت کوین
به گفته گونگ، سه دلیل اصلی موفقیت محصولات قراردادهای آتی بایننس عبارتند از: دریافت هزینه های تیکر (taker) پایین، ویژگی های جدید و تعداد زیادی آلت کوین ها. وی عنوان کرد که بسیاری از صرافی های هزینه های میکر (maker) منفی را ارائه می دهند.
گونگ همچنین عنوان کرد که زمانی که نوآوری با معاملات قراردادهای آتی بایننس همراه می شود نیز باعث افزایش حجم معاملات می شود. وی همچنین در ادامه عنوان کرد:
“ما اولین صرافی بزرگ ارزهای دیجیتال هستیم که حداکثر اهرم ۱۲۵برابری را برای قراردادهای آتی بیت کوین به کار می گیریم و این اقدام برای اولین بار در زمینه راه اندازی وثیقه متقابل و مکانیسم انحلال هوشمند است. این ویژگی ها محبوبیت فوق العاده ای در بین کاربران ما به دست آورده است.”
گونگ توضیح داد که سومین دلیل موفقیت قراردادهای آتی بایننس ، تعداد قراردادهای آلت کوین است. وی با بیان اینکه این شرکت ۲۴ قرارداد آتی را روی این پلتفرم راه اندازی کرده است، افزود:
“تا کنون، قراردادهای آتی بیت کوین، نیمی از ۱۰ قرارداد آلت کوین های همراه با نقدینگی برتر را در اختیار دارد که بسیاری از آنها جزو قابل معامله ترین جفت ارزها در بین صرافی های قراردادهای آتی هستند.”
کلید موفقیت بایننس در زمینه قراردادهای آتی
استراتژی گونگ برای هدایت حجم قراردادهای آتی در بایننس این است که عملکردها و محصولات بیشتری را به این صنعت ارائه دهد. وی گفت که او معتقد است بایننس در این زمینه از رقبای خود پیشی گرفته است، زیرا سایر پلتفرم های معاملاتی ارزهای دیجیتال دچار مشکلاتی از قبیل اضافه بار، مدیریت ریسک ضعیف و طراحی محصولات غیرقابل انعطاف شدند. وی توضیح داد که طراحی بایننس تا حد زیادی توسط شکایت کاربران در مورد سایر پلتفرم های معاملاتی صورت گرفته است. وی در این باره اظهار داشت:
“ما به طور خاص قصد داشتیم به این موارد بپردازیم و تجربه کاربران را بهبود بخشیم. به همین ترتیب، ما تلاش های زیادی را برای ساخت یک موتور مطابق با یک صنعت پیشرو انجام داده ایم که قادر به پردازش بیش از ۱۰۰،۰۰۰ سفارش در ثانیه است. در حالی که مشکلات مربوط به اضافه بار سیستم، خاموشی ها، اشکالات و حتی بقیه موارد دیگر وجود داشت، ما بارها ثابت کرده ایم که یک مکان ایمن، قابل اعتماد، ارزان برای پوشش ریسک هستیم. “
شایان ذکر است که پلتفرم معاملاتی بایننس در ماه فوریه با موارد مختلفی روبرو شد. در ۱۹ فوریه، این صرافی معاملات خود را برای حل مشکل فنی غیرمنتظره که در زمینه زیرساخت هایش وجود داشت، متوقف کرد.
همانطور که تجزیه و تحلیل کوین تلگراف نشان می دهد، این حادثه یک هفته پس از آن رخ داد که این پلتفرم اغلب نسبت به دادهای ورودی معامله گران پاسخگو نبود زیرا این صرافی قادر به مدیریت فشار وارده ناشی از حجم زیاد کاربران نبود.
در اوایل ماه مارس، بایننس دوباره انجام معاملات را متوقف کرد تا یک نقص را رفع کند. چانگ پنگ ژائو، یکی از بنیان گذاران و مدیرعامل صرافی بایننس جی هائو (Jay Hao)، مدیرعامل صرافی رقیب خود یعنی اوکی اکس (OKEx) را پس از آنکه وی به طور علنی پیشنهاد کمک به رفع زیرساخت ها را مطرح کرد در توییتر بلاک کرد.
با این حال، گونگ عنوان کرد که نقص عملکرد زیرساخت معاملاتی قراردادهای آتی بایننس را تحت تأثیر قرار نمی دهد و معامله گران قرادادهای آتی تحت تأثیر این نقص قرار نمی گیرند. وی در این خصوص عنوان کرد:
معاملات آتی و معاملات آپشن به چه نوع معاملاتی اطلاق میشود؟
معاملات آتی و معاملات آپشن، قراردادهایی منعقد شده بین دو طرف هستند که در آنها توافق شده یک دارایی خاص، با قیمتی مشخص و در زمانی معین در آینده خریداری شده و یا به فروش برسد؛ این نوع معامله به کاهش ریسک و خسارات احتمالی نیز کمک میکند. حال این سوال مطرح میشود که فواید این معاملات چه میباشد؟
تصور کنید که شما یک کشاورز در مزرعه سویا هستید، از طرفی، میزان بارندگی امسال خوب و کافی بوده و از این رو عرضه سویا زیاد شده و قیمتها کاهش مییابد. بنابراین، شما به عنوان یک کشاورز ضرر خواهید کرد. اکنون به خریدار سویا فکر کنید که به دلیل خشکسالی غیر منتظره و افزایش بهای سویا، مجبور است پول بیشتری پرداخت کند و از این رو با ضرر روبهرو میشود. برای جلوگیری از این گونه ضررها، عقد قراردادهای آتی ضروری است. گفتنی است که این کار از شما، صرف نظر از نوسانات بازار، محافظت میکند. به عنوان مثال، اگر بهای سویا پس از ۳ ماه به ۳۵۰ تومان برسد، در صورتی که شما قرارداد آتی را با قیمت ۴۰۰ روپیه اخذ کرده باشید، به عنوان فروشنده ۵۰ تومان سود کسب خواهید کرد. از این رو شما میتوانید میزان تقاضا و قیمت را برای آینده پیشبینی کنید و همچنین ضرر و زیان را کاهش دهید. در واقع میتوانید در صورت عقد قرارداد آتی، با مارجین کمتری معامله کنید.
حال بیایید ببینیم این امر در رمزارزها چگونه است.
از زمان ورود داراییهای دیجیتالی، معاملات آتی رمزارزی یکی از شگفتانگیزترین ابزارهای معاملاتی بوده و با قرارگیری در معرض مباحث مختلف، موجب رشد محبوبیت خود در داخل و خارج از فضای رمزارزی شده و اکنون نیز پذیرش آنها از سوی جریان اصلی گسترش یافته است.
معاملات آتی رمزارزها
معاملات آتی رمزارزی، محصولاتی مشتقاتی هستند که به نوعی یک قرارداد به حساب میآیند. در اصل، قراردادهای آتی تعهدی بین دو طرف جهت خرید یا فروش یک دارایی در تاریخ و قیمتی از پیش تعیین شده است. این توافقنامه همچنین از اصولی پیروی میکند که در خصوص قراردادهای آتی رمزارزها، توکن دیجیتالی (Digital Token) نامیده میشود.
هسته اصلی قراردادهای آتی بر اساس پیشبینی است. این قراردادها، معاملهگران را ترغیب نموده تا به پیشبینی بهای آتی یک دارایی بپردازند و پیش از افزایش قیمت، قرارداد لانگ و پیش از ریزش قیمت، قرارداد شورت اتخاذ کنند. معاملهگران قرارداد لانگ، توافق میکنند که یک دارایی را در تاریخ مشخصی خریداری کرده عملکرد قرارداد آتی و با رسیدن به تاریخ انقضا، آن را تسویه نمایند و قرارداد را به اتمام برسانند.
برخی از بازارهای آتی از قابلیت لوریج (استراتژی که در آن معاملهگران جهت تأمین اعتبار قرارداد خود بودجهای را قرض میگیرند) نیز استفاده میکنند. به طور خلاصه، ابزار لوریج، امکان قرارگیری در معرض پوزیشنهای بزرگ را بدون نیاز به کل بودجه، فراهم میآورد.
لازم به ذکر است، معاملهگرانی که از استراتژی لوریج استفاده میکنند، به تطبیق بودجه خود با ارزش دلاری قرارداد مربوطه نیازی ندارند. در عوض، آنها میتوانند توسط لوریج، از سهامی كوچك جهت تأمین بودجه قرارداد استفاده نمایند که این امر به عنوان مارجین اولیه شناخته میشود (وجهی که از طرفین قرارداد آتی برای جلوگیری از امتناع از انجام قرارداد آتی، در قالب شرط ضمن عقد، دریافت خواهد شد که میزان آن در مشخصات هر قرارداد آتی تعیین میگردد). در صورتی که پوزیشن، بر خلاف تمهیدات معاملهگر حرکت کند، یک سطح مارجین وجود دارد که باید به منظور حفظ پوزیشن، رعایت شود. هرگونه نفوذ قیمت به این سطح، منجر به نقدینگی پوزیشن خواهد شد.
معاملات آتی را میتوان با ذکر یک مثال در دنیای واقعی، بهتر درک کرد؛ بیایید فرض کنیم که قیمت یک دارایی رمزارزی، ۱۰۰۰ دلار است؛ از طرفی یک تریدر بر این باور است که پس از مدتی ارزش این دارایی افزایش مییابد، از این رو، وی ۵ قرارداد آتی خریداری میکند که این امر، پوزیشن وی را به ۵۰۰۰ دلار میرساند. اگر این تریدر به درستی پیشبینی کرده باشد و قیمت هر قرارداد ۲۰۰۰ دلار افزایش یابد، میتواند ۵ قرارداد را به ارزش کل ۱۰ هزار دلار فروخته و ۵۰۰۰ دلار را به عنوان سود ذخیره کند.
این امر برای قرارداد شورت نیز صادق است. تریدر این بار به جای خرید، ۵ قرارداد آتی به ارزش ۱۰۰۰ دلار (با ارزش کلی ۵۰۰۰ دلار) را میفروشد. در صورت ریزش ۵۰۰ دلار، این تریدر ۵ قرارداد اصلی را با ارزش ۲۵۰۰ دلار مجددا خریداری نموده و ۲۵۰۰ دلار هم به عنوان سود برایش باقی میماند.
گفتنی است که برای تریدرهای باتجربه، معاملات آتی رمزارزی موقعیتی مناسب برای پوششهای مالی به شمار میرود. تریدرهایی که پیش از این در معرض توکنهای دیجیتالی قرار گرفتهاند، قادرند با اتخاذ پوزیشنهای مخالف توسط قراردادهای آتی، از دارایی خود در برابر نوسانات قیمتی محافظت کنند. معاملات آتی همچنین برای کاربران روشی کارآمد جهت قرارگیری در معرض داراییهای رمزارزی است؛ به طوری که با احتساب وثیقهای معین در هنگام ورود به پوزیشن، ضرر احتمالی آن در نظر گرفته میشود. علاوه بر این، معاملات آتی به تریدرها اجازه میدهند تا در استراتژی معاملات انتقالی (carry strategy) نیز شرکت نمایند.
حال بیایید ببینیم که معاملات آپشن چه نوع معاملاتی هستند؟
معاملات آپشن رمزارزها
در یک قرارداد آپشن در حالی که حق با خریدار است و هر فرد خریدار هیچ تعهدی در قبال خرید یا فروش دارایی ندارد، فروشنده، به خرید یا فروش دارایی بر اساس تصمیم خریدار متعهد میشود. به عنوان مثال، شما دوچرخهای دارید و بیمه آن را با قیمت ۱۰۰ هزار تومان خریداری کردهاید. اگر دوچرخه شما آسیب دیده باشد مطابق توافقنامه بیمه خود، مبلغی را دریافت خواهید کرد. اما اگر خسارتی رخ ندهد، حق بیمه پرداختی شما به درآمد شرکت بیمه تبدیل میشود؛ به همین ترتیب، برای خریدار معاملات آپشن نیز، میزان درآمد نامحدود است، اما میزان خطر یا ضرر تنها به حق بیمه (پریمیوم) محدود میشود؛ اما در مقابل، برای فروشنده آپشن، در عین حال که میزان سود سرمایه محدود به پریمیوم است، ریسک موجود نیز نامحدود میباشد.
برای درک بهتر عملکرد عملکرد قرارداد آتی این معاملات در حوزه رمزارزها، آن را با مثالی شرح میدهیم؛ تصور کنید که آلیس یک تریدر در صرافی رمزارزی بایننس است. او نسبت به بهای BTC در آینده نگرش صعودی دارد، بنابراین تصمیم به خرید یک قرارداد آپشن خرید گرفته است. او این قرارداد آپشن را با قیمت ۵۰ دلار به عنوان یک وثیقه خریداری میکند. طبق پیشبینی او، بهای بیتکوین از ۷۰۰۰ دلار به ۷۵۰۰ دلار افزایش مییابد. بنابراین او در زمانی مناسب این پیشبینی را متصور شده و قرارداد مربوطه را اجرا نموده است.
برای بررسی این معامله، در ابتدا باید بدانیم که آیا این امر به سود منجر خواهد شد یا ضرر؟ و میزان نسبت سود و زیان در سناریوی فوق چقدر است؟
یک فرمول بسیار ساده جهت محاسبه این معیار وجود دارد:
(سود و زیان) تحقق یافته = [قیمت فعلی – قیمت واقعی در حین عقد قرارداد] x تعداد دارایی
در مثال فوق، قیمت فعلی ۷۵۰۰ دلار و قیمت واقعی در حین عقد قرارداد ۷۰۰۰ دلار و تعداد BTC (دارایی)، برابر ۱ واحد است. در نتیجه:
(۷۵۰۰ – ۷۰۰۰) * ۱ = ۵۰۰
در اینجا، آلیس، با احتساب وثیه ۵۰ دلای اولیهاش، ۴۵۰ دلار سود کسب کرده. همین امر برای معاملات آپشن فروش نیز قابل استفاده است.
در صورت کاهش بهای BTC، حداکثر ضرر برای او، قیمت وثیقه ۵۰ دلاری است. اما مقدار سود قابل توجه است. همچنین سود زمانی تأیید میشود که ارزش خالص قرارداد بیشتر از بهای وثیقه باشد. اکنون این سوال مطرح میشود که چه تفاوتی میان معاملات آپشن و معاملات آتی در حوزه رمزارزها وجود دارد.
تفاوت بین معاملات آپشن و معاملات آتی در رمزارزها
به طور خلاصه باید گفت که تفاوت چشمگیر میان این دو ابزار این است که معاملات آتی نوعی الزام است و معاملات آپشنها یک حق. با این حال به بیان برخی از تفاوتهای میان این معاملات میپردازیم:
- ریسک موجود در معاملات آپشن کمتر از معاملات آتی است.
- معاملات آپشن عمدتاً برای خرید و فروش با آپشنهای Call و Put طراحی شده است.
- در تاریخ انقضا قرارداد آتی، تسویه خودکار همراه با کارمزد اضافی اتفاق میافتد، در حالی که در قرارداد آپشن هیچگونه الزامی نیست.
- محاسبه نسبت سود و زیان در معاملات آپشن ساده است، در حالی که این امر برای معاملات آتی، پیچیدگیهای خاص خود را دارد.
چرا معاملات آپشن عملکرد قرارداد آتی و آتی برای صرافیهای رمزارزی ضروری است؟
گفتنی است که هر دو سبک این معامله برای تریدرها سودآور است، به علاوه با همهگیر شدن بیماری کرونا، نوسانات زیادی در بازار رمزارزها پدید آمد و در آن زمان معاملهگران گزینههای بسیار کمی برای کسب سود داشتند. بسیاری از صرافیها و بسترهای مبادلاتی، جهت حل این نوع مشکلات، معاملات آپشن و آتی را با یکدیگر ادغام نمودند. بنابراین بدیهی است که یکپارچهسازی چنین ویژگیهایی، برای صرافیهای رمزارزی موجود و در حال ظهور، امری الزامی باشد.
گزارش عملکرد ۹ماهه قرارداد آتی
گروه بورس کالا- رییس اداره بورسها و بازارهای سازمان بورس و اوراق بهادار از افزایش استقبال سرمایهگذاران از معاملات قراردادهای آتی خبر داد.
گروه بورس کالا- رییس اداره بورسها و بازارهای سازمان بورس و اوراق بهادار از افزایش استقبال سرمایهگذاران از معاملات قراردادهای آتی خبر داد.
به گزارش سنا، «محمودرضا خواجهنصیری» گفت: بازار معاملات قراردادهای آتی بورس کالای ایران در تیرماه سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را آغاز کرد که پس از گذشت ۹ ماه از شروع فعالیت آن به تدریج شاهد افزایش استقبال سرمایهگذاران از این بازار هستیم.
وی خاطرنشان کرد: معاملات قراردادهای آتی در بورس کالای ایران با معرفی قرارداد جدید سکه طلا از روز پنجم آذرماه 87 رونق مضاعفی گرفت.
خواجه نصیری ادامه داد: نخستین قرارداد آتی سکه طلای تمام بهار آزادی برای تحویل دیماه با معاملات ۲۴۷ قرارداد به ارزش ۹/۴میلیارد ریال به کار خود پایان داد.
وی گفت: بیشترین تعداد موقعیتهای تعهدی بازار، 102 قرارداد با مشارکت 54 سرمایهگذار و 18 شرکت کارگزاری در آمار معاملات این قرارداد به چشم میخورد.
رییس اداره بورسها و بازارهای سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: پس از قرارداد دیماه، معاملات قرارداد آتی سکه طلای اسفندماه با ۱,۱۱۷ قرارداد به ارزش ۳/۲۳میلیارد ریال در مجموع ۴۳ روز معاملاتی عملکرد قابل قبولی از خود نشان داد و تعداد سرمایهگذاران فعال در این قرارداد به ۷۹ مشتری افزایش یافت.
وی اضافه کرد: علاوه بر افزایش تعداد معاملات، تعداد موقعیتهای تعهدی باز نیز به 323 قرارداد افزایش یافت.
خواجه نصیری تصریح کرد: بازار قراردادهای آتی با معاملات قرارداد آتی سکه طلای تمام بهار آزادی برای تحویل اردیبهشت ماه ۸۸ به فعالیت خود ادامه میدهد.
وی گفت: در مجموع، 1,089 قرارداد آتی سکه طلای تمام بهار آزادی برای تحویل در اردیبهشت ماه به ارزش 7/23میلیارد ریال در پایان سال 87 معامله شده است.
دیدگاه شما